پورشه؛ خوش‌نام در تولید، بدنام در سیاست

پدر او در سال۱۹۳۱ کارخانه Dr.Ing.hc.f.Porsche GmbH را در اشتوتگارت تاسیس کرد تا در آن به طراحی و ساخت خودرو مشغول شود. فردیناند ریاضیات را در مدرسه و مکانیک را در کارگاه پدر آموخت. دوران جوانی فردیناند مصادف بود با به قدرت رسیدن هیتلر در آلمان و فراخوان او برای بازسازی صنایع. هیتلر می‌‌خواست که آلمان سریع‌‌ترین خودروها را بسازد. بنابراین کارخانه‌های خودروسازی را از کمک‌‌های دولتی برخوردار کرد و پدر فردیناند نیز از این مساعدت‌‌ها سهمی برد. او توانست مدیریت کارخانه‌هایی چون اتو یونیون و واندرر را بر عهده گیرد. در سال۱۹۳۳ نخستین خودروی پورشه با یک موتور ۱۶سیلندر ۴٫۵لیتری و شاسی آلومینیومی ساخته شد. قرارداد پورشه با اتو یونیون در سال۱۹۳۸ به پایان رسید و او بیشتر وقت خود را صرف طراحی ماشین‌‌آلات جنگی کرد. با پایان جنگ، پدر و پسر به اسارت فرانسوی‌‌ها درآمدند. فرانسوی‌‌ها برای آزادی هرکدام از پورشه‌ها ۵۰۰هزار فرانک مطالبه کردند؛ ولی بضاعت مالی خانواده پورشه تنها اجازه پرداخت وثیقه یکی را می‌‌داد. بنابراین پسر در ماه ژوئیه۱۹۴۶ آزاد شد و به اتریش بازگشت؛ ولی پدر در اسارت فرانسوی‌‌ها باقی‌‌ماند. او پس از بازگشت سعی کرد تا کارخانه پدری خود را بازسازی کند؛ ولی از سوی نیروهای اشغالگر منع شد. این امر باعث شد تا وی به شهر گموند کارینتیا در کرنتن اتریش برگردد تا با کمک خواهر خود کارخانه جدید برای ساخت پمپ آب و لوازم لوله‌‌کشی تاسیس کند. عقد قرارداد با برخی کارخانه‌های خودروسازی باعث شد تا وسوسه ساخت یک خودرو به جان فردیناند بیفتد. در ذهن او چیزی از قلم افتاده بود و آن رویای پدر برای طراحی یک خودرو اسپرت بر مبنای فولکس‌واگن قورباغه‌ای بود. خودرویی که به این شکل در سال۱۹۴۷ طراحی شد و« پورشه تایپ۳۵۶» نام گرفت. این مدل از یک موتور چهار سیلندر هوا خنک با قدرت ۴۰ اسب‌بخار نیرو می‌‌گرفت که در قسمت عقب خودرو نصب شده بود. پورشه در سال۱۹۴۹ به اشتوتگارت برگشته و کارخانه پورشه را در آنجا بنیان نهاد و برای کارخانه خود آرم شهر اشتوتگارت را انتخاب کرد. او در سال۱۹۶۳ خودروی افسانه‌‌ای ۹۱۱ را طراحی کرد و با این کار اولین خودروی اسپرت دنیا تولید شد. او همچنین یک کشنده با قوه پیش‌برنده ترکیبی ساخت که می‌‌توانست، ۱۰تریلی یدکی به وزن هر کدام ۲تن را بکشد. کشنده ساخت پورشه می‌‌توانست با سرعت ۱۸کیلومتر در ساعت به پیش برود که بعدها در جنگ جهانی دوم از برخی نمونه‌های آن بهره‌‌برداری شد.

برخی از نوآوری‌‌های وی در صنعت خودرو عبارتند از: ترمز جداگانه برای چهار چرخ، خنک‌سازی خودرو با هوا، کمک فنر لوله‌‌ای، طراحی شمار زیادی باتری، بهره‌‌گیری از دینام در موتورهای بنزینی، خودروی آبی خاکی و... .

یکی از نخستین طرح‌هایی که انقلابی در ساخت و تولید خودرو پدید آورد، فنر لوله‌‌ای بود که پورشه و همکارش، کارل راب طراح وی، آن را طراحی و پیاده کردند و فنرهای ورقه‌‌ای و میله‌‌ای را که در آن زمان رایج بود، از رونق انداختند.

هانس پرتز، متخصص آلمانی صنعت خودرو درباره پورشه و فنر اختراعی او گفته است: «حتی اگر او این فنر را اختراع نمی‌‌کرد باز هم نامش به‌عنوان یک مخترع و سازنده بزرگ، برای همیشه در تاریخ ثبت می‌‌شد.» پس از آغاز جنگ جهانی دوم، رایش سوم که در کشف و بهره‌‌گیری از استعدادها زبانزد دوست و دشمن است، پورشه را به سمت رئیس کمیسیون زرهی وزارت تسلیحات گماشت.

او با نبوغ و نوآوری سرشتی خود، توانست به زودی فولکس واگن را با نیازهای ارتش همراستا کند و خودرویی جنگی به نام آلمانی یعنی «کوبل واگن» (Kübelwagen) را بسازد. این خودروی جنگی مانند فولکس واگن دارای موتور هواخنک بود و چه در زمین‌‌های سرد و یخ زده روسیه و چه در بیابان‌‌های خشک و خشن شمال آفریقا کمک زیادی به ارتش آلمان کرد.

نمونه دیگری از همکاری فولکس واگن با نیازهای جنگی آلمان هیتلری شویم واگن (Schwimmwagen) (به زبان آلمانی خودروی شناور) بود که دارای یک پروانه و موتوری ضدآب بود. این خودرو که آن زمان انقلابی در طراحی خودرو محسوب می شد هم در آب و هم در خشکی راه می‌‌پیمود و حدود ۱۷هزار دستگاه از آن تولید شد.

در سال‌های جنگ دفتر پژوهشی پورشه در اشتوتگارت به یک سازمان پژوهشی بزرگ تبدیل شد و دارای کارخانه مستقل تولید خودرو بود که این هم از میراث امپراتوری رایش سوم (آلمان نازی) است. همچنین پورشه انواع و اقسام خودروهای جنگی و حتی یک تانک هجده تنی به نام الفانت را نیز در کارخانه‌های زیرنظر خود ساخت و با اعتقادی که شخصا به هیتلر و آینده آلمان داشت آنها را در اختیار ارتش آلمان قرار داد.

نزدیکی او به دولت هیتلر و به‌ویژه به‌کارگیری کارگران اسیر در کارخانه‌های زیر نظر خود، سبب شد پس از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم، به همراه پسرش، در آغاز توسط نیروهای آمریکایی دستگیر ولی پس از چند ماه آزاد شود؛ اما برای بار دوم، توسط فرانسوی‌‌ها دستگیر و این بار مدت ۲ سال در زندان به سر برد و کارخانه او در اشتوتگارت تحت مدیریت نیروهای متفقین قرار گرفت و سرانجام در سال۱۹۴۷ از زندان آزاد شد.

این صنعتگر که با وجود خوشنامی در تولید، به‌دلیل همکاری با فاشیست‌‌ها اسم و رسمی نکوهیده در دنیای سیاست دارد سرانجام در ۳۰ ژانویه ۱۹۵۱ درگذشت.

منابع: ویکی‌پدیا

(Frankenberg, Richard von (۱۹۷۳

 Porsche: the Man and his Cars