خلیجفارس؛ قرن‌ها تاریخ مکتوب
در اسناد، دانشنامه‌ها و نقشه‌های باقیمانده از جغرافی‌دانان و دریانوردان انگلیسی قرن‌‌های ۱۶ و ۱۷ همین نام خلیجفارس دیده می‌‌شود. حتی در نوشته‌های مولفان عربی هم خلیجفارس با نام خلیج‌الفارسی یا بحر فارس معرفی شده است. در نقشه‌‌ای که خوارزمی، ریاضیدان برجسته تقریبا ۱۲۰۰سال قبل رسم کرده است، نام خلیجفارس در بین‌البحرین و بحرالیمن دیده می‌‌شود. ابن‌حوقل بغدادی در حدود ۱۱۰۰ سال قبل در کتاب صوره‌الارض، از عبارت اصلی بحر فارس استفاده کرده است. ابوریحان بیرونی، دانشمند برجسته نیز از نام بحر فارس برای این گستره آبی استفاده کرده است و زکریای قزوینی هم در آثار البلاد نام نهر فارس را ثبت کرده است. ابن‌وردی هم از نام خلیجفارس برای این آبراه سود جسته است. ابوالقاسم بن احمد جیهانی، جغرافی‌دان بزرگ نیز همچون اغلب جغرافی‌دانان مسلمان در کتاب اشکال‌العالم از نام دریای فارس استفاده کرده است. تا اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی هیچ بحث و گفت‌وگویی درباره نام خلیجفارس وجود نداشت. بنابراین باید دید از چه تاریخی عبارت جعلی خلیج عربی استفاده شده است؟ بررسی‌‌ها ما را به زمان ملی شدن صنعت نفت ایران و در نتیجه کوتاه شدن دست انگلیسی‌‌ها از منابع ملی ایران می‌‌رساند. ملی شدن صنعت نفت و محروم شدن انگلیسی‌‌ها در بهره‌‌برداری از این منابع موجب قطع روابط سیاسی دو کشور شد. در همین برهه زمانی نماینده سیاسی انگلستان که از سال۱۹۵۰ میلادی یا ۱۳۲۹ شمسی مقیم بحرین بود، نام ساحل عربی را برای منطقه جغرافیایی بخش جنوبی خلیج فارس به‌کار برد؛ یعنی برای منطقه‌‌ای که متعلق به عرب‌‌های تحت‌الحمایه انگلستان بود. این نماینده رفته‌رفته و به مرور عبارت خلیج عربی را جایگزین ساحل عربی کرد و بعد آن را به کل خلیجفارس تعمیم داد. در سال ۱۹۵۸ رودریک اون دومین انگلیسی بود که پس از سر چالرز بلگریو اصطلاح ساختگی و مجعول خلیج عربی را در کتابش به‌کار برد. او در کتاب «حباب‌‌های طلایی» در خلیج عربی نوشت: من در تمام کتب و نقشه‌های جغرافیایی نامی غیر از خلیجفارس ندیده بودم؛ ولی در چند سال اقامتم در بحرین متوجه شدم که ساکنان ساحل عرب هستند پس باید این خلیج را خلیج عربی بنامیم.
خدعه، نیرنگ و سیاست پلید تغییر نام خلیج فارس در دوره‌های مختلف تاریخ تکرار شد با این تفاوت که هر بار با حربه‌‌ای جدید و به دست گروهی خاص. مثلا در سال‌های اخیر کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس با هدف کسب اعتبار برای خود اقدام به تحریف و تغییر نام خلیجفارس کردند که البته با ناکامی نیز روبه‌رو شدند. در این اقدام، بزرگ‌ترین و معتبرترین سازمان مردم‌‌نهاد یعنی انجمن جغرافیای ملی بعد از دو قرن کاربرد نام خلیجفارس در سال۲۰۰۴ دست به تغییرات و تحریف‌‌هایی زد. انجمن جغرافیای ملی سه تغییر یا سه تحریف را در اسناد خود انجام داد. یکی از آن تغییر‌‌ها درج نام خلیج‌عربی مقابل خلیجفارس بود، دومین تغییر گنجاندن عبارت جزایر اشغال‌شده توسط ایران در مقابل نام جزایر ایرانی ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ بود و سومین تغییر استفاده از نام‌‌های قیس و شیخ شعیب برای جزایر ایرانی کیش و لاوان. بعد از اقدام انجمن جغرافیای ملی هزاران نامه الکترونیکی، هزاران نامه و طومار اینترنتی با بیش از ۱۲۰هزار امضا از ایرانیان و فعالان اجتماعی و فرهنگی داخل و خارج ایران به موسسه سرازیر شد که نتیجه آنها عذرخواهی مدیر موسسه و اصلاح تحریفات بود. موسسه در اصلاحیه خود نوشت خلیجفارس نامی است که بیش از هر چیز برای این خلیج رایج بوده است و در طول تاریخ به‌کار رفته است؛ هرچند برخی نیز آن را خلیج عربی می‌‌نامند. نکته بسیار مهم آنکه بسیاری از مورخان و محققان دنیای عرب و جهان اسلام در بیشتر آثار خود دریای احمر را خلیج عربی نامیده‌‌اند نه دریای پارس که به قول برخی از محققان عرب‌‌زبان، سده‌ها تحت نفوذ و حوزه اقتدار پارسیان بوده است.
