در اینجا با تکیه بر سندی که مربوط به ماه شعبان سال ۱۲۹۸ق یعنی حدود ۱۴۴ سال قبل است نگاه کلی به رسمی می‌اندازیم که بیش از پیش دست خوانین و بیگ‌زاده‌ها را برای ظلم و ستم به مردم باز می‌کرد.  ذکر این نکته لازم است که خان و خان‌بازی در این دوره مختص هورامان نبود، ضعف حکومت قاجار باعث شد که چنین وضعیتی به ویژه در اواخر این دوره در همه جای ایران حکمفرما شود.  در هورامان هم خوانین بزرگ، روستاها را بین فرزندانشان به اصطلاح بیگ‌زاده‌ها تقسیم کردند. در این میان روستاهای هورامان تخت، سلین و بلبر سهم رستم‌بیگ و برزو بیگ پسران حسن سلطان شدند. رسم به این صورت بود که بزرگان روستا مجبور می‌شدند روستا را به اصطلاح  نذر خان کنند، سپس قباله روستا را برای خان نوشته، مهر کرده و تقدیمش کنند. پس از آن، طبق قباله، روستا عملا و قانونا متعلق به خان بود. مالیات‌گیری و ظلم‌وستم‌ها از اینجا آغاز می‌شد‌. خان از هر چیزی که دوست داشت مالیات می‌گرفت. در واقع، هر چیزی که بتوان تصورش را کرد، مشمول مالیات قرار می‌گرفت. اهالی روستا هم چاره‌ای جز پرداخت آن نداشتند. طبق سند مذکور، در سال ۱۲۹۸ق، روستاهای هورامان تخت، سلین و بلبر به نام رستم بیگ و برزو بیگ سند شدند و حدود دقیق روستاها هم مشخص شد.  طبق این سند،  اهالی سه روستای هورامان تخت، سلین و بلبر هر آنچه داشتند، از باغ، آب، درخت و سنگ و ... همه را نذر رستم بیگ و برزو بیگ کرده‌اند و باید مالیات آن را پرداخت می‌کردند.جالب اینکه حد و حدود دقیق این بخش از هورامان که به رستم بیگ و برزو بیگ اختصاص یافته در قباله مشخص شده است و دقت در آن، پیش از هر چیز «جاینام‌هایی» را نشان می‌دهد که امروز هم معروف‌اند.

 بخشی از یک تحقیق به قلم مظهر ادوای

 

اخبار مرتبط