نظریه دولت رانتیر
نظریه دولت رانتیر اولین بار در اوایل دهه ۱۹۷۰ م توسط اقتصاددان ایرانی، حسین مهدوی مطرح شد. مهدوی ریشه معضل رانت را در «دولت و نفت» جستوجو میکند. مهدوی برای تبیین آثار و پیامدهای وابستگی اقتصاد ایران به فروش نفت مفهوم دولت رانتیر را با شاخصهایی خاص مطرح کرد.
از نظر مهدوی «استقلال دولت از جامعه» و «توانایی تطمیع گروههای مخالف» از مهمترین مولفههای دولت رانتیر است. نقدی که میتوان بر نظریه مهدوی وارد کرد کمتوجهی به پیشینه تاریخی ایران، عدم بررسی سایر رانتهای حاصل از منابع طبیعی (پیش از ورود نفت) و محدود کردن رانت به رانتهای سیاسی است. مهدوی با محدود کردن رانت به درآمدهای نفتی نظریه را سر و ته کرده و به اصطلاح شیپور را از سر گشاد میزند. پس از مهدوی اندیشمندانی دیگر مانند حازم ببلاوی و جیاکومو لوسیانی سعی کردند با افزودن معیارهایی نظریه دولت رانتیر را برای انطباق بر دولتهای عرب صادرکننده نفت بهکار گیرند.
ارسال نظر