دوران طولانی پادشاهی شاه‌طهماسب یکم

شاه‌طهماسب یکم ۱۲ اسفند ۸۹۲ در روستای شه‌آباد اصفهان به دنیا آمد. وی در یک سالگی به دستور پدرش شاه‌اسماعیل به هرات انتقال یافت و خراسان تا رود آموری اصطلاحا به او تعلق گرفت و دیو سلطان روملو حاکم بلخ به للگی (سرپرستی) او انتخاب شد. ۱۰ ساله بود که به سلطنت رسید و به مدت ۵۴ سال سلطنت کرد که طولانی‌ترین ایام سلطنت در دوران صفوی محسوب می‌شود.با اینکه شاه‌اسماعیل موسس سلسله صفویه است، اما ثبات حکومت صفویه در دوران طولانی حکومت شاه‌طهماسب بود.

نیمه اول سلطنت او بیشتر در رفع نفاق و چنددستگی میان سران قزلباش و اداره جنگ در سرحدات شرقی و غربی مملکت گذشت. شاه‌طهماسب به علت نزدیکی تبریز به مرزهای عثمانی و آسیب‌پذیری این شهر و دوری تبریز از خراسان که همواره مورد هجوم ازبکان قرار می‌گرفت، در سال ۹۶۵ ه‍.ق پایتخت خود را به قزوین منتقل کرد. از این تاریخ تا سال ۱۰۰۶ ه‍.ق (که شاه عباس اول، اصفهان را به پایتختی انتخاب کرد) شهر قزوین پایتخت صفویه بود. در دوره او سپاهیان عثمانی چندین بار به مناطق غربی و آذربایجان حمله کردند. با توجه به تعداد بسیار کمتر سپاهیان صفوی، آنها چاره‌ای جز استفاده از نبرد دفاعی نداشتند. شاه‌طهماسب نیز با استفاده از تاکتیک امحای منابع حداکثر بهره‌برداری را می‌کرد و مانع پیشرفت آنان می‌شد، به نحوی که لشکرکشی‌ها به نتایجی که منظور نظر سلطان عثمانی بود، منجر نشد. حتی در بعضی از جبهه‌ها مانند قفقاز متحمل شکست شدند. اسماعیل میرزا فرزند شاه‌طهماسب در سال ۹۵۸ ه‍.ق با فتح ارزنه‌الروم و کردستان و ارمنستان، مناطقی را که به اطاعت سلطان عثمانی درآمده بود، مجددا به حاکمیت صفویه اضافه کرد.