اصلاحات عمده امیرکبیر در نظام قضایی شامل اصلاح محاضر شرع، ایجاد دیوان خانه عدالت، الغای سنت بست‌نشینی و کاهش مواجب و حقوق علما بوده و نیز سمت و سوی اصلاحات سپهسالار در نظام قضایی اعلان و اجرای کتابچه دستورالعمل دیوانخانه عدلیه، نگارش تعدادی قانون برای حمایت از حقوق رعیت و تحدید قدرت حکام و ایجاد ساختار قضایی مدرن بوده است. هر دو اصلاحگر تلاش داشتند تا محکمه عرف را در برابر محکمه شرع قوت ببخشند. به نظر می‌رسد گذشته از شباهت این دو، عملا دو رویکرد متفاوت برای اصلاح داشته‌اند. امیر به‌دنبال اجرای عدالت به معنای کلاسیک آن با انجام اصلاحاتی تحت تاثیر غرب بوده است. اما سپهسالار، سعی دارد تا ایجاد قانون، به‌عنوان موتور محرکه بخش‌های دیگر جامعه در جهت ترقی و تجدد استفاده شود.

از مقاله‌ای به قلم محمود مرتضایی‌فرد، علیرضا علی‌صوفی، - علی بیگدلی

اخبار مرتبط