ثقه‌الاسلام؛ شهید مشروطه
در ذی‌حجه سال ۱۳۲۹ قمری روس‌ها با ایران اتمام حجت کردند و آن‌گاه به بهانه‌های مختلف خاک ایران مورد هجوم و تجاوز آنها قرار گرفت. پس از آنکه روس‌ها وارد شهر تبریز شدند به غارت و کشتار مردم دست زدند. این کشتار با مقاومت مردم شهر همراه بود و یکی از افراد محوری در دفاع از شهر را باید ثقه‌الاسلام دانست. هر قدر اوضاع تبریز بحرانی‌تر می‌شد و کشتار و ستم روس‌ها شدت بیشتر پیدا می‌کرد، افراد بیشتری از ثقه‌الاسلام درخواست می‌کردند که از شهر خارج شود و جان خود را نجات دهد. حتی ماموران بلندپایه عثمانی که در کنسولگری عثمانی در تبریز بودند از طریق فردی به ثقه‌الاسلام پیغام دادند طبق اطلاعاتی که ما به‌دست آورده‌ایم هدف روس‌ها این است که شما را حتما دستگیر کنند پس فکری به حال خود بکنید. ثقه‌الاسلام در پاسخ به کسی که پیغام آورده بود، گفت: در جریان شکست عباس میرزا از روس‌ها، میرزا آقای میرفتاح جلو افتاد و شهر تبریز را به‌دست روس سپرد. از آن زمان صد سال می‌گذرد و همیشه نام آقا میرفتاح به بدی یاد می‌شود. شما چگونه راضی هستید که من در این آخر زندگی از ترس مرگ خود را به پناهگاهی بکشم و دیگران را در دست دشمن رها کنم.
به این ترتیب او تا آخرین لحظه حیات، مردم را رها نکرد و سرانجام در عصر روز نهم محرم ۱۳۳۰ (نهم دی ۱۲۹۰ شمسی) توسط نظامیان مسلح روس دستگیر شد. کنسول روس در کنسولگری این کشور نسبت به ثقه‌الاسلام تبریزی اهانت کرد و ایشان را به‌خاطر اینکه عامل اصلی قیام مردم علیه روس‌ها بود، سرزنش کرد. ثقه‌الاسلام با رشادت تمام پاسخ کنسول روس را داد و به او گفت: من به وظیفه اسلامیت و ملیت خود عمل کرده‌ام زیرا نمی‌خواستم ملت مسلمان اسیر بیگانگان باشد. در این ماجرا کنسول روس نوشته‌ای به‌دست ثقه‌الاسلام داد واز وی خواست برای رهایی از مرگ گواهی دهد که جنگ را ابتدا مردم تبریز آغاز کردند، نه روس‌ها. ثقه‌الاسلام در پاسخ کنسول روس گفت: من حاضر نیستم چنین شهادتی بدهم؛ زیرا اینها که شما مدعی هستید دروغ است و جنگ را شما آغاز کردید. سپس کنسول روس از ثقه‌الاسلام تبریزی خواست گواهی کند که دولت ایران قادر به حفظ امنیت آذربایجان نیست و توقف ارتش تزاری در آذربایجان ضرورت دارد. ثقه‌الاسلام به این خواست کنسول روس نیز پاسخ مثبت نداد و به او گفت: شما آذربایجان را تخلیه کنید من قول می‌دهم امنیت کامل در این جا برقرار شود. بالاخره پس از آنکه ثقه‌الاسلام تبریزی به هیچ‌یک از درخواست‌های روس‌ها پاسخ نداد سرانجام در بامداد روز دهم دی ۱۲۹۰ برابر با دهم محرم ۱۳۳۰ قمری و همزمان با عاشورای حسینی آن عالم بزرگ را در سربازخانه روس‌ها به دار آویختند.
ارسال نظر