سقوط قلعه‌الموت

وی در اواسط قرن پنجم هجری در قم در خانواده‌ای شیعی به دنیا آمد. بعد از تحصیلات ابتدایی راهی ری، مرکز علمی آن زمان ایران، شد. در آنجا با امیر ضراب، داعی اسماعیلی آشنا شد و به کیش اسماعیلیه درآمد. او پیش از ۳۰سالگی به مصر سفر کرد و در سال ۴۷۳ هجری به ایران بازگشت و به‌عنوان داعی اسماعیلی به مناطق مختلفی سفر کرد و به تبلیغ کیش اسماعیلی پرداخت. در حوالی سال ۴۸۰ هجری نواحی دیلم و الموت توجه حسن صباح را به خود جلب کرد و او تمام فعالیت خود را در آن نواحی متمرکز ساخت. حسن صباح با کمک داعیان دیگر توانست تعدادی از افراد قلعه‌الموت را که در دست زیدیان بود به کیش اسماعیلی درآورد و مخفیانه به قلعه‌الموت وارد شده و با کمک اسماعیلیان آنجا بدون درگیری قلعه‌الموت را فتح کرد.

تسخیر قلعه‌الموت آغاز قدرت حسن صباح و پیروان وی بود. فعالیت اسماعیلیان در ایران آنچنان سریع و شدید بود که در مدت کوتاهی بسیاری از دژها و قلعه‌های استوار و شهرک‌های مستحکم نقاط کوهستانی ایران را به تصرف خود درآوردند. حسن صباح همواره باخلیفه بغداد و سلجوقیان به‌عنوان عاملان آنها در جنگ بود. قیام اسماعیلیان به فرماندهی حسن صباح در زمان پادشاهی عضدالدوله محمد آلب‌ارسلان سلجوقی شروع شد و در زمان هلاکوخان مغول متوقف شد. هلاکوخان در ۱۵ دسامبر ۱۲۵۶ میلادی (۲۴ آذر ۶۳۵ش) وارد دژ معروف الموت شد و آن را که از پایگاه‌های مهم شیعه اسماعیلیه بود تصرف کرد. رکن‌الدین خورشاه رئیس دژ در برابر حمله مغولان پس از یک مقاومت کوتاه تسلیم شد.