مرگ فتحعلی‌شاه
یکی دو روز بعد از حرکت این جماعت، فتحعلی‌شاه پس از ۳۶ سال و ۸ ماه حکومت، در ۶۸ سالگی در شهر اصفهان چشم از جهان فرو بست. جنگ‌های اول و دوم میان ایران و روسیه در دوره قاجار که به جدا شدن سرزمین‌های قفقاز از ایران انجامید در زمان فتحعلی‌شاه رخ داد و می‌توان گفت که روند پاره پاره شدن خاک ایران با پادشاهی او آغاز شد. در جریان این جنگ‌ها عهدنامه‌های ترکمانچای و گلستان به امضا رسید که به موجب آنها بخش‌های اران، گرجستان، ترکمنستان و... از خاک ایران جدا شدند. فتحعلی‌شاه همچنین در اردیبهشت ۱۱۸۶ (مه ۱۸۰۷)، عهدنامه فین‌کن‌اشتاین را با دولت فرانسه منعقد کرد. مطابق این عهدنامه، دو کشور ایران و فرانسه علیه دولت انگلیس متحد شدند و ایران پذیرفت تا ارتش فرانسه را برای حمله به هند یاری دهد و دولت فرانسه قول داد ایران را برای بازپس‌گیری ایالات از دست رفته توسط روسیه یاری دهد. ژنرال گاردان با تعدادی قشون، سواره و توپخانه و افسران فرانسوی به سوی ایران حرکت کرد تا سپاه ایران را برای جنگ با روس‌ها و حمله به هندوستان تعلیم دهد.
در دوره فتحعلی شاه اوضاع قشون ایران رو به زوال گذاشت و شرایط امنیتی کشور به مخاطره افتاد. انگلیسی‌ها قصد داشتند در ممالک آسیای مرکزی نفوذ بیشتری داشته باشند بنابراین امنیت خراسان و سرحدات هندوستان را هدف قرار دادند. آنها تلاش می‌کردند تا نشان دهند علت اقدامات نظامی ایران در خراسان، تسخیر هرات به تحریک روس‌هاست تا مشترکا به هندوستان حمله کنند بنابراین در اواخر سلطنت فتحعلی‌شاه، حکومت بریتانیایی هند، هیات مفصلی از ماموران نظامی خود را به ایران فرستاد. فتحعلی‌شاه این هیات را پذیرفت و ارتش ایران را در اختیار ایشان قرار داد.در اواخر سلطنت فتحعلی‌شاه همچنین رفت و آمد ایل‌های کرد چادرنشین در مناطق مرزی ایجاد اشکال کرد و عباس میرزا برای تثبیت اوضاع به غرب لشکرکشی و تا بغداد پیشروی کرد. دولت عثمانی تقاضای صلح کرد و در شهر ارزنه‌الروم در سال ۱۲۰۹ (۱۸۳۱ میلادی) عهدنامه ارزنه‌الروم اول مشهور به «ارز روم» بین ایران و عثمانی به امضا رسید.
ارسال نظر