دستاوردهای ضداستعماری گاندی
شخصیت گاندی ابعاد گوناگونی دارد؛ به او می‌توان به‌عنوان یک متفکر و فیلسوف، به‌عنوان یک رهبر سیاسی و سیاستمدار، به‌عنوان یک انسان‌گرا و به‌عنوان حامی مظلومان و ستمدیدگان و به‌عنوان یک فرد مذهبی نگریست، اگرچه ابعاد دیگری نیز در شخصیت او قابل تصور است. اخیرا در یکی از سخنرانی‌های نخست‌وزیر هند نارندرا مودی راجع به گاندی به این نکته اشاره شد که گاندی فردی متعلق به یک جغرافیا و موقعیت خاص نیست، بلکه به کل دنیا و همه انسان‌ها تعلق دارد. بزرگ‌ترین دستاورد گاندی بسیج توان توده‌های مردم در مبارزات مردمی هند بود. دومین دستاورد او نحوه مبارزه منحصربه‌فرد و صلح‌آمیز گاندی در مقابل استعمارگران بود که به پیروزی انجامید و هند را به استقلال رساند. سومین رهاورد گاندی تفکر او بود. تفکر او اساس سیاست‌‌های هند پس از استقلال را در زمینه‌های متعدد مثل سیاست خارجی و اقتصاد بنا گذاشت.
البته ذکر این نکته لازم است که هم در سطح بین‌المللی و هم در سطح داخلی هند این بحث در جریان است که آیا به تمامی از تفکرات گاندی در سیاست‌گذاری استفاده شده است؟ آیا اگر مضمون و محتوای اندیشه گاندی به‌طور کامل اجرا می‌شد، مفید بود یا خیر. در هر صورت این نکته قابل بحثی است که فعلا مجال بحث از آن نیست. دستاورد بسیار مهم دیگر گاندی تاثیرگذاری اجتماعی او بود. گاندی با طرفداری از حقوق افراد آسیب‌پذیر اجتماعی، جامعه را به نقطه‌ای رساند که امروز شاهد آن هستیم.
این سوال اما برجا است که گاندی چه کسی بود و فلسفه او چه ابعادی داشت؟ این پرسشی ماندگار و دشوار است و به سادگی نمی‌توان به آن پرداخت. گاندی مطلقا ضدسلطنت بود، اما با میانه‌روی و اعتدال مخالفتی نداشت. روشن‌اندیشی او را می‌توان روشن‌اندیشی بنیادین خواند. بسیاری گفته‌اند که گاندی منتقد علم و فناوری بود، شاید راه بهتر برای نگریستن فلسفه او این است که ببینیم او چگونه اساس و بنیاد فلسفه غرب را زیر سوال برد. او مردی بسیار مذهبی بود، اما نسبت به اندیشه‌ها و عقاید دیگر ذهن بازی داشت. او ضدعلم نبود، اما علم و دانش را به‌عنوان یک هماهنگ‌کننده و ایجاد‌کننده نظم میان جان و تن، میان انسانیت و طبیعت می‌دید. از همه مهم‌تر اینکه آنچه در دیدگاه گاندی مهم است، این اندیشه او بود که نباید به‌طور بی‌رویه و بدون توجه به عواقب از منابع طبیعی استفاده کرد، بلکه معتقد بود انسان در بهره‌برداری از طبیعت باید پیرو نظم و هماهنگی باشد و طبیعت را به‌طور پایدار عامل توسعه پایدار ببیند.
ارسال نظر