دختر علیه پدر
تحول فکری که در او ایجاد شد خاطراتی را از وضعیت اجتماعی زنان آن دوران به تحریر درآورد که در آن زنان را به گرفتن حقوق خود تشویق می‌کرد و حقوق زنان را تربیت اطفال، کمک کردن به مردها مانند زنان اروپایی، پاکی و عفت، وطن دوستی، طرد تنبلی و خانه‌نشینی و... می‌دانست. او فرهنگ مردسالاری را به باد انتقاد می‌گیرد و از اینکه زنان ایرانی در کنج خانه گوشه عزلت اختیار کرده و تمام ساعات عمر مشغول کسب اخلاق بد هستند، ابراز ناخشنودی و عدم رضایت می‌کند. جهل و خرافه‌پرستی و بی‌سوادی زنان را مطرود می‌داند.
او به ریشه‌یابی مشکلات زنان می‌پردازد و عواملی را که منجر به فساد زنان می‌شود برمی‌شمرد و تعدد زوجات در مردان را محکوم می‌کند و به خصوص پدر خود ناصرالدین‌شاه را به همین دلیل، سلطانی فوق‌العاده بدبخت می‌داند که هیچ گاه نمی‌توانسته میل یا علاقه خود را به موقع به زن یا اولاد خود بروز دهد. همچنین او در خاطرات خود، نگاهی دقیق و نقادانه به نحوه سلطنت و ملک‌داری ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و اوضاع دربار آنان دارد تا آنجا که مظفرالدین شاه را فردی ضعیف و نادان و عشرت طلب می‌دانست و بر فسادهای اخلاقی او و درباریانش و نقش رجال سیاسی و سرنوشت‌ساز مملکت چون امین‌السلطان و سید جمال الدین اسدآبادی و ظلم و ستم خانواده آقابالاخان در تالش را تشریح و توصیف می‌کند. به این ترتیب تاج‌السلطنه با نقد بی پروایانه تاریخ خاندان خود به انتقاد از آنان می‌پردازد.
تاج السلطنه در خاطرات خود راجع به قراردادهایی که نتیجه‌ای جز پریشان حالی و فقر برای ملت ایران در بر نداشته، بی‌اعتنا نبوده و نسبت به واگذاری نفت مناطق بختیاری به انگلیسی‌ها واکنش نشان داده و به دیده انتقادی به آن نگریست. تاج‌السلطنه از زنان درباری پیشرویی بود که با بصیرت از اوضاع اجتماعی دوران خود در جهت روشنگری زنان و حقوقشان گام‌های مهمی برداشت.
ارسال نظر