زنی که شاه ایران شد

برخی مورخان چنین روایت کرده‌اند که ۲۰ مه سال ۶۳۰ میلادی درجریان زوال حکومت ساسانیان، پوراندخت، دختر خسروپرویز، شاه ایران شد. به گفته برخی دیگر از محققان، پوران در تاریخ ۱۷ ژوئن ۶۲۹ میلادی بر تخت سلطنت نشست و سلطنتش در ۱۶ ژوئن ۶۳۰ میلادی پایان یافت. به گزارش سبئوس، وی در بهار سال ۶۳۰ میلادی، پس از کشته شدن شهروراز، بر تخت شاهی نشست؛ هر چند پوران، نه همسر شهروراز، بلکه گویا بیوه قباد دوم شیرویه/ شیروی بوده‌ است. برخی از نویسندگان، دوره پادشاهی پوران را یک سال و چهار ماه و برخی دیگر، یک سال و شش ماه دانسته‌اند. سبئوس، پادشاهی پوران را دو سال دانسته است.

در دوره او چند سکه‌ نیز ضرب شده که مدت پادشاهی او را مشخص می‌کند. این سکه‌ها در سال اول و دوم ضرب شده‌اند و نشان می‌دهند که او بیشتر از یک سال پادشاهی کرده و هم اینکه چهره او را می‌توان از روی سکه‌ها بازسازی کرد. این سکه‌ها از لحاظ قطع و طرز نقش شبیه سکه‌های پدرش خسرو پرویز هستند که مورد تقلید پادشاهان بعدی نیز قرار گرفت و حتی پس از فروپاشی ساسانیان، فرمانروایان طبرستان و عرب از آنها تقلید کردند. سکه‌های پوراندخت به‌‌رغم کمیاب بودن از دید هنری ممتاز و با تطبیق آنها با هم می‌توان به یقین دانست که هنرمندان در کنده‌کاری سکه‌ها تلاش کرده‌اند شباهت وی را مراعات کنند و زیبایی وی را تا حد ممکن نشان دهند. سکه‌های پوران از نقره (درهم) هستند. قطع و اندازه سکه‌ها در همان اندازه معمولی در حدود ۳ سانتی‌متر یا کمی بیشتر است و ۵/ ۳ تا ۹۰/ ۳ گرم وزن دارند. نوع و جنس عیار در سرتاسر دوران ساسانی ثابت بوده و به همین سبب اعتبار فراوان داشته است. مسعودی در کتاب التنبیه و الاشراف درباره لباس پوران چنین می‌نویسد: «پوراندخت دختر خسروپرویز جامه سبز گلدار و شلوارش آسمانی و تاجش نیز آسمانی بود و بر تخت نشسته تبرزینی در دست داشت.» حمزه اصفهانی نیز در کتاب سنی ملوک الارض و الانبیا چنین آورده است: «پوراندخت دختر خسرو پرویز جامه او سبز گلدار و شلوارش آسمانی و تاجش نیز آسمانی بود.» پوراندخت در پاییز سال ۶۳۱ میلادی درگذشته است.