سکه‌های سلجوقی

با مقایسه اوزان مجموع سکه‌های مربوط به دوره سلجوقی و مکان‌های ضرب آنها که در حد فاصل جغرافیایی بلخ و مرو تا بغداد و اهواز بوده است نیز این نتیجه به‌دست می‌آید که مجموع سکه‌های ضرب شده در ناحیه خراسان بزرگ (مرو - نیشابور) از لحاظ وزن و عیار از سکه‌های ضرب شده در حوزه عراق عرب و عجم (بغداد-اصفهان) بیشتر است. همچنین آنالیز عنصری که روی سکه‌های نقره دوره سلجوقی صورت گرفته، نشانگر این است که متوسط عیار نقره در سکه‌های ضرب آناتولی بیشتر از سلاجقه ایران است که از دلایل آن می‌توان به تفاوت سنگ معدن مورد استفاده اشاره کرد. همچنین میزان مشابه سرب در سکه‌های سلاجقه ایران و روم نشان دهنده استفاده از تکنیک مشابه استخراج نقره از سنگ معدن سرب و روی است. به‌طور کلی از یکسو میزان نقدینگی در نظام پولی سلجوقیان از دوره اول به سمت دوره دوم سیر نزولی داشته و از دیگر سو، بحران مالی حاکم در خزانه سلجوقیان عراق شدیدتر از دیگر بخش‌های قلمرو آنان بوده است.

منبع: محسن سعادتی، حسن ناصری صومعه، «بحثی پیرامون وضعیت مالی دوران سلجوقیان با اتکا به مسکوکات آن دوران»، تاریخ نو، ۱۳۹۵.