درگذشت دهخدا

علی‌اکبر دهخدا، نویسنده و پژوهشگر ایرانی ۷ اسفند ۱۳۳۴ در سن ۷۷ سالگی درگذشت. او را با فرهنگ بزرگ دهخدا و نقش برجسته و اثرگذارش در مطبوعات عصر مشروطه می‌شناسند. دهخدا دارای شخصیتی چندوجهی بوده و جزو نوادر دوره خود است. او پس از پایان دوره مدرسه علوم سیاسی، به خدمت وزارت امورخارجه درآمد و در سال ۱۲۸۱ هنگامی که معاون‌الدوله غفاری به‌عنوان سفیر ایران در کشورهای بالکان منصوب شده بود، دهخدا به‌عنوان منشی سفیر با او همراه شد. اقامت آنها در اروپا بیش از دو سال در شهر وین طول کشید. دهخدا از این دوره برای آشنایی بیشتر با زبان فرانسوی و دانش‌های جدید استفاده کرد. او در سال ۱۲۸۴ به ایران بازگشت.

بازگشت دهخدا به ایران همزمان با آغاز مشروطیت بود. ابتدا به مدت ۶ ماه در اداره شوسه خراسان که در مقاطعه حسین‌آقا امین‌الضرب بود، به‌عنوان معاون و مترجم مسیو دوبروک مهندس بلژیکی استخدام شد و بعد به جنبش مشروطه پیوست. پس از فتح تهران و خلع محمدعلی شاه، در انتخابات دوره دوم مجلس شورای ملی علی‌اکبر دهخدا درحالی‌که هنوز در استانبول بود، هم از تهران و هم از کرمان (به نشانه حق‌شناسی مردم این ایالت از بابت مقالات صوراسرافیل) به نمایندگی مجلس انتخاب شد. دهخدا نمایندگی مردم کرمان را پذیرفت. دهخدا در بازگشت به ایران و در ادامه فعالیت سیاسی خود به حزب اعتدالیون پیوست و این برخلاف انتظار یاران سابق او بود که غالبا در حزب رقیب یعنی حزب دموکرات جمع شده بودند.

زندگی سیاسی دهخدا در دوران شکست مشروطه و برآمدن خاندان پهلوی دچار تلاطم شد. او در این زمان به فرهنگ و ادبیات روی آورد اما همچنان دستی بر آتش سیاست داشت. دهخدا در سال‌های نهضت ملی شدن نفت به رهبری دکتر محمد مصدق، پشتیبان جدی او بود، تا جایی که در ماه‌های پیش از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شایعه تشکیل شورای سلطنت به ریاست دهخدا بر سر زبان‌ها افتاد. به همین خاطر نیز ماموران کودتا پس از کودتای ۲۸ مرداد به خانه‌اش ریختند و وی را شدیدا مضروب کردند. دهخدا مورد احضار و بازجویی قرار گرفت. به دلایل پیش گفته‌شده و نیز شرکت در نامه سرگشاده علیه کنسرسیوم نفت در سال بعد، نام دهخدا را حتی از خیابان محل زندگی‌اش برداشتند.