مجسمه‌سازی در عهد فتحعلی‌شاه

 نام فتحعلی‌شاه اما به غیراز دو دوره جنگ‌های سرنوشت ساز با روسیه در ارتباط با مسائل دیگری هم قابل ذکر است که تاکنون از آن غفلت شده.  یکی از این عرصه‌ها مجسمه‌سازی است که پرویز تناولی، هنرمند و مجسمه ساز نامدار معاصر در کتاب خود «تاریخ مجسمه‌سازی در ایران» به آن پرداخته و در این رابطه از فتحعلی‌شاه به‌عنوان «یک فرد موثر یا بنیانگذار تجدید حیات مجسمه‌سازی ایران» نام برده است. تاریخ، فتحعلی‌شاه را محکوم کرده و علت محکومیت‌اش را در پدیده‌های زیادی که اغلب از خودخواهی‌های او ناشی می‌شده، برشمرده است. حرمسرای گسترده، فرزندان بی‌شمار و علاقه بی‌حد او به جواهر و مال از جمله خودخواهی‌های او ذکر شده و خست ذاتی‌اش در هزینه کردن برای امور مملکت و حتی پرداخت حقوق سربازان در مواقع حساس جنگ تقبیح شده است. در آنچه تاریخ به فتحعلی‌شاه نسبت داده و بلاهایی که او بر سر این ملک و مردم آن آورده شکی نیست، اما همین تاریخ یک نکته مثبت را در مورد او از قلم انداخته که آن اقدامات مثبت او برای تجدید حیات مجسمه‌سازی ایران است.  اگر قرار باشد به‌دنبال یک فرد موثر یا یک بنیانگذار برای تجدید حیات مجسمه‌سازی ایران بگردیم، کسی را بهتر از فتحعلی‌شاه نمی‌یابیم. مجسمه‌سازی ما در عهد او به پیشرفت‌های درخشانی نائل آمد و شالوده آن ریخته شد. حجاری‌های تخت مرمر، حجاری‌های صخره‌ها به مانند چشمه علی شهرری، تنگه‌واشی فیروزکوه و سنگ‌قبرهای حجاری شده مرسوم در دوره او از جمله نمادهای این امرند.

منبع: پرویز تناولی، تاریخ مجسمه‌سازی ایران، تهران، موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، ۱۳۹۲، به نقل از مردمنامه.