شرکت‌های sme باید از تصدی‌گری در پخش تولیدات خود بپرهیزند
نقش صنعت پخش در جهش تولید داخلی
در حوزه‌هایی که صنعت پخش رونق دارد، فرصت‌هایی برای نشر و انتقال این تجربه و تفکر به حوزه‌ها و صنایع دیگر نیز به‌وجود می‌آید. در محصولات FMCG نقش این صنعت بیشتر مشاهده می‌شود، در حالی‌که در بسیاری حوزه‌ها می‌توانیم ارزش افزوده بسیاری داشته باشیم که این ارزش نهفته و بلا استفاده است. مثلا در بازار عرضه میوه، صنعت پخش حاکم نیست، در نتیجه قیمت تمام شده این کالا به شدت با قیمت اولیه تفاوت داشته و همچنین ضایعات زیادی نیز دارد. در صنایع مبلمان، کتاب، محصولات کشاورزی، روغن، وسایل یدکی خودرو و... نیز می‌توانید نقص نبود صنعت پخش را ببینید. این نشان می‌دهد که ما می‌توانیم دانش و تخصص صنعت توزیع را به حوزه‌های دیگر کسب و کار انتقال دهیم.
در ایران شرکت‌ها در زنجیره پخش، متناسب با شرکت‌های تولیدی حرکت می‌کنند. این صنعت نتوانسته استقلال خود را به دست بیاورد. در درجه‌بندی سازمان‌های بین‌المللی کسب و کار پخش و توزیع، «خدمات» (distribution) تعریف شده است، در حالی‌که باید نگاه به این کسب و کار نگاه «صنعت» (industry) باشد. چراکه این فعالیت پیچیدگی‌هایی در ایران دارد و به‌خاطر تفاوت‌هایش ما آن را صنعت می‌دانیم.این صنعت نیاز به استقلال دارد، برای مستقل شدن، پخش را باید «مرکز سود» بدانیم نه «مرکز هزینه». هیچ شرکت پخش بزرگی در ایران نیست که تولیدکننده بزرگ پشتوانه‌اش نباشد. در ایران پخش‌ها برای توزیع مناسب محصول و کالای تولیدکنندگان ایجاد شده‌اند. در دنیا شرکت‌های پخش استقلال دارند و شرکت‌های تولیدی ارتباط مالکانه با پخش‌ها ندارند.
در کشور ما یک شرکت پخش باید چهار اصل انبارش، توزیع، وصول و فروش کالا را انجام دهد. درحالی‌که در کشورهای جهان اول این اقدامات را به دو دسته تقسیم کرده‌اند: یکی کار نگهداری، توزیع و وصول (Supply chain)، دیگری فروش و مارکتینگ (Sales) را انجام می‌دهد. مثلا شرکت آمازون کار فروش (Sales) را انجام می‌دهد و تیپاکس توزیع‌کننده
(Suppl chain) است.در شرایطی که از یکسو تولیدکنندگان در تکاپوی تامین نقدینگی و سودآوری برای بقا و رشد کسب وکار خود هستند و از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان با چالش «حفظ قدرت خرید» دست و پنجه نرم می‌کنند، ارتقای کارآیی صنعت پخش به‌عنوان حلقه واسط بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، اهمیت بسزایی دارد.
از بعد سلامت نیز صنعت پخش و توزیع می‌تواند به بهبود عملکرد صنایع تولیدی در حوزه بهداشت و درمان از جمله توزیع دارو و تجهیزات ختم شود و مشکلات این حوزه را نیز برطرف کند. کما اینکه در دوران کرونا فعالان صنعت پخش، بی‌وقفه و دلسوزانه به هم‌میهنان خدمت‌رسانی کرده و خواهند کرد. شبکه توزیع کالا در ایران با مشکلات و چالش‌های متنوع و متعددی روبه‌رو است. تعدد بیش از اندازه واحدهای صنفی در سطح خرده‌فروشی سنتی، تعدد واحدهای صنفی فاقد پروانه کسب، سهم برجسته بخش غیر سازمان‌یافته نسبت به سازمان‌یافته شبکه توزیع و فروش، عدم بهره‌مندی از ابزارها و روش‌های نوین توزیع کالا و عدم رغبت کافی بخش عمومی یا خصوصی به سرمایه‌گذاری در شبکه توزیع مدرن از مهم‌ترین چالش‌های صنعت پخش در ایران محسوب می‌شود.شرکت‌های تولیدی در سراسر دنیا اقدام به توزیع کالا و تولیدات خود نمی‌کنند. اما در ایران این‌گونه نیست و مشکلاتی به‌علت هماهنگی کافی نداشتن میان چرخه تولید و توزیع وجود دارد. به گونه‌ای که در مواردی بخش تولید، حتی بدون اطلاع از نیاز بازار اقدام به تولید کرده و سپس از چرخه توزیع انتظار حداکثر فروش را دارد. درحالی‌که وقتی جریان اطلاعاتی بازار از توزیع‌کننده به تولیدکننده برسد، اتخاذ تصمیم براساس اطلاعات صحیح‌تر خواهد بود و بهره‌وری نیز بالا می‌رود.هنگامی که چرخه تولید و توزیع با یکدیگر به تعاملی مناسب برسند، منافع هر دو صنعت به شکل چشمگیری افزایش پیدا خواهد کرد. در شرایط فعلی که اقتصاد کشور در دوران رکود به سر می‌برد، شرکت‌ها از توسعه غافل می‌شوند. درحالی که توسعه و تلاش برای بهینه ساختن روند توزیع، همواره رکنی اساسی برای صنعت پخش است. شرکت‌هایی که همواره در حال برنامه‌ریزی برای توسعه بوده‌اند، در دوران رکود نیز از بحران‌ها به سلامت گذر کرده‌اند.سال ۹۹ سال حیات شرکت‌های صنعت پخش است. شرایط درآمدی کشور، تورم در کالا و ارز، افزایش حقوق سرمایه‌های انسانی، افزایش هزینه‌های سوخت و... و شیوع کرونا در سال جدید عوامل موثر بر کسب و کار هستند و تغییرات روش فروش اهمیت پیدا می‌کند. تغییرات ذائقه مصرف مردم در شرایط پس از کرونا، نیازمند اقدامات جدی و بازنگری مدیران در قیمت و شرایط عرضه است. توصیه من این است که شرکت‌ها باید تور‌های ویزیت را بیشتر کنند و توجه بیشتری به «کانال‌هایی با هزینه کمتر» داشته باشند. در نتیجه باید تغییرات و اصلاحات مدیریتی (change managment) را در پیش بگیرند.در ایران هر چند با سرعت خوبی در حال پیشروی هستیم، ولی باز هم در نسل سوم و چهارم با نگاه «کوچک شدن» یا «ادغام شدن» شرکت‌های پخش فاصله داریم.
