در یکی از رویدادها که با حضور دکتر حمید‌رضا عظیمیان، مدیرعامل شرکت فولادمبارکه اصفهان، مهدی الیاسی، معاون سیاست‌گذاری و توسعه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دکتر صالحی، عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد، زوایای مختلف نقش استارت‌آپ‌ها، ایده‌پردازان و نوآوران در تکمیل زنجیره فولاد بررسی و به پرسش‌هایی چند در این رابطه پاسخ دادند.

 چرا صنعت فولاد و شرکت فولاد‌مبارکه مکانیزم استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان را در خود شکل داده است؟

عظیمیان در پاسخ به این پرسش گفت: ما جزو ملت‌های باهوش هستیم و نمود این هوش در شخصیت‌های علمی و فرهنگی و همچنین رتبه‌های برتر المپیاد‌های مختلف در سرتاسر دنیا قابل مشاهده است. از سوی دیگر، در میدان عمل با تهدیدهایی روبه‌رو هستیم که می‌توانیم در برابرشان تسلیم شویم یا اینکه ادامه بدهیم و تولیدمان را کم نکنیم. برای ادامه دادن رویکردمان را عوض کردیم تا بیش از پیش به سمت دیدگاه فناورانه گام برداریم.

در ادامه، الیاسی افزود: جای خوشحالی دارد که امروز می‌توانم خبر ورود به فاز سوم اقتصاد دانش‌بنیان را بدهم. فاز اول، تعریف اقتصاد در کنار دانشگاه بود که با استفاده از شهرک‌های علمی و تحقیقاتی و پارک‌های علمی و فناوری به آن تحقق بخشیده شد. فاز دوم، رشد کمی و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان بود، به‌طوری که ۳۸۰۰ شرکت در سامانه مدیریتی ما شناسایی شدند و به همین میزان شرکت وجود دارد که هنوز به این سامانه وارد نشده‌اند. از بین این شرکت‌ها، یک اقتصاد ۶۰ هزار میلیارد تومانی به‌وجود آمده است که در حد و اندازه‌های اقتصاد دانش‌بنیان مطلوب به نظر می‌آید. فاز سوم برای این است که اقتصاد اصلی را دانش‌بنیان کنیم و این به‌ آن معناست که صنعتمان را رقابت پذیر و به صادرات روی آوریم.

 اما چرا شرکت‌های دانش‌بنیان نتوانسته‌اند به اندازه کافی بزرگ شوند؟

صالحی با اشاره به موانع پیش‌روی شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: صنایع ما ماهیت دانش‌بنیانی شرکت‌ها را درک نکرده‌اند. با شرکت‌های دانش‌بنیان، مشابه دیگر شرکت‌های پیمانکار برخورد می‌شود و هیچ‌گونه امتیازی در مناقصه‌ها برای آنها در نظر نمی‌گیرند. در سال‌های اخیر شرکت‌های دانش‌بنیان مربوط به صنعت فولاد رشد چندانی نکرده‌اند چراکه وقتی با شرکت‌های دانش‌بنیان کار می‌کنند، به‌جای محصول، دانش فنی را می‌گیرند و با توان بالای اقتصادی خود به تولید محصول می‌پردازند.در پاسخ به صحبت‌های صالحی، عظیمیان در دفاع از فولاد افزود: در فولاد‌مبارکه، اگر کسی کار علمی و تحقیقاتی انجام دهد، با او قرارداد درازمدت بدون ورود به تشریفات منعقد می‌شود و ما تنها زمانی به تشریفات ورود می‌کنیم که چند سازنده وجود داشته باشد.

 در مکانیزم‌های جدید چه تمهیداتی برای برون‌سپاری و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان اندیشیده‌اید؟

عظیمیان با اشاره به رویکرد فولاد‌مبارکه در قبال شرکت‌های دانش‌بنیان پاسخ داد: این برون‌سپاری همیشه در فولاد‌مبارکه بوده است. فرقی که اکنون در مقایسه با قبل وجود دارد، شتاب‌دهنده و شرکت در ریسک عمل فناورانه است. در رویکرد جدید، اگر پیشنهاد یک کالا پذیرفته شد، برای حمایت بیشتر، قرارداد طولانی‌مدت و خارج از تشریفات بسته می‌شود.الیاسی در تکمیل پاسخ به سوال گفت: کلید‌واژه ما اقتصاد دانش‌بنیان است و انتظار نداریم که شرکت‌ها از عقل اقتصادی خود خارج شوند. برای این کار نیاز است که شرکت‌های دانش‌بنیان از بهره طولانی‌مدت جدا باشند تا یک اکوسیستم شکل بگیرد و شرکت‌ها به یک میزان کوچکی ریسک اقتصادی داشته باشند. از طرف دولت قوانینی وجود دارد که هزینه‌های پژوهشی را تامین می‌کند و اختیاراتی را به مدیران می‌دهد تا خرید اول را انجام بدهند و این قوانین زیرمجموعه پژوهش است و به مناقصه‌های معمول نیازی ندارد.

در دنیا، شرکت‌های پیشرو، در اکوسیستم اطراف خود چند نهاد دارند. نهاد شتاب‌دهنده که ایده را به شرکت تبدیل می‌کند. نهاد دیگر، نهاد سرمایه‌گذاری و شراکت و دیگری نوآوری باز برای حل چالش‌ها است. توقع داریم که فولاد، خود این اکوسیستم را ایجاد کند و یک شتاب‌دهنده باشد. الیاسی با اشاره به فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان برای فولاد‌مبارکه گفت: خواهش ما این است که فولاد‌مبارکه فضایی را به‌وجود آورد تا ما بتوانیم بدون مانع ورود کنیم و مجوزهای لازم را اخذ کنیم. تاکنون پایان همه مطالعات ما به تولید محصول ختم شده است و این در حالی است که تنها به تعداد محدود از این قطعات از ما خریداری شده و دانش این قطعات به مراکز دیگر منتقل شده است تا بتوانند با قیمت کمتری به تولید بپردازند.در پایان، الیاسی درباره برنامه‌ها و توقعات از فولاد‌مبارکه گفت: به این نتیجه رسیده‌ایم که در اقتصاد دانش‌بنیان به دنبال یارگیری باشیم. در اروپا، بار نوآوری بر دوش «قهرمانان نو‌آوری» است و همه نوآور نیستند. صنعت فولاد یک صنعت مادر است و این ظرفیت را دارد که ایجاد زنجیره نوآوری کند. تمام تلاش ما بر این است که تمام ظرفیتمان را برای رفع موانع به‌کار بگیریم و شتاب‌دهنده‌ها را دانش‌بنیان کنیم و با این اقدامات، امیدواریم که فولاد‌مبارکه بتواند نقش یک قهرمان نوآوری را ایجاد کند.