زنگزور

اقتصادنیوز: اسرائیل در تلاش است تا همکاری امنیتی دیرینه اما غیررسمی خود با آذربایجان را تحت چتر چندجانبه و با حمایت واشنگتن نهادینه کند. در چارچوب توافقنامه‌های ابراهیم، امضاکنندگان انتظار می‌رود در «مجمع نقب» (Negev Forum) شرکت کنند؛ پلتفرمی که در سال ۲۰۲۲ برای تقویت همکاری‌های دیپلماتیک، اقتصادی و امنیتی میان اسرائیل و شرکای عربش راه‌اندازی شد.

اقتصادنیوز: پس از تصویب طرحی در کنست برای پیوستن آذربایجان به توافقنامه‌های ابراهیم، دفتر نخست‌وزیری اسرائیل در ۵ مارس اعلام کرد که گفتگوهایی با واشنگتن برای ایجاد «چارچوبی محکم برای همکاری سه‌جانبه» میان اسرائیل، آمریکا و آذربایجان در جریان است.

اقتصادنیوز: اگر آذربایجان بتواند از طریق تهدید نظامی امتیازات اساسی بگیرد، الگویی خطرناک ایجاد خواهد شد که در سراسر منطقه -از مولداوی و گرجستان تا اوکراین- پژواک خواهد یافت. سایر بازیگران تجدیدنظرطلب هم به‌دقت این روند را دنبال می‌کنند. از نظر اقتصادی هم موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا آذربایجان یکی از تأمین‌کنندگان انرژی اروپا است و منطقه میزبان مسیرهای حیاتی ترانزیتی شرق-غرب بین آسیای مرکزی و اروپاست.

اقتصادنیوز: مدرن دیپلماسی با انتشار یادداشتی مدعی شد: چند هفته پیش، دولت‌های ارمنستان و جمهوری آذربایجان اعلام کردند که متن یک معاهده صلح که مدت‌ها انتظارش می‌رفت، نهایی شده؛ معاهده‌ای که به ظاهر دهه‌ها منازعه را پایان می‌دهد. این خبر مورد استقبال ناظران بین‌المللی قرار گرفت. با این حال، بررسی دقیق‌تر، تصویری پیچیده‌تر و نگران‌کننده‌تر را نمایان می‌سازد.

اقتصادنیوز: نشانه‌ها از باکو چندان امیدوارکننده نیستند. رسانه‌های وابسته به دولت همچنان ارمنستان را به تحریکات نظامی متهم می‌کنند. آذربایجان از شرکت در هرگونه سازوکار تحقیق درباره نقض آتش‌بس خودداری کرده است.

اقتصادنیوز: تی ار تی با انتشار یادداشتی مدعی شد:‌ تلاش سیاسی اخیر در سراسر خاورمیانه، از جمله آتش‌بس اسرائیل و حزب‌الله در کنار سقوط بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه موجب شده تا تهران معادلاتش در خاورمیانه را بازتعریف کند.

اقتصادنیوز: به ادعای گروهی از تحلیلگران، تحولات سوریه ممکن است موجب شود تا تهران هم معادلاتش در خاورمیانه را بازتعریف کند و هم فعل و انفعال‌هایش در کریدور زنگزور را مورد ارزیابی دوباره قرار دهد. در هر صورت، اگر ارمنستان شریک شود، ممکن است این کریدور بدون مشارکت ایران باز شود.

اقتصادنیوز: آمریکا برخلاف سیاست‌هایش در هند و اقیانوس آرام؛ جایی که دولت بایدن در تعمیق اصول منطقه‌گرایی باز و تجارت آزاد مبتنی بر قوانین موفق بود، این کشور همچنان در قفقاز جنوبی به بازی دفاعی می‌پردازد.

اقتصادنیوز: فارین پالسی با انتشار یادداشتی نوشت، بحران قانون اساسی در تفلیس گرجستان در حال شکل گیری است.

با وقوع جنگ دوم قره‌‌‌باغ در سال ۲۰۲۰ بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بار دیگر منطقه قفقاز جنوبی دچار یک بحران امنیتی جدی شد که باگذشت ۴سال از پایان جنگ نیز اثرات آن همچنان پابرجاست. در جنگ دوم قره‌‌‌باغ که جمهوری آذربایجان توانست در مدت ۴۴ روز ۷۰‌درصد اراضی خود را که در جنگ اول قره‌‌‌باغ به‌دست ارمنستان اشغال شده بود پس بگیرد و در تاریخ ۹ نوامبر ۲۰۲۰ نیز این دو کشور با میانجی‌گری روسیه توافق‌نامه را امضا کردند. در بند پایانی این توافق آتش‌‌‌بس به باز شدن مرز این دو کشور اشاره شده است و اینکه…

اقتصادنیوز: علی مطهری نسبت به مسدود شدن راه ایران به اروپا از طریق ارمنستان از طریق احداث کریدور زنگزور واکنش نشان داد.

اقتصادنیوز: سال ۲۰۲۴ ایران و آذربایجان در باب ایجاد مسیر ترانزیتی به نام «کریدور ارس» به توافق رسیدند؛ کریدوری که قرار است از استان آذربایجان شرقی ایران عبور کرده و روستای آقبند در گوشه جنوب غربی بخش زنگیلان را به شهرستان اردوباد در جنوب نخجوان متصل کند.

اقتصادنیوز: مسیر ترانزیتی توافق شده بین تهران و باکو، کریدور ارس نامیده می‌شود. ایران کریدور ارس را جایگزینی برای کریدور زنگزور می‌داند که می‌تواند نگرانی‌های این کشور را در مورد بی‌ثباتی ادعایی در امتداد مرز مشترک خود با ارمنستان کاهش دهد.

گروهی می‌گویند اگر بخواهیم موضع گیری اخیر روسیه را در قاب توازن قوا در منطقه تحلیل کنیم، باید تاکید داشته باشیم که روسیه قفقاز جنوبی را به عنوان منطقه ای مهم برای نفوذ خود به ویژه در رابطه با ارمنستان و آذربایجان قلمداد می‌کند.

اقتصادنیوز: ترکیه و آذربایجان برای کنترل نوار کلیدی در امتداد مرز جنوبی ارمنستان با ایران - معروف به "کریدور زنگزور" – مسیری که آذربایجان را به نخجوان و ترکیه متصل می‌کند، فشارهایی را تحمیل کرده بودند.

در شرایطی که منافع ایران، ترکیه و آذربایجان در منطقه قفقاز جنوبی در تضاد با یکدیگر قرار دارد، روس‌ها نیز اخیرا با موضع گیری در باب کریدور زنگزور ظاهرا با باکو و آنکارا هم صدا شده است.

اقتصادنیوز: کریدور زنگزور، پروژه ای است که آذربایجان پس از پیروزی در جنگ ۲۰۲۰ قره باغ آن را رهبری کرد، اما مدتی است که این گذرگاه به کانون اصلی تنش در منطقه تبدیل شده است.

تحولات سیاسی و اقتصادی قفقاز جنوبی از جمله موضوعاتی است که ایران با دقت آن را رصد کرده و همزمان تلاش دارد تا برای هم صدایی منطقه ای نقش کلیدی ایفا کرده و نفوذش را در این جغرافیا حفظ کند.

پژوهشگر مسائل قفقاز به بحث احداث کریدور ارس و احتمال جایگزینی آن با کریدور زنگزور پرداخت و گفت: «پس از تصرف قره‌‌باغ کوهستانی توسط نیروهای آذربایجان در سپتامبر ۲۰۲۳، ایران و آذربایجان در مورد یک مسیر ترانزیتی که جمهوری آذربایجان را از طریق ایران به نخجوان متصل می‌کند، در ۹ اکتبر ۲۰۲۳ توافق کردند.»

دنیای اقتصاد: ظاهرا در آخرین سفر پوتین به جمهوری آذربایجان قول و قرارهایی بین او و علی‌اف درباره دالان زنگزور رد و بدل شده است؛ چراکه بلافاصله پس از این سفر، لاوروف اعلام کرد که روسیه از انعقاد سریع معاهده صلح میان باکو و ایروان و رفع انسداد ارتباطات پشتیبانی می‌کند و چند روز پس از آن نیز مسکو در اظهارنظری کم‌سابقه صراحتا موضع خود را درباره زنگزور اعلام کرد؛ موضع‌گیری‌ای که کاملا با سیاست اعلانی و اعمالی ایران ناسازگاری دارد. حال پرسش مهم این است که با ورود روسیه به معادله، ایران چه کند؟

دنیای‌اقتصاد: ولی کالجی، عضو شورای علمی موسسه ایران و اوراسیا (ایراس)در پاسخ به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» درباره مناقشات بر سر آنچه جمهوری آذربایجان آن را زنگزور غربی می‌‌خواند، گفت: «آذربایجان می‌‌گوید ادعای سرزمینی بر این منطقه ندارد و فقط می‌‌خواهد با نخجوان اتصال زمینی برقرار کند. ولی مساله این است که روس‌‌ها می‌‌خواهند کنترل زنگزور از نظر بازرسی و تامین امنیت در اختیار نیروهای مرزی خودشان باشد. امروز نیز تامین امنیت مرز ایران و ارمنستان دست نیروهای روسیه است.»این کارشناس تاکید کرد که جمهوری آذربایجان نیز…

پس از واگذاری قره‌‌باغ کوهستانی به آذربایجان و عقب‌‌نشینی ارمنستان از این منطقه و منعقد شدن توافق میان طرفین متخاصم، اکنون مساله‌ دالان زنگزور مطرح شده است. تصور می‌‌کنم یک اتفاق مهم در روابط بین‌الملل معاصر به وقوع پیوسته است. در تاریخ معاصر روابط بین‌الملل – از پس از موافقت‌‌نامه‌ سایکس-پیکو در سال ۱۹۱۶ و به‌‌طور خاص از پس از فروپاشی شوروی در دهه‌ ۹۰- یک اتفاق مهم رخ داده که می‌تواند سرنوشت بخش زیادی از مناطق خودمختار و نیمه خودمختار در جهان را روشن کند.

وجود بازیگران متعدد در معماری امنیتی جدید قفقاز جنوبی، برخی نخبگان ایرانی را در فهم درست از بازیگر اصلی به خطا انداخت. نقش پررنگ ترکیه در جنگ ۲۰۲۰ به عنوان یک عضو در ناتو و همچنین نقش مهم پهپادها و تسلیحات ساخت رژیم صهیونیستی در این جنگ باعث شد ذهن تحلیلگران ایرانی و اتاق‌‌‌های فکر کشور پس از درخواست جمهوری آذربایجان مبنی بر گشایش راه‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و اتصال مناطق آزاد شده این کشور در جنگ دوم قره‌‌‌باغ به نخجوان که با کلیدواژه «دالان زنگزور» بیان می‌‌‌شد، به سمت طراحی غربی این موضوع برود که…

اقتصادنیوز: فعال سیاسی اصلاح طلب از دولت چهاردهم خواست تا نسبت به احداث کریدور زنگزور حساسیت به خرج دهد.

از نظر تاریخی، فعل و انفعال ها در قفقاز همیشه با منافع ایران همسو نبوده است.

فارس: وزیر حمل و نقل ترکیه در گفت‌‌وگو باشبکه تلویزیونی هابر مدعی شده که ممکن است کریدور «زنگزور» از خاک ایران عبور کند.