یورش به ویتنام

عکس: هوشی- ‌مینه

فرانسه پس از جنگ دوم جهانی در معرض از دست دادن مستعمرات در آسیا و آفریقا بود و این می‌توانست برای منافع اقتصادی این کشور زیان‌بار باشد. در آن عصر و دوره هنوز فروش کالا به عنوان یک راه برای افزایش ثروت به حساب می‌آمد و فرانسه نیز تمایل نداشت بازارهای خود را از دست دهد. ویتنام از جمله این کشورها بود که می‌خواست از فرانسه جدا شود و جنگ میان این دو کشور ناگزیر شده بود... بحران در هند و چین

در حین اشغال ژاپنی‌ها در «ویتنام» ادارات فرانسوی و همچنین سازمان نظامی در تحت فرمان دریاسالار «دوکو» مامور رژیم ویشی به جای خود باقی ماند. دریاسالار «دوکو» پس از سرکوبی جنبش کمونیستی در اواخر سال ۱۹۴۰ سعی کرد در برابر اعلامیه «آسیای بزرگ» ژاپن‌ها، یک سازمان ملی هند و چین متحد با فرانسه به وجود آورد و بدین قرار موفق شد که نهضت ملی هند و چین را پس از حذف شوراهای بومی، در تحت نظارت مستقیم فرانسوی‌ها در آورد.ولی در خفا، نهضت واقعی استقلال‌طلبی به دستیاری «هوشی-مینه» که پسر یکی از ماندارن‌ها صاحب اطلاعات و تعلیمات وسیع غربی و روسی و ژاپنی بود، انجام می‌یافت که به نام «ویت- مین» مخفف «لیگ استقلال برای ویت‌نام» نامیده می‌شد. این سازمان سری به سبک کمونیست‌های شوروی اداره می‌شد و کمیته مرکزی روئوس کلیه تشکیلات اداری را در دست داشت.

«ویت‌مین» که علیه ژاپنی‌ها تشکیل یافت، پس از سقوط آنان نسبت به فرانسوی‌ها یک وضع نامعلوم پیش گرفت. یعنی حاضر شده بود که با فرانسویان «مقاومت» علیه نفوذ آلمان‌ها مبارزه کند، ولی پس از اینکه ژنرال دوگل اعلام کرد که ایالات کوشنشین آنام، تنکن، کامبوج و لائوس در هند و چین تشکیل فدراسیونی خواهند داد که در تحت ریاست کمیسر عالی فرانسوی اداره خواهد شد. یاس و احساسات مخالفینی در بین مردم ایجاد نموده که منجر به قیام دامنه‌داری شد. در این نهضت پس از تسلیم ژاپنی‌ها، در هفتم اوت، یک کنگره عمومی ملی مرکب از نمایندگان کلیه ایالات تشکیل داده و اعضای کنگره از بین خود کمیته آزادی مردم را در ویتنام برگزید. درد هم اوت هوشی‌مینه حکم جهاد عمومی را صادر کرده و هشت روز بعد بر ایالت هانویی مسلط شد. امپراتور هند و چین به نام «بائو- دائی» در ۲۵ اوت استعفا داده بلادرنگ کلیه ناسیونالیست‌ها با نهضت «ویت- مین» ملحق و استقلال جمهوری دموکرات ویتنام را اعلام کردند.وضع فرانسه در این نهضت دامنه‌دار بسیار مشکل شده بود. در کنفرانس پتسدام، هندوچین به دو منطقه اشغالی تقسیم شد. یکی در شمال مدار ۱۶ که به دست سربازان چینی سپرده شد و قسمت جنوبی که در تحت اشغال قوای انگلوساکسن درآمد. شهر سایگون که در اشغال انگلیس‌ها بود در هرج و مرج فوق‌العاده و در تحت نفوذ عناصر ضد فرانسوی قرار گرفت. ژنرال «لکرک» در تحت حمایت انگلیس‌ها و از طرف دریا سالار «آرژان سیو» رییس عالی قوای فرانسوی در شرق دور، در سایگون پیاده شده درصدد برآمد شمال کشور را که در تحت اشغال چینی‌های «کومینک تانگ» جمهوری دموکراتیک خلق را اعلام نموده بود، از نفوذ کمونیست‌ها خارج بسازد. دراین شهر در انتخابات ۶ ژانویه ۱۹۴۶ از ۰۰۰/۱۷۲ نفر انتخاب کننده ۰۰۰/۱۶۹ رای به نفع هوشی مینه بود.از طرف دیگر آمریکایی‌ها با «ویت‌ها» مشغول مذاکره شده حاضر شدند مصالح و تکنیسین لازم با سرمایه‌ کافی در اختیار نهضتی‌ها بگذارند. ژنرال مارشال که به عنوان سفیر کبیر فوق‌العاده به چونک‌کنک وارد شد در ژانویه ۱۹۴۶ از بسط نفوذ کمونیست‌ها نگران شده و روابط ویتنام را با واشنگتن قطع کرد.در ۲۸ فوریه فرانسوی‌ها متصرفات خود را در چین که شامل شانگهای «تین تسن» هانکو کانتن و اراضی استیجاری کلو- وان بود به چین واگذار نمود و حاضر شد راه لات یون- نان را به چان‌کای چک بفروشد به چینی‌ها اجازه دادند که از ناحیه تنکن برای عبور استفاده نماید، در برابر این اقدامات از چینی‌ها تقاضا نمودند که حق فرانسویان را در هند و چین به رسمیت شناخته و محترم بدانند و موافقت نمایند که فرانسویان سربازان چینی را اجیر کنند.مقارن این ایام، شورای ملی‌هانوئی تصویب کرد که دولت اتئلافی از کلیه قوای ناسیونالیست‌ها در تحت زمامداری هوشی- مینه تشکیل یابد.«سنتنه» که به سمت کمیسر عالی در هند و چین منصوب شد درصدد برآمد که مانند ژنرال لکرک، غائله را با مذاکرات دوستانه فیصله بخشد. بدین قصد باب مذاکرات با کمیته «ویت، مین» مفتوح شد.«هوشی مینه» احساسات ضدفرانسوی نداشت. به خصوص از تثبیت سیاست امپریالیست چین و امپریالیسم سرمایه‌داری آمریکا واهمه داشت و حاضر نبود با فرانسه متحد شود مشروط بر اینکه دولت فرانسه استقلال ویتنام را به رسمیت قبول کند.هوشی مینه، با وجود مخالفت عناصر افراطی که می‌ترسیدند فتح باب با فرانسه دوباره منجر به بساط مستعمراتی شود در ششم مارس ۱۹۴۶ قراردادی با کمیسر عالی فرانسه منعقد ساخت. به موجب این قرارداد فرانسوی‌ها جمهوری ویتنام را به رسمیت با استقلال کامل به عنوان یک دولت، صاحب پارلمان و ارتش و وزارت دارایی شناختند که داخل در فدراسیون هند و چین باشد. فقط موضوع کشینشین ایجاد مشکلی نموده بود. فرانسوی‌ها می‌خواستند خودمختاری داخلی اعطا شود در صورتی که ویتنام تقاضا داشت این ایالت جزو جمهوری ویتنام درآید.بالاخره قرار شد به آراء عمومی مردم مراجعه شود و بالاخره به موجب قرار الحاقی قوای ویتنام بده هزار نفر و فرانسوی به ۱۵ هزار نفر در تحت فرماندهی فرانسوی‌ها توافق حاصل شد.

این پیمان‌ها که عمل شخصی هوشی‌مینه بود نه میلیون را اقناع کرد و نه کلنل فرانسه را که مخالف مراجعه به آراء عمومی ایالت کشینشین بود راضی ساخت. معذلک در ایامی که نه اندونزی و نه بیرمانی هیچ یک حاضر نبودند با دول حاکم سابق خود حتی باب مذاکره را مفتوح سازند. یک پیشرفت و موفقیت سیاسی مهمی به شمار می‌رفت.

مبارزه بین فرانسه و ویتنام

کنفرانس «دالات» در ماه آوریل به منظور حل مساله کشینشین تشکیل و بدون اخذ نتیجه منحل گردید. دریاسالار «ارژانتو» به‌رغم موافقت‌نامه ششم مارس خودمختاری جمهوری کشینشین را اعلام نمود. هوشی مینه برای رفع سوءتفاهم عازم فرانسه شد. موضوع در کنفرانس فونتن بلو مطرح و از ژوئن تا سپتامبر به طول انجامید بدون اینکه به هیچ نتیجه مثبتی منتهی شود.

یک ماه بعد در اکتبر ۱۹۴۶ قانون اساسی جدید از طرف شورای ملی در پاریس به تصویب رسید. اتحاد فرانسه بر اصولی که به آزادی ویتنام توافق نداشت، برقرار شد.

در نهم نوامبر مجمع موسسان جمهوری ویتنام بدون توجه به اتحاد فرانسه، حقوق اساسی ویتنام را تصویب نمود که مبتنی بود بر رژیم مجلس ولی اجرای آن را فورا متوقف نموده اختیارات را به دست هوشی مینه سپرد.در این ایام ژنرال جیاپ شالوده ارتش ویتنام را در محل ریخته و مهیا ساخته بود.سازمان کشوری جدید فرانسه با آزادی ویتنام جور نبود، بلکه آن را در جزو دولت‌های فدراسیون هند و چین در آورد و فقط دولت فدرال اختیار داشت دفاع کشور را تامین نموده، روابط با دول خارج را مرتب ساخته گمرک و پست و تلگراف را اداره کند. دولت سایگون با اختیارات مذکور در ۱۱ نوامبر دفتر فرانسوی گمرک را در بندر هایفونک تاسیس نمود، هوشی مینه علیه این اقدام به نخست‌وزیر فرانسه اعتراض نموده و در ۲۰ نوامبر وقایع خونینی در هایفونک اتفاق افتاده. این اخبار در ۲۳ نوامبر به پاریس رسید و بلافاصله بین وزراء جلسه برقرار و تصمیم گرفت به قوه زور متشبث شود.