چگونه سهامداران به سیگنال ها واکنش نشان دادند؟
قفل مقاومتهای بورسی شکست
هفته سوم آذرماه با رشد دستهجمعی بازارهای دارایی نیز همراه بود. همه بازارها مسیر صعودی خود را حفظ کردند و توانستند سقفهای قیمتی جدید را ملاقات کنند. بورس تهران نیز از این موج بینصیب نماند و با افزایش تقاضا در اغلب صنایع، به روند رو به رشد خود ادامه داد. در بازارهای ارز، طلا و سکه نیز شاهد عبور قیمتها از سطوحی بودیم که پیشتر مقاومتی محسوب میشدند. همین موضوع نشانهای از پیشروی انتظارات تورمی در میان بخشی از فعالان اقتصادی محسوب میشود. با این حال، رصد معاملات بازارها بهخصوص بازار سهام، حاکی از رفتار حسابشده و دور از هیجان سرمایهگذاران است.
برخلاف دورههای مشابه در سالهای گذشته، افزایش شاخصها در بورس با صفنشینیهای سنگین یا هجوم بیمحابای خریداران همراه نشده است. از اینرو این وضعیت موجب شد، بازار در مسیر صعودی خود از نوسانات شدید و غیرمنتظره فاصله بگیرد. کارشناسان میگویند، رشد بازارها در هفتهای که گذشت در فضایی نسبتا منطقی و کنترلشده رخ داده است. آنها روند بازارها را به عواملی همچون نرخ ارز، بودجه پیشرو و چشمانداز سودآوری شرکتها گره میزنند. این روند اگر تداوم پیدا کند، میتواند از شکلگیری حبابهای قیمتی جلوگیری کرده و پایداری بیشتری را در مسیر صعودی بازارها رقم بزند.
جهش شاخصها و سطوح تاریخی
بازار سهام چهارمین هفته صعودی خود را در حالی به پایان رساند که جریان اخبار مثبت از صنایع بزرگ و اثرگذار، همراه با رشد مستمر قیمتها در بازارهای موازی، رشد کمسابقهای را برای بورس تهران رقم زد. عبور قدرتمند شاخص کل از دو مقاومت مهم ۳.۴ و ۳.۵میلیون واحد و فتح سطوح تاریخی، موجی از اعتماد را در میان سرمایهگذاران به راه انداخت. رخدادی که از منظر تکنیکال و رفتاری، نشاندهنده افزایش اعتماد سرمایهگذاران و بهبود انتظارات نسبت به آینده بازار است. در همین حال، شاخص هموزن نیز با رشد بیش از ۴ درصدی در مقیاس هفتگی توانست برای نخستینبار ارتفاع یک میلیون واحد را لمس کند. اتفاقی که بیانگر تحرک هماهنگتر در طیف وسیعتری از صنایع و نمادهای بورسی است و نشان میدهد اینبار تنها بزرگان شاخصساز موتور محرک بازار نبودند. یکی از نکات مهم معاملات هفته گذشته، تغییر آرایش جریان پول حقیقی بود. با کاهش جذابیت در صندوقهای طلا، بخشی از سرمایههای خرد بار دیگر مسیر بازار سهام را انتخاب کردند. اما از سویی ابهامات کلان اقتصادی، ریسکهای بودجهای و نگرانیهای مرتبط با متغیرهای پولی و مالی موجب شد، صندوقهای درآمد ثابت همچنان مقصد اصلی بخش قابلتوجهی از سرمایهگذاران محتاط باقی بمانند.
گفتوگوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان بازار سرمایه نشان میدهد، هرچند حضور پرقدرت تقاضا و بهبود فضای روانی حاکم بر داد و ستدها، سیگنالهایی از توان صعودی بیشتر شاخص کل را مخابره میکند، اما پایداری این روند به چگونگی مدیریت ریسکهای سیاستی، وضعیت نرخ ارز و کیفیت گزارشهای فصلی شرکتها وابسته خواهد بود. ارزش دلاری بازار سهام، اگرچه در محدوده ارزنده حدود ۹۵میلیارد دلار قرار گرفته و در مقایسه با دورههای گذشته، فاصله قابلتوجهی با سقفهای تاریخی دارد، اما همچنان مجموعهای از متغیرهای اثرگذار در فضای کلان اقتصادی مانع از آن شده تا این سنجه آماری در وضعیت کنونی به وضعیت بازار کمک کند.
کارشناسان، مهمترین نگرانی این روزهای اهالی بازار سرمایه را، نرخ بالای بهره اوراق دولتی مطرح میکنند که اکنون به بیش از ۳۷ درصد رسیده است. نرخ مذکور در شرایطی که بازارها با عدم قطعیتها دست و پنجه نرم میکنند منجر به پیشروی احتیاط سرمایهگذاران میشود. به این ترتیب استراتژی احتیاط، جذابیت بازار سهام در نظر سرمایهگذاران را کمرنگ خواهد کرد. آن هم در شرایطی که بورس تهران همچنان با بیاعتمادی سرمایهگذاران دست به گریبان است. برخی دیگر از تحلیلگران نیز معتقدند با توجه به اینکه صعود بورس همسو با رشد بازارهای موازی شکل گرفته، این صعود میتواند شکننده تلقی شود. بنابراین با فرض محتمل بودن سناریوی اصلاح، موارد مذکور میتواند سناریوی اصلاح را جلو بیندازد.
در همین حال، نسبت P/E بازار پس از عبور از مرز روانی ۷ واحد، اکنون در بالاترین سطح از تیرماه امسال ایستاده است؛ وضعیتی که از یکسو میتواند نشانهای از بهبود انتظارات سودآوری باشد، اما از سوی دیگر احتمال افزایش حساسیت بازار به اخبار منفی و نوسانات کوتاهمدت را نیز بالا میبرد. تکنیکالیستها نیز در مورد وضعیت شاخص کل میگویند، شاخص کل بورس تهران به یک محدوده مقاومتی بسیار مهم نزدیک شده است. محدودههای مقاومتی معمولا در ماهها و سالهای گذشته باعث توقف یا کند شدن روندهای صعودی شده است. همین مساله احتمال شکلگیری یک اصلاح زمانی یا قیمتی کوتاهمدت را تقویت میکند، حتی اگر روند میانمدت همچنان صعودی باقی بماند. بهخصوص آنکه بر اساس دادهها، شاخص بورس به محدوده سقف کانال صعودی بلندمدت خود رسیده و کانال 3میلیون و 500هزار واحدی میتواند محل چرخش شاخص اصلی بازار سهام باشد. نسبت p/e یا قیمت به سود گذشتهنگر بازار نیز پس از 6ماه از مرز 7واحد عبور کرد.
همزمانی رشد این نسبت در کنار رکوردزنی نرخ اوراق دولتی، میتواند ترمز رکوردزنیهای بیوقفه بورس تهران را بکشد. با این وجود، بورس تهران در چند هفته اخیر، توانسته سهامداران خود را غافلگیر کند و فراتر از انتظارات، گامهای بلندی را به سمت کانالهای جدید بردارد. همچنین جریان پول، بهبود تدریجی گزارشهای عملیاتی شرکتها و افزایش جذابیت نسبی بورس در مقایسه با بازارهای موازی، عواملی هستند که همچنان میتوانند موتور حرکت شاخصها را روشن نگه دارند. بنابراین، در حالیکه شانس لمس اهداف بالاتر برای شاخص کل قابلاعتناست، تحلیلگران تاکید میکنند که عبور پایدار از مقاومتهای پیشرو نیازمند حجم معاملات قویتر، ثبات بیشتر در متغیرهای کلان و کاهش نرخهای بهره خواهد بود.
