بورس در انتظار موج تغییرات
میراث پرحاشیه
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: با نگاهی به‌عملکرد دولت سیزدهم می‌توان گفت این دولت میراث پرحاشیه‌ای را در بورس برای دولت جدید به ارث گذاشت و عمده دلیل آن‌هم رویکرد دستوری در اقتصاد بود. سرکوب نرخ ارز نیما که باعث شد در ماه‌های مختلف تفاوت نرخ دلار در این سامانه با بازار آزاد به بیش از 50درصد برسد، به شرکت‌های مختلف و مخصوصا صادراتی‌ها و کامودیتی‌محورها ضرر زیادی زد. وی ادامه‌داد: از طرفی بسیاری از شرکت‌ها در یک‌سال‌اخیر حتی بیش از نرخ تورمی اعلامی بانک‌مرکزی افزایش هزینه داشتند اما از سمت دیگر نرخ دلار نیما صرفا 16درصد افزایش داشته که این موضوع فشار زیادی را به شرکت‌ها وارد کرد؛ آن‌هم شرکت‌های کامودیتی‌محور و صنایع دلاری که بخش بزرگ و زیادی از ارزش بازار را نیز شامل می‌شوند و این موضوع بر کلیت بازار نیز اثر قابل‌توجهی داشت.
سماوی افزود: نکته بعدی بحث قیمت‌گذاری دستوری بود که در این‌خصوص می‌توان به‌طور ویژه به صنعت خودرو اشاره کرد، البته در روزهای اخیر بحث آزادسازی مطرح‌شده اما آیین‌نامه آن همچنان پرابهام است. بحث قیمت‌گذاری هزینه انرژی نیز مطرح است که هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته و بحث دستوری‌بودن در این بخش نیز به نیروگاه‌ها هزینه‌های زیادی را تحمیل می‌کند، مثال بارز آن‌هم عوارض صادراتی است که هنوز هم روی فولادی‌ها وجود دارد و عملا می‌توان گفت باعث‌شده بسیاری از شرکت‌های دلاری بخش زیادی از بازار صادراتی خود را از دست بدهند. برای مثال پتروشیمی‌ها طی سال‌اخیر 40درصد در نرخ خوراک رشد داشتند اما از طرفی با توجه به رشد 16درصدی دلار نیما شرایط اسفناکی را تجربه کردند.
این تحلیلگر گفت: در مجموع حتی اگر به P/E گذشته‌نگر بورس نگاه کنیم، این عدد را تقریبا حدود 7 و کمتر از میانگین بازار سرمایه می‌بینیم و می‌توان گفت شرایط این روزهای بازار سرمایه آینه تمام قدی از عملکرد اقتصادی دولت سیزدهم است که بیشتر شرایط رکودی و سیاست انقباضی را در پیش گرفت. وی بیان کرد: از این‌رو با توجه به اینکه این هفته، هفته آخر دولت سیزدهم است و در دو روز اخیر بیش از 250مجمع سرمایه‌گذاری برگزار شد، خیلی در بازار شنبه شاهد جابه‌جایی سهم‌ها نبودیم، اما حدود 77درصد از سهام منفی بودند و عمدتا در محدوده منفی یک تا 3 معامله شدند.
تعداد نمادهای مثبت کمتر از 23درصد نمادها را شامل می‌شد، اما نکته جالب بازار دیروز بحث بیشترین خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت سهامی و حدود 600میلیارد‌تومان بود. از طرف دیگر با توجه به اینکه طلای جهانی رکوردها را جابه‌جا کرد، در روز گذشته حدود 90میلیارد‌تومان ورود به صندوق‌های طلا را داشتیم. این تحلیلگر بیان‌کرد: بیشتر سرمایه‌گذاران با توجه به وضعیت رکودی و ابهامی که وجود دارد و با توجه به اینکه سکاندار سازمان بورس و بانک‌مرکزی در کنار دولت هنوز مشخص نیست، ترجیح می‌دهند عمده دارایی خود را به محل امنی انتقال دهند که در روزهای اخیر صندوق‌های کالایی را انتخاب کردند.
تداوم شرایط فعلی
حسن حسین‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه شرایط بازار سرمایه در روزهای پایانی عمر دولت سیزدهم بر مدار شرایط سه سال‌گذشته می‌چرخد و افزایش عرضه‌ها در کنار خروج پول اشخاص حقیقی از سهام تداوم پیدا کرده‌است، گفت: افزایش نرخ تورم و رشد انتظارات تورمی در کنار قیمت‌گذاری دستوری شرایطی را فراهم کرد که بازارهای رقیب و دلالان دست بالا را داشتند و عملکرد شاخص‌کل که خود مورد نقد جدی فعالان بازار است نیز با درنظرگرفتن اثرات تورمی بازدهی منفی را ثبت کرد. وی ادامه‌داد: در روزهای اخیر با انتشار گزارش‌های عملکردی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه بنزین‌ساز کشور، مجددا اثر تصمیم‌های مخرب سیاستگذار در حوزه تولید مورد‌توجه قرارگرفت، کاهش چشمگیر سودآوری این غول نفتی نشان‌دهنده عدم‌توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری است که ادامه این شرایط می‌تواند به یک مشکل اساسی در سال‌های آینده تبدیل شود.
حسین‌نیا بیان کرد: افزایش نرخ سود گواهی‌سپرده خاص که به کلیت اقتصاد کشور تسری پیدا کرد نیز هزینه تامین مالی را بالا برد، به‌گونه‌ای که حتی تلاش‌های اعلامی بانک‌مرکزی برای کنترل اثر ثانویه این اوراق نیز نتوانست به موفقیت کامل برسد. این تحلیلگر گفت: فارغ از سیاست‌های مالی و پولی، مدیریت نهاد ناظر سازمان بورس نیز که در طول دوره مدیریت فعلی از سوی فعالان بازار سرمایه مورد نقد قرارگرفته، در روزهای اخیر نیز با انتقاد مواجه بوده‌است، در شرایطی که بازار سرمایه در ماه‌های اخیر با رکود عمیق در بازار ثانویه مواجه بود و حجم خروج نقدینگی از بازار سرمایه قابل‌توجه است، پذیره‌نویسی‌های اخیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی و مجوز افزایش سقف واحدهای ممتاز این صندوق‌ها از سوی مدیران بورس، مورد سوال و تعجب فعالان بازار قرار گرفته‌است.
وی ادامه‌داد: پس از اعلام پیروزی پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری، در بورس فقط یک روز مثبت با ورود نقدینگی قابل‌توجه ثبت شد و از روز بعد افزایش عرضه‌ها با کاهش حباب قیمتی صندوق‌های اهرمی شروع شد و در شرایطی که در روزهای اخیر مقایسه نسبت‌های قدرت خریداران و فروشندگان این صندوق‌ها از نبود خریدار قدرتمند حکایت دارد، صدور مجدد مجوز افزایش سقف یکی از صندوق‌های اهرمی به علامت تعجبی برای فعالان بازار سرمایه درباره نحوه تدبیر مدیران سازمان بدل شده‌است و به‌نظر می‌رسد شرایط فعلی تا زمان اعلام موضع رسمی دولت جدید و مشخص‌شدن برخی افراد اقتصادی کابینه ادامه داشته‌باشد؛ شاید احتمال موجود پیرامون تغییرات سیاسی در مناصب و مدیریت‌ها که به‌طور حتم موج آن به بازار سرمایه‌ای با درصد قابل‌توجه شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی نیز کشیده خواهد شد، در عملکرد و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی دارندگان اختیار سرمایه‌های پارک‌شده بی‌تاثیر نباشد.
