چرخهای سانتریفیوژها کند میچرخد؟
تکذیب هستهای ایران و آمریکا
یک روز پس از انتشار خبر تبادل زندانیان ایرانی و آمریکایی و توافق بر سر آزادسازی ۶ میلیارد از پول‌‌‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی، لارنس نورمن، خبرنگار وال‌‌‌استریت ژورنال، در گزارشی مدعی شد که ایران سرعت انباشت اورانیوم با غنای بالا را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده و برخی از ذخایر موجود خود را رقیق کرده است. ادعایی که با واکنش منابع و مقامات ایرانی و آمریکایی روبه رو شد.
در این رابطه یک منبع آگاه به خبرگزاری فارس گفت: «فعالیت‌‌‌های هستهای جمهوری اسلامی ایران بدون وقفه و براساس برنامه‌‌‌های قبلی سازمان انرژی اتمی و منطبق بر قانون اقدام راهبردی در همه حوزه‌‌‌ها در جریان است.» همچنین جان کربی، هماهنگ‌‌‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز ادعای وال‌‌‌استریت‌‌‌ژورنال درباره کاهش سرعت غنیسازی ایران را تایید نکرد.او با وجود این اضافه کرد: «هر قدمی که ایران ممکن است برای کاهش سرعت غنیسازی بردارد قطعا مورد استقبال قرار خواهد گرفت.» این مقام کاخ سفید بار دیگر یادآوری کرد هیچ مذاکرات فعالی در خصوص برنامه هستهای ایران در جریان نیست. او در ادامه تصریح کرد: «مطمئنا از برداشتن چنین گام‌‌‌هایی -اگر گزارش‌‌‌ها صحت داشته باشند- استقبال می‌شود.»
منابع وال‌‌‌استریت ژورنال روز جمعه گفتند که ایران سرعت انباشت اورانیوم غنی شده نزدیک به درجه تسلیحات را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده است و برخی از ذخایر موجود خود را رقیق کرده است، اقداماتی که می‌تواند به کاهش تنش با ایالات متحده کمک کند و به ازسرگیری مذاکرات گسترده‌‌‌تر بر سر برنامه هستهای این کشور کمک کند. به گزارش اکوایران، لارنس نورمن در این گزارش ادعا می‌‌‌کند، هر چه تهران اورانیوم فوق غنی شده را آهسته‌‌‌تر انباشت کند، مواد شکافت‌‌‌پذیر کمتری برای گریز هستهای بالقوه در اختیار خواهد داشت.
این خبر یک روز پس از آزادی چهار شهروند دوتابعیتی از زندان توسط ایران منتشر می‌شود که اولین گام در توافق مبادله زندانیان است که واشنگتن انتظار دارد در نهایت به بازگشت آنها به خانه منجر شود. اگر این زندانیان آزاد شوند، ایران به میلیاردها دلار درآمد نفتی، که تحت تحریم‌‌‌های آمریکا در کره جنوبی بلوکه شده است، دسترسی خواهد داشت. مقامات آمریکایی و اروپایی به ایران گفته‌‌‌اند که اگر تنش‌‌‌ها در طول تابستان کاهش یابد، در اواخر سال‌جاری برای گفت‌وگوهای گسترده‌‌‌تر، از جمله در مورد برنامه هستهای ایران آماده خواهند بود.
برای دولت بایدن، امید این است که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده از هرگونه بحران بزرگ با تهران جلوگیری شود. یکی از نگران‌‌‌کننده‌‌‌ترین بخش‌‌‌های فعالیت هستهای ایران برای مقامات غربی، تولید اورانیوم ۶۰درصدی است که به ادعای مقامات آمریکایی می‌تواند در کمتر از دو هفته به مواد با درجه تسلیحاتی تبدیل شود. این در حالی است که تهران هرگونه تلاش برای دستیابی به تسلیحات هستهای را بارها رد کرده است. مقامات آمریکایی امیدوار بودند که تهران انباشت اورانیوم ۶۰ درصدی را به عنوان یک قدم از مجموعه اقدامات لازم برای کاهش تنش از سوی هر دو طرف، که شامل توافق زندانیان نیز می‌شود، متوقف کند.
وال‌‌‌استریت ژورنال مدعی شده بود که ایران در هفته‌‌‌های اخیر مقدار کمی اورانیوم ۶۰درصدی را رقیق کرده و سرعت انباشت مواد جدید را کاهش داده است. ذخایر ایران از زمان ثبت رقم ۱۱۴ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا در ماه مه افزایش یافته است، اما می‌تواند به راحتی اورانیوم ۶۰ درصدی بیشتری را رقیق کند تا به همان سطح بازگردد. هنوز مشخص نیست آیا تهران قصد انجام این کار را دارد یا خیر. در فاصله فوریه تا مه، ایران ماهانه به طور متوسط ۹ کیلوگرم مواد شکافت‌‌‌پذیر ۶۰ درصدی به ذخایر خود اضافه می‌‌‌کرد.
انتظار می‌‌‌رود آژانس اتمی سازمان ملل گزارش بعدی خود را در مورد برنامه هستهای ایران اواخر اوت یا اوایل سپتامبر منتشر کند.
در حالی که میزان تولید اورانیوم غنی شده ایران می‌تواند به دلایل فنی - از جمله تعمیرات و نگهداری در یکی از دو تاسیسات هستهای این کشور - در نوسان باشد، اما این روزنامه مدعی شده بود که این واقعیت که ایران مقداری اورانیوم فوق غنی‌‌‌شده را رقیق کرده، نشان می‌‌‌دهد که تجمیع آهسته‌‌‌تر مواد ۶۰درصد تعمدی است.
هیات ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آژانس بلافاصله به درخواست اظهارنظر در این زمینه پاسخ ندادند.
پس از گفت‌وگوهای غیرمستقیم محرمانه در بهار امسال با حضور مقامات ارشد ایالات متحده و ایران، مقامات دولت بایدن چند گام را تعیین کردند که امیدوار بودند تهران برای کاهش تنش‌‌‌ها آنها را دنبال کند. آنها علاوه بر توقف انباشت اورانیوم ۶۰ درصدی، اظهار امیدواری کردند که ایران همکاری بهتری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان دهد و حملات نیروهای نزدیک به آن، به نیروها و پرسنل آمریکایی متوقف شود.
در ازای آن، قرار بود ایران به حدود ۶ میلیارد دلار درآمد نفتی مسدود شده در کره جنوبی و احتمالا سایر منابع خود در صندوق بین‌المللی پول دسترسی پیدا کند.
در حالی که دولت بایدن تا حد زیادی امید به احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ با ایران را از دست داده، مقامات آمریکایی همچنان علنا می‌گویند که به دنبال جلوگیری از بحران هستهای، از طریق دیپلماسی هستند. اگر تلاش‌‌‌ها برای کاهش تنش به ثمر برسد، دو طرف می‌توانند در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در ماه سپتامبر با یکدیگر دیدار کنند و مسیر مذاکرات بیشتر را ترسیم کنند. به گفته مقامات آمریکایی و اروپایی، آزادی این هفته چهار زندانی دوتابعیتی از زندان، اولین گام در یک طرح دو مرحله‌‌‌ای بود. یک شهروند آمریکایی نیز در بازداشت خانگی است.
دیپلمات‌‌‌ها گفتند که در مرحله اول، بازداشت شدگان آمریکایی در ازای انتقال حدود ۶ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی ایران از کره‌جنوبی به سوئیس که نماینده منافع آمریکا در ایران است، از زندان آزاد می‌‌‌شوند. در گام دوم که احتمالا چند هفته طول می‌‌‌کشد، به شهروندان آمریکایی اجازه داده می‌شود که پس از رسیدن پول ایران به بانک‌‌‌های قطری، که ایران می‌تواند در آنجا به آنها دسترسی پیدا کند، ایران را ترک کنند.
مقامات آمریکایی این هفته هشدار دادند که همچنان در حال کار روی انتقال وجوه کره‌جنوبی هستند و هشدار دادند که آزادی نهایی بازداشت شدگان ممکن است به دلیل اختلافات در تهران یا ظهور نقاط اشتعال جدید با ایران به تعویق بیفتد.
مقامات آمریکایی تاکید کردند که ایران تنها می‌تواند از این پول‌‌‌ها برای خرید مواد غذایی و کالاهای پزشکی برای اهداف بشردوستانه استفاده کند. همان‌طور که موضوع زندانیان و غنیسازی با غنای بالا در مسیر مورد توافق در حال حرکت است، از اواخر ماه مارس که یک نیروی پیمانی آمریکایی کشته شد، هیچ حمله جدی علیه نیروهای آمریکایی در منطقه صورت نگرفته است. با این حال، در دو هفته گذشته، ایالات متحده هواپیماها، کشتی‌‌‌ها و تفنگداران دریایی خود را به منطقه گسیل کرده، که یک اعزام غیرمعمول و قابل‌توجه است. هنری روم، عضو ارشد موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک گفت: «نوعی تنش‌‌‌زدایی گزینشی در برخی زمینه‌‌‌ها و تشدید تنش در زمینه‌‌‌های دیگر در جریان است و من فکر می‌‌‌کنم، به طور کلی هر دو طرف احتمالا به دنبال کاهش تنش‌‌‌ها هستند، اما آنها تعاریف متفاوتی از دامنه این تنش‌‌‌زدایی دارند.»
