ترکیه ریاست «کمال دوم» را نخواهد دید
ترکیه کشوری با ۸۵میلیون نفر جمعیت است که در چهارراه جغرافیایی شرق و غرب قرار دارد. این کشور دارای دومین ارتش بزرگ ناتو است، خانه ۴میلیون پناهنده است و با میانجی‌گری خود در جنگ روسیه و اوکراین نقش اساسی در ژئوپلیتیک ایفا می‌کند. نتایج انتخابات نشان می‌دهد که این کشور بیش از هر زمان دیگری دوقطبی شده است. آنها همچنین فاش می‌کنند که با وجود آشفتگی اقتصادی فعلی ترکیه، ده‌‌‌ها میلیون ترک همچنان اردوغان را تنها رهبر خود می‌‌‌دانند. ترکیه با بحران هزینه زندگی مواجه است، تورم حدود ۵۰درصد و ارزش پول ملی این کشور، لیر، بیش از ۷۵درصد در برابر دلار در پنج‌سال گذشته کاهش یافته و این تا حد زیادی به دلیل کاهش مداوم نرخ بهره توسط اردوغان و کاهش ذخایر ارزی رقم خورده است.
رجب طیب اردوغان، پس از اینکه در دهه ۱۹۹۰ شهردار استانبول شد، از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ بهعنوان نخست‌‌‌وزیر ترکیه در راس کار بود و از سال ۲۰۱۴ به بعد هم بهعنوان رئیسجمهور در راس کار قرار گرفت. در دهه اول هزاره جدید به دلیل تبدیل ترکیه به نیروگاه اقتصادی بازار در حال ظهور از اقدامات او تجلیل شد. اردوغان بارها از دستاوردهای ملی متعدد برای کشور، از غرور ملی‌‌‌گرایانه، امنیت و احترام به ایمان اسلامی دفاع کرده و بارها علیه غرب دست به انتقاد زده و حمایت وفادارانه بسیاری از ترک‌‌‌ها را به دست آورده است.
اپوزیسیون نباید ببرد
پس از اینکه نفوذ شدید اردوغان بر بانک‌مرکزی ترکیه باعث شد سرمایه‌گذاران خارجی فرار کنند، کلیچداراوغلو در تقابل با رقیبش، قول بازگشت به ارزش‌‌‌های اصلی دموکراتیک و ارتدوکس اقتصادی را داده است. او و حامیانش اردوغان را متهم می‌کنند که کشور را به سمت اقتدارگرایی می‌‌‌کشاند؛ زیرا اصلاحات قانون اساسی از سوی اردوغان در طول این سال‌ها، قدرت او را در ریاست‌جمهوری تضمین کرده و دولت او با سرکوب شدید جنبش‌‌‌های اعتراضی و تعطیلی اجباری بسیاری از رسانه‌‌‌های مستقل در ایجاد این شرایط نقش اساسی داشته است. با وجود همه اینها، کلیچداراوغلو و اتحاد شش‌حزبی که او نمایندگی می‌کند، نتوانستند از فرصت به‌‌‌دست آمده به نحو احسن استفاده کنند. افراد دلایلی مختلفی برای این شکست نسبی بیان می‌کنند؛ از جمله کم و کاستی‌های او بهعنوان یک نامزد، نادرست بودن نظرسنجی‌‌‌ها، مانع‌تراشی‌‌‌های بیشتر برای اپوزیسیون و محبوبیت پایدار خود اردوغان.
مایک هریس، موسس شرکت مشاوره «کرئیستون استراتژیک مارکو» می‌‌‌گوید: کلیچداراوغلو «نامزدی سطح‌پایین» است، اما با وجود اینکه نکات منفی اردوغان خیلی بزرگ و اوضاع فاجعه‌بار است، همچنان می‌‌‌توانست در این مورد پیروز شود. اقتصاد می‌‌‌توانست برای او برگ برنده باشد.» هریس گفت زمانی که کلیچداراوغلو بهعنوان نامزد انتخاب شد، انتخابش اشتباهی بود که صورت گرفته بود؛ اما اینها کارت‌‌‌هایی هستند که باید با آنها کار می‌‌‌کردیم. در آن زمان به نظر می‌‌‌رسید نتیجه انتخابات نزدیک خواهد بود.»
حزب کلیچداراوغلو، با الگوی رهبری به‌شدت سکولار تلاش می‌کند که ترکیه را بازپس‌گیرد، آن‌گونه که اولین بار توسط مصطفی کمال، معروف به آتاتورک، بنیان‌گذار دولت مدرن ترکیه ایجاد شد. این حزب از نظر تاریخی دشمنی بیشتری با مسلمانانی داشته است که هم‌‌‌اینک بخش عظیم رأی‌‌‌دهندگان ترکیه را تشکیل می‌دهند؛ اگرچه حزب جمهوری خلق ترکیه به رهبری کلیچداراوغلو موضع خود را نرم‌‌‌تر کرده و حتی اعضای سابق حزب اسلام‌‌‌گرا به آن ملحق شده‌‌‌اند.
افرادی که از انتخاب نامزد اپوزیسیون انتقاد می‌کنند به این واقعیت اشاره می‌کنند که حزب جمهوری خلق ترکیه از زمانی که کلیچداراوغلو در سال ۲۰۱۰ رهبر آن شد، بارها در انتخابات در برابر حزب محافظه‌‌‌کار و مذهبی عدالت و توسعه شکست خورده است. پلتفرم میز شش‌نفره حزب جمهوری خلق همچنین ائتلافی از احزاب بسیار متنوع است که نگرانی‌هایی را در مورد فروپاشی دولت احتمالی، پس از به قدرت رسیدن ایجاد می‌کند.
مقابله با اردوغان: تلاشی محکوم به فنا؟
در سال‌های اخیر این امیدواری وجود داشت که شهردار محبوب استانبول، اکرم امام‌‌‌اوغلو، یکی از اعضای حزب جمهوری خلق ترکیه و منتقد سرسخت اردوغان، بتواند رئیسجمهور بعدی ترکیه باشد. اما در اواخر سال ۲۰۲۲، امام‌‌‌اوغلو به دلیل آنچه دادگاه توهین به قضات شورای عالی انتخابات کشور دانست، بهطور غیرمنتظره‌ای به سه‌سال زندان محکوم و از حضور در عرصه سیاست محروم شد. امام‌‌‌اوغلو و حامیانش می‌‌‌گویند این اتهامات سیاسی است و این توطئه توسط اردوغان و حزبش برای خراب کردن او و حزب متبوعش پی‌‌‌ریزی شده است؛ چیزی که حزب عدالت و توسعه آن را رد می‌کند. این داستان برای بسیاری از ناظران، نمادی از کنترل پایان‌‌‌ناپذیر اردوغان بر قدرت است.
در سال ۲۰۱۸، سلیم سازاک، مشاور یکی از احزاب کوچک‌تر مخالف ترکیه، نوشت: «مقابله با اردوغان همیشه تلاشی افتخارآمیز اما محکوم به شکست است. گروه‌های اپوزیسیون با چالش‌‌‌های غیرقابل حلی روبه‌رو هستند. اردوغان از هر مزیتی استفاده می‌کند. او تمام منابع دولت را در اختیار دارد و رسانه‌ها تقریبا بهطور کامل تحت کنترل او درآمده‌‌‌اند.»
بسیاری از ناظران اکنون شانس مخالفان را در انتخابات ۲۸مه ضعیف می‌‌‌دانند. آردا تونجا، ستون‌نویس سایت خبری ترکی «پولیتکال یول» می‌‌‌گوید: «فکر نمی‌‌‌کنم که اپوزیسیون در ۲۸ماه مه به قدرت برسد.» حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان نیز در انتخابات پارلمانی ترکیه یکشنبه اکثریت را به دست آورد، به این معنی که اردوغان این مزیت را دارد که رأی‌‌‌دهندگان را متقاعد کند اگر رهبر مخالفان برنده شود، رئیس‌‌‌جمهوری متزلزل خواهد بود؛ زیرا پارلمان توسط دولت فعلی تشکیل شده است. دولت مخالفان (در صورت پیروزی) با مجلس فعلی به جایی نخواهد رسید.»
اورکون سلچوک، استادیار علوم سیاسی کالج لوتر در آیووا، در توییتی نوشت: «۹/ ۴۴درصد آرای کلیچداراوغلو نشان می‌دهد او تنها رقیبی است که توانسته است در برابر اردوغان به این رقم تاریخ‌‌‌ساز برسد؛ هرچند این قضاوت نادرستی است که بگوییم ائتلاف مخالفان شکست خورد. دستاوردهای مهمی وجود دارد اما کافی نیست.»
