مانور قدرت ولیعهد

منابع گفتند که محمدبن‌سلمان و عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر، پیش از سفر بایدن به منطقه در اواسط جولای، درباره موضوعاتی از جمله تاثیر جنگ اوکراین و همسویی مواضع عربستان و مصر گفت‌وگو می‌کنند. در هر حال، دفتر ریاست جمهوری مصر اعلام کرد که سیسی عصر دوشنبه در فرودگاه قاهره از بن‌سلمان استقبال کرد. عربستان سعودی از زمان روی کار آمدن سیسی‌میلیاردها دلار حمایت مالی به مصر ارائه کرده و انتظار می‌رود که «صندوق مالی مستقل» این کشور سرمایه‌گذاری‌‌‌های خود را در قاهره اعلام کند. این در حالی است که قاهره با تاثیرات اقتصادی جنگ اوکراین دست به گریبان است. دیپلمات‌ها و منابع آگاه گفتند که شاهزاده سعودی دیروز سه‌شنبه برای گفت‌وگو با ملک عبدالله، پادشاه اردن، به امان رفت تا روابط خدشه‌دار شده به‌دلیل رقابت‌های منطقه‌ای و تعهدات محقق نشده عربستان برای تقویت اقتصاد در حال نزاع امان را بهبود بخشد.

به نوشته رویترز، این اولین سفر شاهزاده به خارج از منطقه خلیج‌فارس از زمان قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ و همه‌گیری کووید است. بن‌سلمان در سال ۲۰۱۸ از مصر و در سال ۲۰۱۹ از ژاپن بازدید کرده بود. قتل خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول، روابط این پادشاهی با واشنگتن و آنکارا را تیره کرد. بایدن روز جمعه به صراحت گفت که برای دیدار با محمد بن‌سلمان به عربستان سعودی سفر نمی‌کند، اما ولیعهد را به عنوان بخشی از یک «نشست بین‌المللی» گسترده‌تر می‌بیند که انتظار می‌رود در آن نشست، رهبران کشورهای عربی خلیج فارس، اردن، مصر و عراق حضور داشته باشند (روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در گزارش «بایدن هنوز هم از بن‌‌‌سلمان متنفر است» در تاریخ ۳۰ خردادماه به این مساله پرداخته بود).

رجب طیب اردوغان، رئیس‌‌‌جمهور ترکیه، هم برای بهبود روابط با ریاض، از جمله لغو محاکمه عوامل این قتل و انتقال پرونده به عربستان اقدام کرد. تحلیلگران می‌گویند صندوق مالی عربستان می‌تواند به کاهش مشکلات اقتصادی ترکیه کمک کند. اردوغان که در ماه آوریل پس از سال‌ها از این پادشاهی دیدار کرد، گفت که روز چهارشنبه (امروز) میزبان شاهزاده محمد خواهد بود. یک مقام ارشد ترکیه گفت: «دوران جدیدی آغاز و عادی‌سازی کامل انجام خواهد شد. در چارچوب این سفر، توافق‌نامه‌هایی در زمینه انرژی، اقتصاد و امنیت امضا خواهد شد.»

رویترز در گزارش دیگری نوشت، عربستان متحد نزدیک مصر است و از زمان به قدرت رسیدن سیسی همواره کمک‌های مالی عربستان روانه این کشور شده است.  در زمانی که سرمایه‌گذاران، سرمایه‌های خود را از مصر بیرون می‌کشند و دولت با افزایش قیمت کالاها مواجه است، عربستان سعودی ۵میلیارد دلار به بانک مرکزی مصر کمک کرد. نهادهای اقتصادی عربستان، منابع مالی جدیدی را برای واردات کالا به مصر ارائه کرده‌اند و دولت مصر گفته است که همکاری با صندوق مالی مستقل عربستان منجر به سرمایه‌گذاری ۱۰‌میلیارد دلاری خواهد شد. «نانداگوپال ناییر» در گزارش ۲۰ ژوئن در بلومبرگ نوشت، عربستان و سایر کشورهای عربی برای سر پا نگه‌داشتن اقتصاد مصر تعهد کمکی ۲۰‌میلیارد دلاری کرده بودند. بر اساس این گزارش، سفر بن‌سلمان به ترکیه هم می‌تواند به تقویت اقتصاد وخیم ترکیه بپردازد چنانکه در مورد اردن چنین است.

این گزارش معتقد است با توجه به سفر بایدن به منطقه و اینکه او تلاش داشت از عربستان چهره‌ای «مطرود» بسازد، سفر منطقه‌ای بن‌سلمان می‌تواند این سیگنال را به واشنگتن بفرستد که نمی‌توان وزن و نقش منطقه‌ای عربستان را نادیده گرفت آن هم در زمانی که قیمت سوخت در آمریکا افزایش یافته است. عربستان‌سعودی روزانه یک‌میلیارد دلار نفت می‌فروشد و همین امر به ریاض اجازه می‌دهد روابط خود با آمریکا را بر اساس شرایط خود تغییر دهد. افزون بر این، وزیر انرژی سعودی هفته گذشته برای نشان دادن حمایت از اعضای «اوپک‌پلاس» به روسیه سفر کرد، درست زمانی که ایالات متحده این کارتل را تشویق می‌کند تا مسکو را منزوی کند. بنابراین، سفر منطقه‌ای بن‌سلمان می‌تواند نوعی مانور قدرت بن‌سلمان در برابر آمریکا باشد.