نتفلیکس در ایران ۱۰ میلیون کاربر دارد؟
کارنامه «ویاودی» های ایرانی
البته این آمار، اما و اگرهای زیادی دارد. یکی اینکه به واسطه فیلتر بودن مجموعه نتفلیکس در ایران ما احتمالا به درستی نمی‌دانیم که سطح کاربری کاربران ایرانی در وب‌سایت نتفلیکس چقدر و چگونه است. اما جالب این است که با وجود فیلتر بودن نتفلیکس و دشواری و هزینه بالاتر دسترسی به این مجموعه، همچنان ۹ میلیون نفر کاربر بالقوه در ایران دنبال‌کننده نتفلیکس هستند. جالب این است که مجموعه نتفلیکس در کل جهان ۲۰۸ میلیون نفر کاربر و بیش از ۱۳هزار نفر کارمند دارد. با این حساب می‌توان گفت که حدود ۵ درصد از کاربران نتفلیکس ایرانی هستند. کاربران آمریکایی حدود ۶۸ میلیون نفر هستند و البته جمعیت این کشور هم بیش از ۳۳۱میلیون نفر است. کاربران ایرانی نتفلیکس برای استفاده از محتوای این شرکت، باید از طریق کارت‌های اعتباری بین‌المللی، صرافی‌های بین‌المللی یا درگاه‌های واسط پرداخت و... حق اشتراک خود را به دلار پرداخت کنند. اما در مقابل شبکه‌های ویاودی ایرانی نیز در یک سال گذشته با افزایش کاربران روبه‌رو بوده‌اند. گزارش ساترا نشان داده است که کاربران ایرانی شبکه‌های ویاودی داخلی عمدتا از محتواهای داخلی هم استفاده می‌کنند. با این حساب احتمالا می‌توان گفت که مخاطبان ایرانی به بازنشر محتواهای نمایشی خارجی در وی‌اودی‌های داخلی تمایلی ندارند و بیشتر آثار نمایشی و برنامه‌های ترکیبی داخلی را از این طریق دنبال می‌کنند. این در حالی است که محتوای خارجی بیش از ۹۲درصد محتوای شبکه‌های داخلی را تشکیل می‌دهد.
جزئیاتی از گزارش ساترا
این گزارش حاوی بخش‌های مختلفی از جمله تعداد رسانه‌های منتشرکننده محتوای حرفه‌ای (۵۳ رسانه)، تعریف کارگزاری و اسامی کارگزاران فعال، درخواست‌های انتشار محتوا در ۶ماه نخست سال، وضعیت طرح‌های ارائه‌شده و مصرف ترافیک پلت‌فرم‌ها است. البته به نظر این آمار چندان هم دقیق نباشد؛ زیرا برخی از فعالان این حوزه در گزارش ساترا مورد توجه قرار نگرفته‌اند. ساترا در گزارش خود اعلام کرده است ۵ شرکت به‌عنوان کارگزاران فعال حوزه صوت و تصویر فراگیر در کشور به حساب می‌آیند. شرکت کارسازان بازار کالا، شرکت رایا هنر آینده، شرکت بنیان ثاقب، شرکت ویژه تحقیق بازار، شرکت رشد ارتباطات هوشمند اسامی این کارگزاران هستند. آن‌طور که جدول ساترا نشان می‌دهد پخش سریال بیشترین رشد را در بین پلت‌فرم‌های صوت و تصویر فراگیر داشته و شرکت‌های فعال در این زمینه در ۶ ماه اول سال، ۳۲ سریال پخش کردند. ۱۴برنامه ترکیبی و ۲ برنامه ورزشی از دیگر آمارهای منتشرشده در گزارش ساترا به حساب می‌آید. با این حال روند تولیدات اخیر نشان داده است که در همین یکی دو سال هم سازندگان و کارگردانان بسیاری وارد میدان جدید تعریف‌شده برای آثار شده‌اند؛ از کارگردانانی که با آثار سینمایی درخشیده‌اند و حالا مدیوم سریالی را بر پرده سینما و سود این آثار را بر گیشه ترجیح داده‌اند تا کارگردانانی که پس از چند دهه تولیدات تلویزیونی حالا به شبکه خانگی کوچ کرده‌اند و سریال‌های چند فصلی و طرح‌هایی یکی از پس دیگری ارائه می‌کنند.
ساترا اعلام کرده است که ۴ طرح سریال را در این بازه زمانی مردود اعلام کرده و ۹ طرح را نیز در حال بررسی در دست دارد. مجموعه ترافیک اینترنتی سایت‌های پخش‌کننده صوت و تصویر فراگیر بیش از ۸۶هزار و ۸۱۲ترابایت بوده و بیشترین میزان حجم مصرف به فروردین ماه ۱۴۰۰ می‌رسد که تعطیلات ایام عید در این زمان باعث شده است کاربران بیشتری پای برنامه‌های VODها بنشینند.
۵/ ۹۱درصد محتوای رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر را آثار وبرنامه‌های خارجی تشکیل می‌دهد؛ اما این مساله دلیل نمی‌شود که استقبال از محتوای ایرانی کم باشد. اما در مقابل ۸/ ۵۲درصد بازدیدها به محتوای ایرانی اندک حاضر در این پلت‌فرم‌ها اختصاص دارد. در واقع میزان دقیقه تماشای محتوای ایرانی در بین VODها بیشتر از محتوای خارجی است و این مساله نشان می‌دهد تمرکز بر تولیدات داخلی می‌تواند سیاستی درست تلقی شود. در برابر ۱۶هزار و ۳۰۹ قسمت یا اپیزود محتوای خارجی در این سرویس‌ها ۱۵۱۵ قسمت یا اپیزود محتوای ایرانی منتشر شده است که محتوای خارجی حدود ۴۸درصد و محتوای ایرانی حدود ۵۲درصد دیده شده است.
ورود چهره‌های جدید
ساترا همچنین در ادامه این گزارش به سریال‌ها و برنامه‌های ترکیبی جدید پلت‌فرم‌ها اشاره کرده است. سریال‌های «نوبت لیلی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی روح‌الله حجازی، «شبکه مخفی زنان» به کارگردانی افشین هاشمی و تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی و «مگه تموم عمر چند تا بهاره» به کارگردانی سروش صحت و تهیه‌کنندگی محمدرضا تختکشیان از این جمله است. همچنین «تیک آبی» به کارگردانی بهرام رادان که چندباری تصاویر و خبرهای غیررسمی آن در فضای مجازی منتشر شد از دیگر آثاری است که در البته در گزارش ساترا به اجرای او اشاره‌ای نشده است. در میان این آثار یک مسابقه استعدادیابی موسیقی هم وجود دارد که با اجرای امید حاجیلی ساخته می‌شود.
کارنامه محتوایی سریال‌ها
در گزارش ساترا بر اساس شاخص‌های مختلف خشونت، محتوای پورنوگرافیک، پوشش و آرایش و همچنین شاخص‌های دیگر مقایسه‌ای سلبی و ایجابی بین سریال‌های ایرانی انجام شده است. در واقع ۱۷ شاخص برای بررسی سریال‌ها در نظر گرفته شده است جالب اینکه غیر از سریال‌های زخم کاری، هیولا، دل، ممنوعه و می‌خواهم زنده بمانم (در یک شاخص) و ملکه گدایان (در دو شاخص) دیگر هیچ شاخص مثبتی وجود ندارد و همه سریال‌ها یعنی ۱۰ سریال بررسی‌شده، نمره کمتر از صفر گرفته‌اند. یعنی در مجموع از ۱۷۰ شاخص بررسی تنها ۸ مورد نمره قبولی گرفته‌اند. سریال‌های ایرانی زخم کاری و می‌خواهم زنده بمانم بیشترین مورد نمایش خشونت را به خود اختصاص داده است. دو سریال دل و ممنوعه نیز سریال‌هایی محسوب شدند که بیشترین چالش را برای ارزش‌های نهاد خانواده ایجاد کرده و به آن بیشترین آسیب را زده‌اند. همچنین در پایان این گزارش میانگین نمره نهایی برای سریال‌های دارای مجوز از ساترا ۷۶/ ۸۴ و میانگین نمره نهایی سریال‌های دارای مجوز از ارشاد ۷۳/ ۳۳ بوده است.
