دو خبر متفاوت از کانال مالی اروپا

عراقچی با اشاره به اینکه هنوز هیچ کشوری حاضر نشده میزبانی سازوکار مالی بین ایران و اروپا را قبول کند، افزود: «اتریش و لوکزامبورگ نیز آن را قبول نکردند.» همزمان امیرحسین زمانی‌نیا، معاون وزیر نفت در سخنانی با اشاره به ایجاد کانال پرداختی بین ایران و اروپا، از احتمال تشکیل این کانال در فرانسه خبر داد و گفت: «احتمالا این کانال در مرحله اول، برای اقلام غیرتحریمی و از اواسط سال ۲۰۱۹ برای اقلامی که شامل تحریم می‌شود هم مورد استفاده قرار بگیرد.» از دیگر سو فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از تلاش‌های وزیران امورخارجه انگلیس، فرانسه و آلمان برای نهایی کردن و ثبت این سازوکار خبر داد.

اروپا بداند وضعیت به همین شکل ادامه پیدا نمی‌کند

معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران در همایش تحولات منطقه و نظام بین‌الملل با اشاره به اینکه از وقتی آمریکا از برجام خارج شد اروپا تلاش کرده است خواسته‌های ایران در حوزه‌های مختلف از جمله نفت و بانک تامین شود و تا الان به‌طور جدی به‌کار ادامه داده‌اند، تاکید کرد: «به لحاظ مواضع سیاسی اروپا در این شش ماه کم نگذاشته اما این مدت کم نیست که نتوانند اقدامات عملی را پیدا کنند و هنوز قادر نیستند SPV را رسما اعلام کنند که یکی از دلایل آن فشار آمریکا است که بسیار سنگین بوده است. آمریکایی‌ها هر کشوری که SPV در آن مستقر شود یا بانک‌هایی که با آن کار کند را تهدید کرده‌اند. با این حال اروپایی‌ها تلاششان را متوقف نکرده‌اند اما هنوز هیچ کشوری حاضر نشده میزبانی این سازوکار را قبول کند. اتریش و لوکزامبورگ قبول نکردند و اروپا ناتوان از ثبت SPV است.» وی دررابطه با روند همکاری‌های اروپا برای حفظ برجام و ثبت سازوکار مالی میان ایران و اروپا گفت: «چه اروپا نخواهد با ما کار کند و درحال بازی با ما باشد و چه می‌خواهد و قادر نیست، در نتیجه فرقی نمی‌کند. نتیجه این است که اروپایی‌ها یا نخواستند یا نتوانستند کاری انجام دهند.»

عراقچی با اشاره به اینکه «ما تا زمانی که باقی ماندن در برجام به نفع کشور باشد در آن می‌مانیم و اگر این نباشد ماندن در برجام فایده‌ای ندارد»، تاکید کرد: «اگر تا الان ماندیم به این دلیل است که در ابعاد سیاسی و اقتصادی ماندن به نفع ماست. درحال‌حاضر شرایط مطلوبی است اما این حتما پایدار نخواهد ماند و اروپایی‌ها باید بدانند این وضعیت نمی‌تواند به این شکل ادامه پیدا کند.»

هزینه تحریم برای ایران کم نیست

معاون سیاسی ظریف با بیان اینکه هزینه تحریم برای ایران کم نیست، ادامه داد؛ ما در نهایت راه خود را پیدا خواهیم کرد. وی افزود: «آنها باید بدانند کسی در ایران به‌خاطر تحریم‌های آمریکا دست خودش را بالا نمی‌برد. الان اجماع جهانی به نفع ماست و همه اعتراف دارند که برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و سیزده گزارش آژانس سند حقانیت ایران است که به تعهداتش پایبند بوده است. ان‌شاءالله اگر انسجام داخلی که محل بحث است باشد بهتر از گذشته با مسائل کنار خواهیم آمد.»

به گزارش «ایسنا» وی با بیان اینکه اروپا باید مراقب صدمات فشارها و تحریم‌های آمریکا به شرکت‌ها و کشورهای اروپایی باشد تصریح کرد: «چند مقام اروپایی به خود من گفتند که بعد از برجام فهمیدیم چقدر به دلار وابسته هستیم و شرکت‌های ما به‌جای دستور گرفتن از دولت‌هایشان از وزارت‌ خزانه‌داری آمریکا دستور می‌گیرند و اینکه آمریکا می‌گوید همه پشت اراده او بایستند برای اروپایی‌ها قابل‌قبول نیست. در جلساتی که در کمیسیون مشترک حضور داشتم، مقامات اروپایی به مقامات آمریکایی می‌گفتند خروج شما (آمریکا) از برجام اعتباری برای ما و شورای امنیت نمی‌گذارد چراکه خروج آمریکا نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است.»

هزینه از بین رفتن برجام برای اروپا

در ادامه مذاکره‌کننده ایرانی با بیان این موضوع که اگر اروپایی‌ها کوتاه بیایند حاکمیت، اعتبار و امنیت آنها زیر سوال می‌رود، ادامه داد: «اگر اروپا فکر می‌کند منطقه غرب آسیا بدون برجام امن‌تر است، می‌تواند امتحان کند. منطقه ما کلکسیونی از مسائل و مشکلات دارد، آیا اروپا تحمل موج جدید تروریسم و مهاجرت و شروع بحران هسته‌ای را دارد؟! بی‌شک هزینه از بین رفتن برجام برای اروپا بیش از آمریکاست.» عراقچی تاکید کرد: «اگر اروپا تصور می‌کند برجام برای حاکمیت و امنیت و اعتبارش مهم است باید آماده پرداخت هزینه برای آن باشد.» همچنین معاون سیاسی وزیرخارجه در ادامه ضمن تشریح روند مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵ و سپس با ۱+۴ به مذاکرات عمان که در پشت صحنه به مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا منجر شد، اشاره کرد و توضیح داد: «در آن مذاکرات آمریکایی‌ها قبول کردند بدون تعلیق غنی‌سازی و استفاده از حق غنی‌سازی مذاکره کنند. در ادامه در مذاکرات ژنو در سال ۹۲ این بحث مطرح شد و آمریکا گفت بدون تعلیق غنی‌سازی و با غنی‌سازی حاضر به مذاکره هستند. از نزدیک شاهد شوک به اروپایی‌ها بودم و مجبور بودند مذاکرات با ایران را بپذیرند. یکی از آنها به شدت عصبانی شد و شاید روی هشتاد درصد آن خط کشیده بود. دو کشور دیگر اما خیلی مقاومت نکردند و در نهایت با اکراه پذیرفتند ایران غنی‌سازی داشته باشد. در ادامه مذاکرات، مواضع اروپایی‌ها سخت‌تر از مواضع آمریکا بود و در نهایت که توافق به‌دست آمد وزارت‌ خزانه‌داری آمریکا و اوفک شروع به بدقلقی کردند. درحالی‌که اروپایی‌ها سعی کردند از مزایای تعامل با ایران استفاده کنند.»

مقاومت بروکسل در برابر ترامپ

عراقچی با اشاره به خروج آمریکا از برجام بالعکس دوره‌های قبل اظهار کرد: «اروپایی‌ها در این مرحله سفت و سخت ایستادند و با اقدام آمریکا مخالفت کردند. ابتدا ترامپ تمام تلاشش را کرد ما را در موضعی قرار دهد که خودمان از برجام خارج شویم اما این اتفاق نیفتاد. بعد سراغ کنگره رفت اما اروپایی‌ها در کنگره آمریکا لابی کردند و کنگره تصمیم به خروج از برجام نگرفت. ترامپ بعد از آن وارد مذاکرات دوجانبه با اروپایی‌ها شد اما آنجا هم مقاومت کردند و در نهایت ترامپ جز اینکه راسا از برجام خارج شود راهی برایش نماند.»

وی تاکید کرد: «در دولت ترامپ قویا معتقد بودند که آمریکا در برجام ضرر کرده و امتیازات زیادی داده بدون اینکه امتیازی بگیرد به‌ویژه مواضع منطقه‌ای ایران و سیاست‌های ضداستعماری تغییر نکرده و فروش نفت هم ادامه دارد از این‌رو از برجام خارج شد.»

فرانسه، مکان احتمالی تشکیل کانال SPV

از سوی دیگر امیرحسین زمانی‌نیا، معاون وزیر نفت در سخنانی با اشاره به ایجاد کانال پرداختی بین ایران و اروپا، گفت: «احتمالا این کانال در فرانسه تشکیل شود و در مرحله اول، برای اقلام غیرتحریمی و از اواسط سال ۲۰۱۹ برای اقلامی که شامل تحریم می‌شود هم مورد استفاده قرار بگیرد.»

به گزارش «ایسنا» زمانی‌نیا در همایش تخصصی معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری قشم در حوزه نفت و انرژی با تاکید بر اینکه مشکل آمریکا، ایران است، ادامه داد: «ما هستیم که هزینه می‌دهیم. قرار است یک روابط بانکی با اروپا داشته باشیم که اروپایی‌ها دنبال این موضوع هستند، اما در عمل هر اقدامی که می‌خواهند انجام دهند، متوجه می‌شوند که نفوذ آمریکا زیاد است. در مورد نفوذ استراتژیک اروپا کسی شک ندارد.»

وی با بیان این‌که در ملاقات‌های خصوصی تاکید شده که منافع استراتژیک اروپا اقتضا می‌کند برجام را حفظ کند، تاکید کرد: «مذاکرات کارشناسی برای ایجاد یک کانال پرداخت بانکی بین یک یا دو بانک ایرانی و چند بانک کوچک اروپایی که تعامل کمتری با آمریکا دارند، در جریان است. این کانال در مرحله‌ اول برای اقلام غیرتحریمی است و از اواسط سال ۲۰۱۹ توسعه یافته و اقلام تحریم‌ شده را هم شامل می‌شود.»

معاون وزیر نفت در امور بین‌الملل ادامه داد: «قرار است کانال بانکی مذکور در اروپا تاسیس شود، اما فعلا کسی موافقت نکرده است اما به نظر من این کانال بالاخره در فرانسه تاسیس می‌شود. مذاکرات کارشناسی در جریان است و امیدواریم تا چند هفته آینده به نتیجه برسد.»

زمانی‌نیا با تاکید بر این‌که کشورهای بزرگ از جمله چین، روسیه، ژاپن، هند و برزیل منتظر هستند تا ببینند کانال پرداخت اروپایی به چه صورت کار می‌کند، گفت: «این کشورها می‌خواهند مطمئن شوند که از تحریم‌ها مصون خواهند بود. این کشورها به‌صورت روزانه با اتحادیه اروپا در تماس هستند.»

موگرینی: نمی‌توانم زمان دقیقی برای اجرای SPV اعلام کنم

از دیگر سو مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز گذشته پیش از برگزاری نشست شورای روابط خارجی اروپا با بیان اینکه تلاش‌ها برای عملیاتی شدن سازوکار مالی با ایران ادامه دارد، تاکید کرد: «باید میان اجرای توافق هسته‌ای و مسائل دیگر مرتبط با ایران تمایز قائل شویم.» به گزارش «ایسنا» فدریکا موگرینی در پاسخ به سوالی درباره زمان اجرای سازوکار ویژه مالی اروپا با ایران گفت: «شما باید این سوال را از وزیران امورخارجه انگلیس، فرانسه و آلمان بپرسید. فعالیت ما و به‌ویژه آنها ادامه دارد و ما از آن حمایت می‌کنیم.»

موگرینی همچنین تصریح کرد: «مشارکت وزیران اقتصاد این سه کشور اروپایی در این مرحله از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. آنها برای نهایی کردن آن به سختی تلاش می‌کنند.»

وی تاکید کرد: «من نمی‌توانم به شما تاریخ دقیقی را اعلام کنم اما تلاش‌ها ادامه دارد و کار در مسیری مثبت درحال پیشرفت است. باز هم می‌گویم که مشارکت وزیران اقتصاد این کشورها و دیگر اعضا یک گام ضروری است که من معتقدم هرچه زودتر نتیجه دهد بهتر است.»

انتقاد وزارت‌خارجه نسبت به کندی روند اروپا

همچنین بهرام قاسمی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران در نشست خبری با خبرنگاران و در پاسخ به سوالی درباره وضعیت کانال ویژه مالی اروپا (SPV) و اراده اروپا برای انجام این کار عنوان کرد: «اتحادیه اروپا و ۳ کشور اروپایی عضو برجام و ۱+۴ متعهد به برجام هستند و باید تعهداتشان نسبت به ایران را انجام دهند. این توقع وجود داشته و دارد که آنها در اسرع وقت مکانیسم‌ها و سازوکارهای مورد نیاز و توقع ایران را عملیاتی کنند و بتوانند شرایطی را فراهم کنند که این سازوکارها به مرحله اجرایی شدن برسد.» قاسمی با بیان اینکه متاسفانه این روند به دلایل مختلف تا حدی با کندی مواجه بوده و است، گفت: «توقع ما از سه کشور عمده اروپایی عضو ۱+۴ که متعهد به برجام و خواستار حضور ایران در برجام بودند این است که آنها هم متقابلا تعهداتشان را بعد از خروج آمریکا از برجام به مرحله اجرا بگذارند.»

سخنگوی دستگاه دیپلماسی این سازوکار را تجربه نوینی خواند و گفت: «تا حدی برای اجرایی و نهایی شدن این تجربه برخی ابهامات هنوز وجود دارد؛ ولی این مسائل دلیلی نیست که اروپا در رفتار و اقدامات خود از سرعت لازم برخوردار نباشد.» وی ابراز امیدواری کرد که اروپا بتواند در این مقطع مهم توانایی خود را در کنار بیان و اراده مثبتی که از آن صحبت می‌شود نشان دهد و بتواند این سازوکار را به هر شکلی که می‌توانند بین خود تفاهم کنند به مرحله اجرا بگذارند. قاسمی ادامه داد: «قطعا این مساله درون اروپایی است و به خود آنها مربوط است و ما صرفا منتظر تفاهمات این کشورها برای اجرایی شدن این سازوکار و هنوز امیدوار هستیم و می‌مانیم که این سه کشور توانایی خودشان را در این برهه از زمان نشان دهند و اروپا بتواند در جایگاه واقعی خود همان‌طور که در سخن و گفتار از آن صحبت کرده، بتواند کار عملی خود را درخصوص ایران به مرحله عمل و اجرا بگذارد.»