خیزش اژدهای زرد در خاورمیانه

خبرگزاری «چاینا‌دیلی» در گزارشی که در همین رابطه روز پنج‌شنبه منتشر کرد، نوشت؛ به محض ورود «شی‌جین‌پینگ» و همسرش «پنگ لی یوان»، آنها مورد استقبال «شیخ محمد بن‌راشد آل‌مکتوم»، (نخست‌وزیر و نایب رئیس امارات‌متحده‌عربی و همچنین حاکم دبی که در امارات از او با عنوان «معمار دبی نوین» یاد می‌شود) و نیز «شیخ محمد بن‌زاید آل‌نهیان» ولیعهد ابوظبی قرار گرفت. همچنین برخی کودکان هم دسته‌گل‌هایی به آنها تقدیم کردند. چاینا‌دیلی می‌افزاید: نخست‌وزیر و نایب‌رئیس امارات‌متحده‌عربی در فرودگاه استقبال گرمی از «شی» به‌عمل آوردند. وقتی «شی» و همسرش روبه‌روی گارد تشریفات در فرودگاه قرار گرفتند ۲۱ گلوله به افتخار آنها شلیک شد. آتش بازی بزرگی هم به افتخار میهمانان چینی انجام گرفت و برج‌ها و سواحل امارات را همچون روز روشن کرد.

 «جان دنهی»، گزارشگر The National، در گزارش ۲۰جولای نوشت که «فاطمه بنت مبارک» نیز استقبال شاهانه‌ای از همسر رئیس‌جمهوری چین به‌عمل آورد. این گزارشگر معتقد است، این استقبال به این جهت صورت گرفت تا شیخ‌زاید به‌عنوان مردی حامی حقوق زنان معرفی شود. چنین بود که خانم «پنگ» هم تلاش امارات برای تقویت نقش و جایگاه زنان تحسین را کرد. او می‌نویسد: روابط رسمی میان دو کشور در سال ۱۹۸۴ برقرار شد و در سال ۱۹۹۰ شیخ زاید دیداری از چین داشت و عصر جدیدی از همکاری‌ها گشوده شد.

رئیس‌جمهوری چین که از او با عنوان یکی از «قدرتمندترین مردان جهان» یاد می‌شود در سخنرانی خود به مناسبت ورود به امارات اعلام کرد که طی روابط دیپلماتیک ۳۴ ساله میان دو کشور، این روابط همواره با احترام همراه بوده و دو کشور به شکل برابر با یکدیگر تعامل می‌کردند. «شی» افزود که روابط دوجانبه همواره با پیشرفتی چشمگیر و همکاری سازنده و عملگرایانه در حوزه‌های مختلف همراه بوده است. امارات اولین کشوری است که «شی» پس از انتخاب دوباره‌اش به آن سفر می‌کند. رهبران اماراتی هم «شی» را «دوست قدیمی» و «دوست خوب» مردم امارات خطاب کردند. در سفر سه روزه رئیس‌جمهوری چین به امارات ۱۳ توافق‌نامه و یادداشت تفاهم میان دو کشور امضا شد. این توافق‌نامه‌ها در زمینه‌های احداث ساختمان سفارتخانه‌ها، ایجاد مراکز فرهنگی، انرژی و صنعت، تجارت الکترونیک، کشاورزی، اقتصاد، نفت، همکاری اداری در امور گمرک، همکاری میان بازار بین‌المللی ابوظبی و چین و توافق شراکت و سرمایه‌گذاری در بزرگ‌ترین پروژه انرژی خورشیدی در جهان است. «جان دنهی»، گزارشگر The National، نوشت؛ خلیفه بن‌زاید آل‌نهیان، ولیعهد ابوظبی «نشان زاید» را به رئیس‌جمهوری چین تقدیم کرد. این بالاترین نشان در امارات است که روز جمعه در مراسم استقبال از رئیس‌جمهوری چین در کاخ ابوظبی به وی تقدیم شد. این نشان به ندرت به رهبران جهان داده می‌شود. از جمله دریافت‌کنندگان این نشان ملک‌سلمان (پادشاه عربستان)، الیزابت دوم (ملکه بریتانیا) و محمد پنجم (پادشاه مراکش) بوده‌اند.

گزارشگر The National می‌افزاید: چین به‌دنبال شراکت استراتژیک قوی‌تر با امارات است و امارات نیز به‌دنبال تجارت غیرنفتی با چین تا سقف ۵۸ میلیارد دلار در سال است. این دو کشور درصدد توسعه «شراکت استراتژیک» در تمام حوزه‌ها هستند. روابط این دو کشور ۲۸ سال پیش و در دوران «شیخ زاید» تقویت شد و دیدار اخیر میان رهبران دو کشور به منزله گام مهمی به جلو در روابط تلقی می‌شود. «جان دنهی» معتقد است چین از کشورهایی است که به نفت خاورمیانه نیازمند است. در قاموس چینی‌ها، امارات و عربستان حلقه‌های زنجیری هستند که می‌توان از طریق آنها با سایر کشورهای عربی ارتباط برقرار کرد. براساس این نگاه و با توجه به اینکه تقریبا ۸۰ درصد نفت چین از خاورمیانه تامین می‌شود، بهبود رابطه با «برادران بزرگ‌تر اعراب» یعنی امارات (و عربستان) می‌تواند رابطه با دیگر کشورهای عربی را تسهیل کند.  «جان دنهی» معتقد است هم‌اکنون حدود ۲۰۰ هزار مهاجر چینی در امارات سکنا دارند. چینی‌ها قصد دارند با طرح «یک کمربند، یک جاده» روابط تجاری میان کشورهای اوراسیا را تقویت کنند. از سوی دیگر دو خط هوایی «اتحاد» و «امارات» که حلقه اتصال شرق و غرب هستند می‌توانند ترانزیت هوایی میان دو کشور را تقویت کنند. «گلف نیوز» در گزارشی بی‌نام در ۲۰ جولای نوشت که این ۱۳ توافق‌نامه عبارت است از: توافق‌نامه ساخت سفارتخانه‌ها و دیگر ساختمان‌ها؛ توسعه همکاری در زمینه انرژی میان دو کشور؛ افزایش روابط بازرگانی و همکاری‌های بزرگ‌تر در نمایشگاه بین‌المللی «اکسپو»ی چین؛ همکاری در زمینه تغییرات آب و هوایی و محیط زیست؛ همکاری در طرح‌ «یک کمربند، یک جاده»؛ همکاری‌های نفتی؛ همکاری‌های گمرکی؛ همکاری در زمینه انرژی‌های نو و دیگر توافق‌نامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم در حوزه‌های دیگر.

«استیو جیانگ» و «بن وسکات»، گزارشگران سی‌ان‌ان، در گزارش ۲۰ جولای خود با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری چین به امارات و کشورهای آفریقایی می‌نویسند: «شی‌جین‌پینگ تلاش دارد تا دیپلماسی اقتصادی را در اولویت سیاست خارجی قرار داده و در خاورمیانه و آفریقا متحدان و ردپایی برای خود بیابد.» این گزارشگران بر این باورند که خاورمیانه به‌دلیل داشتن ‌«بازار بزرگ مصرفی» و مهم‌تر از همه «نفت» مدنظر سیاست‌گذاران چینی است و آفریقا به‌دلیل داشتن بازار بزرگ و مصرفی. آمارها می‌گوید طی یک دهه گذشته در میان کشورهای خاورمیانه عربی، عربستان بزرگ‌ترین شریک تجاری چین در آسیای‌غربی و آفریقا بوده است و این کشور عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین را نیز از آن خود کرده است. به گزارش الشرق‌الاوسط، روابط این دو کشور اکنون «دوران طلایی» خود را می‌گذراند. این دو کشور هدف‌گذاری کرده بودند که تا سال ۲۰۱۵ روابط خود را به ۶۰ میلیارد دلار برسانند اما در سال ۲۰۱۲ حجم تجارت دو کشور به ۷۳ میلیارد دلار رسید. «ایلیا نیک»، گزارشگر یورو‌نیوز هم بر این باور است که اگرچه چین به شکل سنتی از وارد شدن به مسائل خاورمیانه احتراز می‌کرد اما حالا تلاش دارد تا جای پایی در معادلات منطقه برای خود بیابد.

این گزارشگر از نقش جدید خاورمیانه‌ای چین با عنوان «خیزش چین در خاورمیانه» نام می‌برد و می‌افزاید این کشور علاوه بر برقراری روابط تجاری با کشورهایی مانند امارات و عربستان به‌دنبال ارائه کمک مالی به کشورهای خاورمیانه‌ای و آفریقایی هم هست. چنین بود که رئیس‌جمهوری چین در جمع نمایندگان ۲۱ کشور عرب در پکن اعلام کرد این کشور متعهد شده است ۲۰ میلیارد دلار به شکل وام و ۱۰۶ میلیون دلار را به شکل کمک مالی، برای رشد اقتصاد غیرنفتی به مجموعه‌ کشورهای عرب خاورمیانه کمک کند. «جیانگ- وسکات» به نقل از «گوردون چانگ»، مفسر سیاسی آمریکایی که به‌خاطر کتابش با عنوان «فروپاشی آینده چین» معروف شده می‌افزایند: «تلاش‌هایی که چین در خاورمیانه عربی و آفریقا انجام می‌دهد جالب‌توجه است. این کشور یک سیاست چندوجهی را دنبال می‌کند؛ از یک‌سو به دنبال جلب اعتماد کشورهای خاورمیانه است تا در فردای خروج آمریکا منطقه دچار خلأ قدرت نشود و در عین حال، منافع نفتی خود را تامین کند. از سوی دیگر به‌دنبال حضور در ساحل آتلانتیک آفریقا، تسلط بر اقیانوس هند و تبدیل آفریقا به شریک تجاری است آن هم با حجم تجارت ۲۲۰ میلیارد دلاری.»

«یان تیلور»، استاد سیاست در دانشگاه سنت اندرو، بر این باور است که آمریکا در دو منطقه حساس یعنی خاورمیانه و آفریقا درحال از دست دادن نفوذ خود است و چشم‌بادامی‌ها تلاش دارند پا جای پای آمریکایی‌ها بگذارند. چنین است که تیلور می‌گوید: «چینی‌ها درحال گستراندن «عشق دیپلماتیک» در میان این کشورها هستند تا نفوذ خود را تقویت کنند.» گزارشگران سی‌ان‌ان به نقل از تحلیلگران چینی می‌افزایند روابط نزدیک چین با کشورهای عربی- آفریقایی محصول طبیعی دهه‌ها تلاش آنها برای ریختن دانه بود و اکنون در حال دروی محصول هستند. آنها معتقدند چینی‌ها با «نوکلنیالیسم» (نو استعمارگرایی) درصدد تغییر شکل این دو منطقه براساس منافع خود هستند. به همین دلیل است که در زمینه زیرساخت‌ها، جاده، ارتباطات، برق، راه‌آهن و ... در حال سرمایه‌گذاری هستند تا به این وسیله در آینده بتوانند هم دسترسی به بازار بکر و مواد اولیه داشته باشند و هم با «استعمارگرایی نو» بتوانند توریست‌های چینی را به «سرزمین‌های خودی» بفرستند تا در نهایت ارزآوری آن به خودشان بازگردد.