داستان بومی‌سازی یک کسب‌و‌کار اروپایی سفر

شیما رئیسی

استارت‌آپ،‌ مفهومی که در چند سال اخیر بسیار بر سر زبان‌ها افتاده و در فضای کسب‌و‌کار کشور مطرح شده، به شرکت‌های نوپایی اطلاق می‌شود که ایده اصلی شکل‌گیری آنها، طرح مساله و یافتن راه‌حلی برای آن در قالب یک الگوی کسب‌و‌کار است. در این مدل، عده‌ای کارآفرین گردهم جمع شده و با تعیین استراتژی‌های خلاقانه در پی چندین مرحله آزمون و خطا، به صورت مشخصی از یک فرآیند اقتصادی دست می‌یابند؛ فعالیت‌هایی که در کوتاه‌مدت منجر به درآمدزایی شده و براساس دانش روز و تغییرات تحت مطالعه جامعه هدف مشخص شده به عنوان متقاضیان کالای تولیدی این مجموعه‌ها، نو به نو می‌شوند. امکان ورود ایده‌های تازه، ‌تغییر روش اجرا، ایجاد تحول و همچنین رقابت تنگاتنگی که در این عرصه وجود دارد، از جمله ویژگی‌های شاخص این مدل نوین از کسب‌و‌کار است؛ مدلی که در پاسخ به تحولات پرسرعت دنیای امروز خلق شده و به سرعت در حال فراگیر شدن است.

در همین حال، صنعت گردشگری نیز با توجه به دامنه وسیع مخاطبان و حوزه‌های ارائه‌دهنده خدمات مربوط به آن، یکی از زمینه‌های مورد توجه استارت‌آپ‌ها است؛ به‌گونه‌ای که این شرکت‌ها رفته‌رفته جای مدل‌های قدیمی بنگاه‌های فعال در حوزه گردشگری را گرفته و کسر قابل توجهی از گردش مالی در این بازار را از آن خود می‌کنند. بر همین اساس، «دنیای اقتصاد» بر آن است با معرفی تعدادی از استارت‌آپ‌های شکل گرفته در حوزه گردشگری، زمینه آشنایی فعالان این صنعت را با این شیوه در حال گسترش فراهم آورد؛ صورتی از حضور در بازارهای جهانی که رمز بقا در این عرصه پررقابت و رو‌به‌رشد است.

حضور در شبکه‌های اجتماعی و تسهیل ارتباط میان کاربران اینترنت و همچنین تجربه سفر یا اقامت در دیگر کشورها،‌ با ایجاد امکان مقایسه امکانات خدماتی و رفاهی موجود در ایران و دیگر کشورهای دنیا، به نقطه عزیمت کارآفرینان به سوی کسب‌و‌کارهای نو و خلاق بدل شده است؛ آنچنان که یک جوان ایرانی پس از اقامت در یک کشور اروپایی به منظور ادامه تحصیل، با دیدن تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ در بازار سفرهای داخلی آن کشور با ایران، ایده راه‌اندازی یک استارت‌آپ گردشگری را در سر پروراند. وقتی«سینا روشن »متوجه شد با همان بضاعت اندک دانشجویی می‌توان در آن کشور به سفر رفت، از خدمات کافی و درخور نیز بهره‌مند شد و از همه اینها مهم‌تر، به اطلاعات مربوط به خدمات سفر و جزئیات مقصد نیز به‌راحتی دسترسی داشت، از خود پرسید که چرا چنین شرایطی در ایران وجود ندارد؟ از این رو، در بازگشت به وطن با بررسی جزئیات بازار گردشگری کشور در دو سوی عرضه و تقاضا، راهی برای فراهم کردن امکان دسترسی آسان‌تر عموم مردم به سفر را جست‌وجو کرد. روشن در این مسیر، به ایده ایجاد سایتی جذاب برای معرفی و رزرو خدمات اقامتی در هتل‌ها رسید و با مطالعه و طراحی مدل‌های مالی و طرح‌های تجاری ممکن و همچنین تحلیل رقبا و بازار، طرح خویش را درانداخت. اینگونه بود که این مهندس جوان که به تازگی تحصیلات خود را در حوزه مدیریتی به اتمام رسانده بود، طرح خود را با یکی از هلدینگ‌های مطرح در زمینه کسب‌و‌کارهای آنلاین در میان گذاشت تا در صورت موافقتشان با ایده اولیه، حمایت مالی آنها را جلب کند. خوشبختانه ایده با ترسیم سرعت رشد، هزینه‌های مربوط به جذب کاربرها و نیز پیش‌بینی تقاضا و در ادامه تحلیل رفتار رقبا، نزد سرمایه‌گذار مقبول افتاد و روشن کار خود را با استخدام ۸۰ نفر آغاز کرد.

حالا دو سال از آغاز به کار این مجموعه می‌گذرد و این سایت رزرواسیون هتل با داشتن امکان فروش خدمات ۱۰۰ هتل به گردشگران داخلی و از نزدیک به دو ماه پیش با راه‌اندازی نسخه انگلیسی آن و امکان پرداخت آنلاین از طریق مستر کارت به گردشگران ورودی یکی از استارت‌آپ‌های گردشگری در کشور است. در واقع، این سایت با اتصال مصرف‌کنندگان یا همان گردشگران به زنجیره تولید خدمات که در اینجا هتلداران هستند، خرید و فروش در این بخش از بازار گردشگری را تسهیل و با فراهم کردن امکان مقایسه هتل‌ها با یکدیگر و از این‌رو ایجاد رقابت در ارائه خدمات بهتر، به رونق صنعت هتلداری کشور کمک می‌کند. به گفته روشن، علی‌رغم آنکه فروش آنلاین خدمات هتلداری در کشور آنچنان که باید رشد نیافته و هتل‌ها به سامانه فروش آنلاین خدمات خود مجهز نیستند، همچنین به دلیل محدودیت امکانات اقامتی در شهرهای بزرگ و فاصله زیاد کیفیت خدمات هتلداری در ایران با استانداردهای جهانی، این مجموعه در ۶ ماه گذشته پیشرفت خوبی داشته و با متوسط رشد ۵۵ درصد در درخواست‌ها و به تبع آن در درآمد و داشتن روزانه ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ درخواست، آینده خوبی را فراروی خود می‌بیند.

این کارآفرین در توضیح علل موفقیت مجموعه استارت‌آپی خود می‌گوید: «استراتژی ما در این مجموعه، ‌تسهیل سفر برای عموم مردم است؛ ما معتقدیم با کاهش هزینه‌ها و دسترسی آسان‌تر گروه‌های بیشتری از مردم به خدمات و دانش مربوط به سفر، شمار سفرها افزایش یافته و به تبع آن میزان فروش خدمات و کالاهای گردشگری نیز بیشتر می‌شود که اینها همه به معنای رشد اقتصادی و سود بیشتر است. از این رو، درصد بزرگی از تخفیف‌هایی را که هتل‌ها در قرارداد با ما قائل می‌شوند، به مشتریان بازمی‌گردانیم.» روشن همچنین، برقراری ارتباطات دوجانبه با هتل‌ها و ایجاد اعتماد در آنها از مسیر رایزنی و پایبندی به تعهدات را عامل دیگری می‌داند که به موفقیت این استارت‌آپ کمک کرده است؛ در واقع، این شرکت به‌واسطه پیوندهایی که با هتل‌ها ایجاد کرده،‌ در زمان‌های اوج سفر نیز از شانس بیشتری برای ارائه خدمات به کاربران سایت خود برخوردار است که این موضوع به نوبه خود باعث جلب بیشتر خریداران خدمات هتل از این سایت می‌شود. اما بانک اطلاعاتی جامع از ۱۰ هتل و همچنین نصب یک سیستم پشتیبانی ۲۴ ساعته از مسافران، از دیگر مزیت‌هایی است که این وب‌سایت را در رقابت با رقبایش به پیش انداخته است.

این کسب‌و‌کار آنلاین با رصد بازار گردشگری جهان و پیش‌بینی سیر جریان سفرها به سوی سفرهای فردی، فروش خدمات هتل را همچنان در صدر برنامه‌های آتی خود قرار داده و همچنین فروش خدمات پرواز را نیز در دستور کار قرار داده است. با این حال به گفته مدیر این مجموعه، به‌دلیل افزایش تقاضا برای سفرهای خاص و با برنامه‌های کاملا شخصی، ارائه تصویری کامل از مقصد و سایر اطلاعات لازم در سفر، از جمله دیگر برنامه‌هایی است که تیم تولید محتوای این وب‌سایت در حال دنبال کردن آن است. روشن همچنین با دسته‌بندی درخواست‌های خارجی به دو گروه عمده بک‌پکرها و گردشگران تجاری، پیش‌بینی می‌کند هتل‌های کم‌ستاره که بیشتر موردتوجه گردشگران کوله‌پشتی است، با رونق ارائه خدمات گردشگری کشور از طریق آنلاین،‌ در آینده متقاضیان بیشتری داشته باشند. او همچنین نیاز به هتل‌های پرستاره برای تجار خارجی را نیز در صدر اولویت‌های گردشگری ایران می‌بیند.