چالش‌های غیرصنعتی خودروسازان بزرگ

دنیای اقتصاد: تا ۹ سال آینده، حدود ۵۰ درصد بازار خودروی جهان در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار می‌گیرد. این هم یک فرصت برای خودروسازان بزرگ است و هم یک تهدید؛ چراکه سازوکار رقابت در این بازارهای نوظهور با آنچه تاکنون به آن عادت داشته‌اند، تفاوت دارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بازارهای نوظهور این است که قیمت شاخص بسیار تعیین‌کننده‌ای در اقبال مصرف‌کنندگان به حساب می‌آید. این در حالی است که خودروسازان بزرگ برای رسیدن به قیمت پایین نمی‌توانند مولفه‌هایی مانند ایمنی و کیفیت را قربانی کنند. به همین دلیل رقابت در این بازارها بیشتر از آنکه صنعتی باشد به عوامل دیگری بستگی دارد. یکی دیگر از چالش‌های خودروسازان بزرگ در سال‌های قبل از ۲۰۲۰ این است که باید تکلیف خود را با خودروهای الکتریکی مشخص کنند و به این نتیجه برسند که آیا می‌خواهند خودروهای الکتریکی را به یک محصول جدی در سبد محصولات خود تبدیل کنند یا همچنان به تولید آن به عنوان یک کالای جانبی در کنار خودروهای سوخت فسیلی ادامه می‌دهند؟ چالش غیرصنعتی این تصمیم این است که آنها باید خودروهای الکتریکی ارزان‌قیمتی تولید کنند و این با سبک و سیاق تولید در شرکت‌های بزرگ چندان سازگار نیست. به ویژه که در بخش الکتریکی رقبای ارزان‌سازی از چین ظهور کرده‌اند.

دنیای ماشین‌ها همواره تحت تاثیر شرایط اقتصادی مختلفی بوده است و فشارهایی که در طول تاریخچه این صنعت وجود داشته باعث ایجاد تغییر در روند رشد این صنعت مادر شده و به آن شکل داده است. قوانین و مقررات در این میان تاثیر‌گذار بوده و به‌عنوان یک عامل موثر شناخته می‌شود و همچنین افزایش رقابت میان خودرو‌سازان باعث شده است تا این صنعت روند رو‌به رشدی را تجربه کند. رقابت میان کشورها برای جذب امکانات بیشتر برای صنعت خودرو یکی از عوامل رشد این صنعت بوده است و همچنین حفظ کیفیت موضوع مهم دیگری است که خودروسازان برای داشتنش تلاش‌های زیادی انجام می‌دهند. تمام این عوامل می‌توانند مشخص کنند یک خودروساز در آینده چه وضعیتی خواهد داشت. در دنیایی که خودروسازان سطح متوسط در سال نهایتا ۲۰۰ هزار خودرو می‌سازند و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر از این طریق مشغول به کار می‌شوند و تنها یک تزریق سرمایه می‌تواند تا ۱۰ برابر تولید را افزایش دهد می‌توان به این صنعت امید داشت و انتظار داشت ایجاد تغییرات درست و منطقی در آن ابعاد مثبت اقتصادی را ایجاد کند. این موضوع نشان می‌دهد که حمایت از صنعت خودرو به‌عنوان صنعتی پایه‌ای چه ابعاد اقتصادی دیگری را می‌تواند به‌دنبال داشته باشد و علاوه بر ایجاد اشتغال صنایع دیگر را نیز درگیر کند. برای حفظ توان رقابتی خودرو‌سازان تلاش می‌کنند تا راه‌های جدیدی را برای ساخت خودروها و محصولاتی جدید روی پلت‌فرم‌های سابق پیدا کنند. تولید خودروهای جدید با کمترین تغییر در خط تولید می‌تواند توان رقابتی خودرو‌سازان را افزایش دهد البته اگر این کار با دقت بالایی انجام شود می‌تواند اثر‌گذار باشد. خودرو‌سازان همان اندازه که به دنبال ساخت خودروهای جدید و با کمترین هزینه هستند باید به دنبال پیدا کردن منابع مالی جدید نیز باشند و تمام این مسائل می‌تواند نوع خودرو‌سازی را تحت تاثیر خود قرار دهد. یافتن بازارهای جدید یعنی فروش بیشتر و بازارهایی که شرایط اقتصادی در آنجا بهتر شده است معمولا محل خوبی برای سرمایه‌گذاری و بازاریابی هستند و بر‌اساس نیاز آن جامعه خودرو‌ساز ممکن است محصولی مناسب با شرایط آن بازار را تولید کند. بر اساس پیش‌بینی برخی نهاد‌های رسمی، در سال ۲۰۲۰ برخی مناطق دنیا مانند چین و برزیل و شرق اروپا و خاورمیانه می‌توانند ۵۰ درصد از خودروهای دنیا را به خود جذب کنند. سوالی که از سال‌های گذشته مطرح بوده است این است که آیا خودروهای موجود برای این مناطق مناسب هستند؟ موضوعی دیگری که اهمیت دارد این است که این کشورها برای واردات خودرو تعرفه‌های گمرکی بالایی در نظر می‌گیرند و تنها راهی که مناسب است این است که خط تولید در این کشورها راه‌اندازی شود. ساخت یک خط تولید نیاز به ایجاد زنجیره‌ای از امکانات است و زیر‌ساخت‌های یک کشور باید توان تغذیه نیازهای یک خودرو‌ساز را داشته باشد. ایجاد یک زنجیره فروش کارآمد و نمایندگی‌ها در سراسر آن کشور برای پشتیبانی از محصولات خود چالش دیگری است که عموما در چنین کشورهایی به سختی اجرا می‌شود.

برخی خودرو‌سازان هم ترجیح می‌دهند که در خانه خود که امکانات بیشتری وجود دارد به تولید محصولات خود اقدام ‌کنند که خودرو‌سازان آلمانی، کره‌ای و ژاپنی از این روش استفاده می‌کنند و کمتر اقدام به ساخت خط تولید یا کارخانه در کشوری دیگر می‌کنند. اینها در پاسخ به شرایط و فشارهایی است که در داخل این کشورها یا خارج از آن وجود دارد و باعث می‌شود یک خودرو‌ساز در تصمیم‌گیری‌های کلانی که دارد اثرگذار باشد. برای حل مشکلات مربوط به تعرفه‌های بالای گمرک برخی خودرو‌سازان هم به سمت تولید مشترک خودرو رفته‌اند تا تولیدات در نزدیک ترین محل انجام شود. از سوی دیگر، خودرو‌سازان برای حفظ قدرت رقابت‌پذیری خود مجبور هستند با کمترین هزینه بیشترین تولید را انجام دهند. در پاسخ به چالش‌های اقتصادی و مشکلات مالی خودرو‌سازان به سمت تولید خودرو از یک پلت‌فرم مشترک هستند و این موضوع باعث شده تا بسیاری از هزینه‌ها کاهش یابد. شرکت فورد از جمله خودرو‌سازانی است که در این حوزه فعالیت‌هایی داشته است و بی‌ام‌و و بنز و برخی دیگر از شرکت‌ها نیز به دنبال داشتن یک پلت‌فرم مشترک بوده‌اند تا خودروهای هم‌اندازه اما متفاوت تولید کنند که هزینه‌های اولیه کمتری دارد. می‌توان نتیجه گرفت که خودرو‌سازان در واکنش به وضعیت‌های متفاوت اقتصادی چه واکنش‌هایی را نشان می‌دهند و در راستای کاهش هزینه‌ها برای داشتن فروش بیشتر چه تغییراتی در خودرو ایجاد کرده‌اند.

در بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ میزان فروش خودرو در کشورهای اروپایی و آمریکایی با کاهش چشمگیری مواجه شد و در سال‌های اخیر این کاهش عظیم فروش جبران شده است و خودرو‌سازان بعد از گذراندن دوران سخت فروش، مجدد به میزان مناسبی رسیده‌اند و مقدار تولید خودرو در دنیا افزایش پیدا کرده است. در حالی که فروش و تولید خودرو در برخی نقاط دنیا با کاهش شدید مواجه شد در سایر بازارهای نوظهور افزایش چشمگیری دیده شد که این مساله خود باعث ایجاد تغییر در سیاست‌های خودرو‌سازان شد. برخی از این خودرو‌سازان با ساخت خودروهای کوچک در این اقتصادهای نوظهور تلاش کردند تا خسارت‌های ناشی از کاهش تولید خودرو در کشورهای توسعه یافته را از این طریق جبران کنند. در نتیجه این اتفاق تولید خودرو در برزیل و هند و چین افزایش پیدا کرد که این موضوع به نوعی پاسخ به شرایط ایجاد شده پیش روی صنعت خودرو بوده است.