در انتظار صعود دلاری بورس باشیم؟
تخلیه انتظارات سبزه میدان روی سعادت‌آباد
به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه، سلب اعتماد سرمایه‌گذاران بورسی از اختلاف بین وزرای اقتصاد و نفت آغاز شد، هرچند دولت با عرضه سهام شرکت‌های بزرگ سعی در تعمیق معاملات و توسعه بازار سهام داشت اما خروجی رفتار دولتمردان به خوبی در نرخ ارز قابل مشاهده است. نرخی که اکنون در کانال ۲۶-۲۷ هزار تومان نوسان می‌کند. خروج پول از بورس و هدایت به بازار ارز سیاستی است که صاحب‌نظران اقتصادی از آن به‌عنوان کنترلگر میزان اثرگذاری انتخابات آمریکا در شاخص‌های سهامی یاد می‌کنند. این افراد معتقدند که ریزش فعلی بورس می‌تواند از ریسک سیستماتیک ناشی از مناظرات و حتی نتایج انتخابات بکاهد.
به هر روی نوسانات غیر قابل تصور دلار تاکنون اثرات خود را در صنایع و شرکت‌های صادرات محور بازار سهام نشان نداده است و تا این لحظه شرکت‌های بورسی صورت‌های مالی خود را بر حسب نرخ دلار بازار آزاد به روز رسانی نکرده‌اند. علی صادقین، مدرس و پژوهشگر اقتصادی به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: صعود پر قدرت شاخص بورس تهران در پی افزایش نرخ ارز سامانه نیما در کنار همبستگی بالای بورس و دلار، طی روز‌های آتی دور از ذهن نیست. با این حال سرمایه‌گذارانی که دید بنیادی و استراتژی نگهداری سهام را در دستور کار معاملاتی خود قرار دادند می‌توانند برندگان این روز‌های منفی بورس باشند.
روند بورس با دلار همسو یا در تضاد است؟
طی یک دهه اخیر بررسی‌های زیادی در این زمینه انجام داده‌ام. همبستگی بالای ۹۵ درصد بین دلار و شاخص کل بورس تهران داریم.
به‌طور معمول با افزایش نرخ ارز شرکت‌های صادرات محور به‌طور مستقیم، شرکت‌های واردات محور و تورم محور به‌طور غیر مستقیم از طریق افزایش نرخی که به واسطه افزایش نرخ ارز می‌گیرند EPS اسمی آنها شروع به رشد می‌کند.
این همبستگی به عقیده بنده هیچ‌گاه منفی نبوده و به هیچ عنوان از بین نرفته است اما با یک وقفه اثر خود را در بازار سهام خواهد داشت.
رفتار بازار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بخشی از اتفاقاتی که این روزها در بازار رخ می‌دهد اعم از نوع حمایت، خرید و فروش، معاملات و رفتار حقوقی‌‌ها به نظر می‌رسد که دستوری و هدایت از سوی سیاست‌گذار بوده و بخش دیگر هم عزمی دست جمعی که این روزها در بین سهامداران حقیقی بازار به وجود آمده است. رفتار این دست از سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که غالبا تمایل زیادی به ذخیره سود دارند. به‌هرحال اظهارنظر‌ها و سیاست‌های متناقض و بعضا اشتباهی که سیاست‌گذاران اقتصادی طی یک ماه گذشته نسبت به بازار سرمایه داشتند بازار را دستخوش تغییراتی کرد.
متغیر نرخ ارز، تورم و قیمت‌های جهانی که بیش از ۹۰ درصد رشد بازار سهام کشور را تضمین می‌کند زیر سایه ترس و عزم دسته‌جمعی بازار سهام پنهان شده است.
چه پارامتری می‌تواند در رشد بورس اثر‌گذار باشد؟
با توجه به روند فعلی بازار ارز به ویژه در روز‌های آتی، افزایش نرخ ارز سامانه نیما به تبع رشد نرخ ارز در بازار آزاد می‌تواند منجر به رشد دیگری در بازار سرمایه شود. صعود شاخص پرقدرت و احتمالا سقف‌های قبلی شاخص کل بورس تهران به‌طور مجدد تجربه شود. تا زمان انتخابات آمریکا رابطه بین نرخ ارز، رابطه بین قیمت‌های جهانی، تورم، رشد نقدینگی، کسری بودجه زیر سایه ترس ناشی از سیاست‌های متناقض و ریزش بازار در بین سهامداران است، اما چندان به این متغیر‌ها توجه نمی‌شود. به عقیده بنده حرفه‌ای‌‌های بازار با رسیدن دلار به نزدیکی رقم ۲۷ هزار تومان خیلی فروشنده نخواهند بود.
می‌توان به این نتیجه رسید که بورس و دلار به یکدیگر خط می‌دهند؟
بله، این موضوع کاملا درست است. دلیل هم همبستگی ۹۵درصدی بین آنهاست.
آینده دلاری بورس چگونه خواهد بود؟
بورس برخلاف تصورات مخالفان، خیلی همبستگی با رشد اقتصادی در ایران ندارد و بیشتر تحت تاثیر متغیر‌های اسمی از جمله نرخ ارز قرار گرفته است.
بر این اساس هرچه به زمان انتخابات آمریکا نزدیک شویم در صورتی که شانس ترامپ بیشتر باشد و تشدید تحریم‌‌ها هم روی دهد به دلیل رشد نرخ ارز، میزان اثرگذاری در EPS (افزایش قیمت نسبت به میزان تولید) و مواردی از این قبیل از منظر اسمی بازار سرمایه تحت تاثیر چنین عواملی انرژی مضاعف خواهد گرفت. این در حالی است که ارزش جایگزینی بسیاری از شرکت‌ها رشد چشمگیری خواهد داشت.
بنابراین بورس از منظر افزایش نرخ ارز نه تنها آسیب نخواهد دید، بلکه می‌تواند رشد را هم تجربه کند و شرکت‌های بورسی تا این لحظه هر نوع تحریمی که قرار بوده داشته باشند را همگی تجربه کرده‌اند.
سقف نرخ دلار و شاخص بورس تا پایان سال کجاست؟
با توجه به اینکه انتخابات آمریکا و تغییرات نرخ ارز می‌تواند تحلیل‌ها را بر هم بزند بنابراین نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از این ارقام اعلام کرد.
اما نرخ ارز با توجه به شرایط متغیر‌های اقتصادی مانند نقدینگی و تورم روندی صعودی خواهد داشت، بنابراین با رشد نقدینگی توام با تورم احتمالا افزایش شاخص کل را پیش رو داشته باشیم.
توصیه‌ای به سرمایه‌گذاران؟
در بازار سرمایه صرفا دید بنیادی، EPS محور در شرایط حاضر و پرهیز از هر نوع خرید و فروش هیجانی حداقل تا زمان فرا رسیدن انتخابات آمریکا باید در دستور کار سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.
