بررسی روند قیمتی محصولات فولادی در بورس کالا و بازار نشان می‌دهد
گره‌گشایی از معاملات فولاد
انتظار تورمی بازار فولاد را ناآرام کرد
پس از طی چند روز روند نزولی در قیمت محصولات فولادی، مجددا اغلب محصولات وارد فاز افزایشی شدند و بازار آزاد مجددا روند افسارگسیخته رشد بها را تجربه کرد. بازگشت مجدد قیمت‌ها به روند افزایشی به دلایل متعددی صورت گرفت که هجوم سرمایه‌های سرگردان به این بازار را می‌توان اصلی‌ترین عامل دانست. درواقع انتظار تورمی و افزایش نقدینگی در سطح جامعه باعث هجوم سرمایه به بازارهایی همچون طلا، خودرو و بورس شده و بخشی از سرمایه‌های سرگردان نیز در سطح کوچکتر به محصولات فولادی وارد شده است و همین موضوع رشد تقاضا در این بخش و در ادامه افزایش قیمت را رقم زده است.
درحالی که همچنان یک هفته به اتمام ماه خرداد باقی‌مانده اما میزان تقاضا و حجم معاملات برای محصولات فولادی در بورس کالا طی سه هفته ابتدایی خردادماه نسبت به تقاضا و حجم معاملات در اردیبهشت‌ماه افزایش داشته است. درواقع درحالی‌که در اردیبهشت‌ماه سال جاری در مجموع تقاضایی معادل یک میلیون و ۷۲۵ هزار تن برای انواع محصولات فولادی در بورس کالا به ثبت رسید، میزان تقاضای ثبت شده تا روز ۲۱ خرداد به یک‌میلیون و۹۶۴هزارتن رسید.
همچنین درحالی که حجم کل معاملات برای محصولات فولادی در اردیبهشت ماه برابر با ۶۵۴ هزارو ۴۳۱ تن بود، میزان حجم معاملات صورت گرفته در زمینه این محصولات تا روز ۲۱ خرداد ماه به یک میلیون و ۹۵ هزار تن رسید که این رقم حاکی از رشد قابل توجه معاملات طی این مدت است. البته از آنجایی که همچنان تفاوت قابل‌توجهی میان عرضه و تقاضا در زمینه محصولات فولادی وجود دارد، رشد قیمتی در این بازار امری تعجب برانگیز نیست.
عدم وابستگی تقاضای بازار فولاد به مصرف
اگرچه عموما افزایش تقاضا؛ آماری مثبت تلقی شده و رشد تقاضا برای فولاد نشان از افزایش فعالیت‌های توسعه‌ای دارد که می‌تواند به بهبود شاخص‌های اقتصادی منجر شود، اما افزایش تقاضای ایجاد شده در بازار محصولات فولادی کشور از این دست به شمار نمی‌رود. درواقع رشد تقاضای حاصل شده برای محصولات فولادی کشور به مفهوم افزایش مصرف در زمینه این محصولات نیست و تنها بخش اندکی از محصولات خریداری شده به مصرف واقعی می‌رسند و بخش قابل توجهی از این معاملات روی کاغذ باقی می‌ماند. اما این افزایش تقاضای کاغذی به رشد روزافزون قیمت محصولات فولادی دامن می‌زند.
شرایط پیش آمده در بازار محصولات فولادی و استمرار روند رو به رشد قیمتی باعث شده مصرف‌کنندگان این حوزه از ترس افزایش بیشتر قیمت‌های آتی به فکر خرید پیش از موعد مواد اولیه مورد نیاز خود باشند تا به این ترتیب از سویی از افزایش قیمت آتی کمتر متضرر شوند و از سوی دیگر با تبدیل نقدینگی خود به کالا از اثرات تورمی اقتصاد مصون بمانند.
نرخ ارز پارامتر اثرگذار دیگر در اغلب بازارها از جمله محصولات صنایع معدنی به‌شمار می‌رود. اگرچه اغلب تحلیلگران معتقد بودند نرخ ارز در سال جاری حداکثر رشد را داشته و دیگر به ثبات رسیده و همین موضوع عامل ثبات در بازار خواهد بود، اما چنین نشد و بازار ارز نیز طی هفته اخیر مجدد نوسانات مثبتی را تجربه کرد که به افزایش مجدد بهای محصولات سایر حوزه‌ها انجامید.
عدم توزیع مناسب محصولات فولادی عامل اثرگذار دیگر بر التهابات این بازار به‌شمار می‌رود. درواقع شائبه عرضه قطره‌چکانی محصولات به آشفتگی این بخش می‌افزاید. در نقطه مقابل این اتفاق شاهد بودیم که عرضه قابل توجه محصولات فولادی در بورس کالا به‌صورت سبد سنگین توانست روند منفی را در بازار محصولات رقم بزند هرچند توقف چنین اقدامی باعث شد تا نتیجه آن ادامه‌دار نباشد اگرچه حجم عرضه‌ها و میزان معاملات مطلوب ارزیابی می‌شود.
همچنین در اقدامی جدید، بورس کالای کشور خبر از تعیین سقف ثبت سفارش برای محصولات فولادی داده که مطابق با آن میزان حداکثری برای ثبت سفارش انواع محصولات فولادی درنظر گرفته شده است. همچنین مطابق اعلام شرکت بورس کالای ایران، محدودیت‌های عنوان شده مربوط به تمامی مشتریان دارای مجوز محصولات مذکور می‌شود.
اگرچه که هدف بورس کالا از وضع سیاست کاهش سقف مجاز خرید محصولات فولادی از بورس ایجاد دسترسی بیشتر برای تعداد بیشتری خریدار به شمار می‌رود اما لزوما تاثیرات مثبت این سیاست را نمی‌توان در کوتاه مدت مشاهده کرد؛ چراکه این دستورالعمل نه‌تنها نمی‌تواند به کنترل بیشتر این بازار بینجامد بلکه با افزایش تعداد خریداران رشد قیمتی را نیز درپی خواهد داشت. درواقع زمانی که سقف خرید بورس کالا از لحاظ تناژ کاهش پیدا می‌کند، بر تعداد خریداران حاضر در بورس کالا افزوده شده و همین افرایش تعداد مشتری درنهایت باعث افزایش رقابت و رشد قیمت می‌شود.
اما با بالا بردن سبد خرید، از تعدد مشتری‌های محصولات در بورس کالا کاسته شده و رقابت در زمینه خرید نیز افت پیدا می‌کند که همین موضوع به کاهش قیمت نهایی معاملات در بورس کالا منجر می‌شود. همچنین ایجاد محدودیت برای خریداران کلی زمینه نظارت در بخش خرده‌فروشی را نیز بالا برده و از میزان واسطه‌گری در بازار می‌کاهد.
نگاهی دیگر به معاملات بورس کالا
معاملات مصنوعات فولادی در بورس کالای ایران در روزهای اخیر آرامش مشهودی را نشان می‌دهد تا جایی که اغلب معاملات یا بدون رقابت به پایان رسیده یا رقابت ناچیزی را نشان می‌دهد. این در حالی است که قیمت‌ها در بازار آزاد به روند افزایشی خود ادامه داده ولی در بورس کالا خبری از هیجان خرید نیست. این تناقض را باید جدی گرفت آن هم در وضعیتی که قیمت‌ها بدون احتساب ارزش افزوده اغلب نزدیک و بالاتر از ۶هزار و ۳۰۰ تومان در حال نوسان است. به عبارت دقیق‌تر فاصله قیمتی بین بورس و بازار رقمی نزدیک به ۲۰۰ تومان است که با احتساب هزینه حمل و نقل رقم چندان برجسته‌ای به شمار نمی‌رود. اگرچه فاصله قیمتی بین بورس و بازار پتانسیل تعدیل قیمت‌ها را در بر دارد.
در گذشته بارها عنوان شد که بازار فولاد در مسیر رکود تورمی قرار گرفته است. این‌بار اما اندکی از نگرانی‌های معاملات در بورس کالا کاسته شده ولی به مرور زمان به افزایش نگرانی در بازار آزاد منتهی خواهد شد. به‌صورت دقیق‌تر در شرایطی که تقاضا در بورس کالا وجود دارد و حجم معاملات نیز جذاب و گسترده است اما همین روند در بازار آزاد با برتری محسوس تقاضا بر عرضه‌ها به رشد نرخ منجر می‌شود. باید گفت که شرایط هم پیچیده شده و هم برای برخی از اهالی بازار ناآشنا خواهد شد. این روند عمومی به این معنی است که بازار از یک سو به‌صورت کامل تغذیه شده و از سوی دیگر رشد قیمت‌ها بیشتر در چارچوب اثرپذیری داده‌های مالی و اقتصادی همچون نوسان نرخ ارز یا تبدیل دارایی نقدی به کالا قابل تعبیر است. این روند در شرایطی که تقاضا برای روزهای گرم سال افزایش یافته ولی چندان هم قدرتمند و بزرگ نیست دورنمای جالبی را ترسیم خواهد کرد که نیاز به بررسی‌های بیشتری پیدا می‌کند.
در گذشته مهم‌ترین ریسک در این بازار ریسک ورود به فاز رکود تورمی بود ولی این‌بار با رشد حجم معاملات در بورس کالا نگرانی از رکود اندکی تقلیل یافته و بهتر است تنها نگران نوسان قیمت‌ها باشیم. البته ذات نوسان قیمت‌ها در شرایط فعلی اقتصاد خیلی عجیب نیست و به احتمال قوی در یک سطح جدید به ثبات خواهد رسید. باید توجه کنیم که رفتار در بازار فولاد تغییر کرده که به معنی تغییر ساز و کارهای معاملاتی به شمار می‌رود، همچنین آینده این وضعیت را می‌توان ساده‌تر از قبل ارزیابی کرد. بازگشایی مرزها و رشد صادرات در کنار بهبود تقاضای داخلی در بورس و بازار مواردی است که وضعیت جذاب‌تری را به همراه خواهد داشت اگرچه استمرار رشد قیمت‌ها نیز به‌صورت مقطعی امکان‌پذیر است ولی دائمی نیست.
