با گسست زنجیر نرخ‌گذاری دستوری اتفاق افتاد
بازگشت تعادل به بازار آهن و فولاد
کاهش دخالت‌های دستوری در بازار فولاد به تغییر عملکرد معامله‌گران منجر شده و خروجی آن آرامش بیشتر در بازار خواهد بود. واقعیتی که بارها و بارها در بازار فولاد یا بازارهای مشابه مشاهده شده ولی بازبینی تجربیات قبلی به ندرت صورت می‌گیرد گویا همیشه اول باید دخالت دستوری تجربه شود و سپس که تجربه شد و هزینه‌های آن را پرداختیم، به سمت استفاده از تجربه سایرین حرکت کنیم. بازار فولاد هم چیزی شبیه به این رویکرد را تجربه می‌کند. تقلیل دخالت‌های دولتی در این بازار همیشه خوش‌یمن بوده و همان‌گونه که در گزارش پیشین با عنوان «فولاد در زلزله قیمتی» مورد بحث قرار گرفت، کاهش دخالت‌های دستوری فضای جدیدی برای ایفای نقش واقعی و سنتی مکانیزم بازار پدید می‌آورد که در نهایت مدیریت قیمت‌ها یکی از خروجی‌های آن است. این عملکرد را باز هم شاهد هستیم و ماحصل آن مدیریت بازار بر اساس نظام عرضه و تقاضاست.
پس از رشد شدید قیمت‌ها در هفتههای اخیر وارد یک فاز با ثبات قیمتی در بازار فولاد شدیم که همین داده به معنی آن است که تغییر آغاز شده است. این در حالی است که در بستر بازار آزاد اعمال تخفیف در زمان معامله به‌صورت زیر پوستی در حال گسترش است و تداوم این رویکرد معاملاتی به کاهش فراگیر نرخ در بازار منتهی می‌شود. از روز گذشته این روند کاهشی از سوی برخی تولیدکنندگان خاص نظیر دو شرکت تولیدکننده فولاد از جمله شرکت ذوب‌آهن اصفهان و شرکت فولاد خراسان آغاز شده آن هم در شرایطی که ذهنیت‌های مختلفی هنوز در بازار وجود دارد. تجربه نشان داده در شرایطی که شاهد تقابل طرز فکرهای مختلف در بازار فولاد هستیم سیگنال‌های رسمی بیش از سایر اظهارنظرها مورد توجه قرار می‌گیرند، آن هم در شرایطی که پایان هفته جاری دو روز تعطیل وجود دارد که بر رفتار معامله‌گران اثرگذار خواهد بود. حال در شرایطی که یک رشد بزرگ قیمت در هفتههای اخیر تجربه شده و عملکرد نرخ‌گذاری دستوری به هر طریق ممکن در بازار رسمی بورس کالا کاهش یافته یا دقیق‌تر تضعیف شده است، می‌توان آینده بازار را نسبت به شرایط فعلی متفاوت ارزیابی کرد و این تفاوت را باید جدی گرفت. اگرچه در نهایت عملکرد نرخ‌گذاری در بورس کالا با محوریت قیمت‌گذاری دستوری باز هم پتانسیل خودنمایی دارد یا نوسان بهای آزاد ارز بر ذهنیت معامله‌گران اثرگذار خواهد بود. اینها دو سیگنال متفاوت هستند که نمی‌توان از کنار آن به سادگی عبور کرد. این در حالی است که تلاش قیمت‌گذاران رسمی یا همان نرخ‌سازان دستوری با هدف افت قیمت‌ها در بازار آزاد بوده، بنابراین در شرایطی که کاهش نرخ را به وضوح مشاهده کنند عملکرد آنها تضعیف خواهد شد و دیگر کاری به بازار نداشته تا بازار هم ساده‌تر مسیر منطقی خود را در پیش گیرد.
به این ترتیب در شروع هفته جاری، با کاهش کنترل دستوری و قیمت‌نویسی‌های ناظم بازار در بورس کالا و صدور اجازه به بازار فولاد برای حرکت در مسیر طبیعی، قیمت مقاطع طویل فولادی در بورس کالا روند کاهشی به خود گرفته و جریان معاملات نیز با ثبات نسبی همراه شد. این بار شرکت‌های تولیدکننده محصولات فولادی نظیر ذوب‌آهن اصفهان و فولاد خراسان سکاندار این تغییر بودند تا نشان دهند که بازار در صورت فعالیت بر اساس قابلیت‌های عرضه و تقاضا، پتانسیل حرکت در مسیر صحیح را دارد. این دو تولیدکننده در اقدامی نوین برای همگام‌سازی قیمت میلگرد تولیدی خود با نرخ دادوستدهای هفته گذشته بورس کالا نرخ پایه را تا حدود ۴۰۰ تومان در بازار فیزیکی بورس کالا کاهش دادند.
در همین راستا بورس کالا که محمل رسمی کشف نرخ محصولات فولادی محسوب می‌شود، اثر خود را بر بازار آزاد گذاشته و نرخ‌های بازار آزاد را بعضا تا حدود ۲۰۰ تومان کاهشی کرد. به دنبال کاهش قیمت‌های پایه در بازار فیزیکی بورس کالا و بازار آزاد، شوک غیرمنتظره‌ای در بین متقاضیان و فعالان حوزه فولاد ایجاد شد تا بتواند سیگنال کاهش رانت و دستیابی به سودهای عجیب‌و‌غریب از محل خرید و فروش محصولات این صنعت بنیادی کشور را به متقاضیان غیرواقعی و سفته‌بازان مخابره کند. انتظار این است که از این طریق، گامی در جهت مشخص کردن تقاضای واقعی بازار برداشته شود. نوسان کاهشی قیمت‌ها، تقاضای افزایشی محصولات ذوب‌آهن را به کمتر از نصف کاهش داد و همین امر عکس‌العمل‌های فعالان در بازار آزاد را به دنبال داشت که ثمره آن نه تنها از رشد بی‌رویه قیمت‌های محصولات فولادی جلوگیری کرد، بلکه این نرخ‌ها را با کاهش همراه کرد.
به گفته یکی از فعالان این بازار، در صورت عدم رفتار صحیح در مقابل رشد کاذب قیمت‌ها و به دنبال آن ورود تقاضای هیجانی به بازار، تصور رشد افسار گسیخته مقاطع طویل فولادی دور از ذهن نبود. آن هم در حالی که این هجوم تقاضای هیجانی برای خرید محصولات فولادی تنها به دلیل ورود سرمایه‌های سرگردانی بود که به دنبال کسب سود از سایر بازارها به این بازار سرازیر شده اما درنهایت محصولات معامله شده را به سوی انبارها هدایت می‌کردند. پیش‌بینی برای هفتههای آینده بازار فولاد در خردادماه با پیچیدگی‌های زیادی همراه است اما جریان غالب بازار، سیگنال معنی‌داری را مخابره می‌کند که نشان می‌دهد در صورت عدم جلوگیری دستوری از افزایش قیمت‌ها و تداوم روند فعلی در کشف نرخ محصولات فولادی به‌دور از کنترل و تصمیم‌سازی‌های دستوری شاهد افت بیشتر قیمت‌ها در کنار کاهش تقاضا در این بازار خواهیم بود. البته اثربخشی نوسان‌های نرخ ارز بر این بازار را نمی‌توان نادیده گرفت زیرا توانایی تغییر فاز جدی بازار فولاد را دارد و چنانچه با روند کاهشی همراه شود به آرامش جو حاکم بر بازار کمک خواهد کرد.
روز گذشته حدود ۳۵ هزار تن انواع میلگرد در بورس کالا عرضه شد که حدود ۱۹ هزار تن آن مورد معامله قرار گرفت. کاهش قیمت‌های پایه بورس کالا از سوی دو شرکت ذوب‌آهن اصفهان و فولاد خراسان سبب شد که به‌جز میلگردهای تولیدی این دو شرکت که زیر قیمت پایه معامله شدند، عرضه سایر تولیدکنندگان بدون افزایش قیمت و در همان قیمت پایه داد و ستد شود. می‌توان این اتفاق را آغاز یک اصلاح روند قیمتی در بازار فولاد در نظر گرفت تا از این طریق از رشد کاذب قیمت‌ها جلوگیری شود. بیشترین تقاضای شکل گرفته نیز متوجه محصولات عرضه شده همین دو شرکت بود که در صدر آن تقاضای ۱۳ هزار تنی در قبال عرضه ۹ هزار تنی ذوب‌آهن اصفهان به ثبت رسید.
