عمر کوتاه اصلاح بازار

در معاملات روز گذشته، بازارهای دارایی بار دیگر شاهد افزایش معنادار قیمت‌ها و ثبت سقف‌های تاریخی جدید بودند؛ افزایشی که بیش از هر چیز، بازتابی از تداوم تورم بالا، تشدید انتظارات تورمی و افزایش نااطمینانی در فضای اقتصادی کشور است. دلار در بازار آزاد با افزایش ۲هزار و ۳۴۰تومانی از ۱۲۹هزار و ۳۲۰تومان به ۱۳۱هزار و ۶۶۰تومان رسید و رکورد تازه‌ای را به ثبت رساند. هم‌زمان، بازار سکه و طلا نیز همسو با رشد نرخ ارز حرکت کرد؛ به‌طوری‌که سکه امامی با افزایش ۲‌میلیون و ۶۰۰هزار تومانی به ۱۴۲‌میلیون و ۲۹۰هزار تومان رسید و طلای ۱۸عیار نیز با رشد ۴۰۱ هزار تومانی در سطح ۱۳‌میلیون و ۷۷۶هزار تومان معامله شد.

این تحولات در شرایطی رخ داد که فضای کلی اقتصاد همچنان در وضعیت ابهام و ریسک بالا قرار دارد. از یک‌سو، تورم مزمن و رشد پیوسته سطح عمومی قیمت‌ها، قدرت خرید ریال را تضعیف کرده و از سوی دیگر، نااطمینانی‌های سیاسی و خارجی، افق تصمیم‌گیری فعالان اقتصادی را تیره ساخته است. در چنین فضایی، رفتار معامله‌گران بیش از آنکه مبتنی بر متغیرهای کوتاه‌مدت باشد، تحت‌تاثیر انتظارات تورمی و تلاش برای حفظ ارزش دارایی‌ها شکل می‌گیرد؛ امری که تقاضا برای ارز، طلا و سکه را در موقعیت‌های مختلف تقویت می‌کند.

نکته قابل‌توجه در معاملات اخیر، افزایش نرخ اسکناس دلار در مرکز مبادله ارز و طلاست. در پی رشد نرخ دلار در بازار آزاد و با هدف نزدیک‌تر کردن نرخ‌های رسمی و غیررسمی، نرخ اسکناس دلار در مرکز مبادله با افزایش قابل‌توجهی به ۱۰۷هزار و ۵۰۵تومان رسید. این افزایش، هرچند از منظر سیاستگذار می‌تواند در چارچوب کاهش شکاف قیمتی و حرکت به سمت همگرایی نرخ‌ها تحلیل شود، اما در عمل سیگنال مهمی به بازار مخابره کرده است؛ سیگنالی که از پذیرش سطوح بالاتر نرخ ارز در سازوکار رسمی حکایت دارد و می‌تواند به تقویت انتظارات تورمی دامن بزند.

بازار طلا نیز در این میان از دو کانال هم‌زمان تغذیه شد: نخست، رشد نرخ ارز در داخل و دوم، جذابیت ذاتی طلا به‌عنوان دارایی امن در دوره‌های نااطمینانی. افزایش بهای طلای ۱۸عیار و سکه امامی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران خرد و حتی بخشی از فعالان حرفه‌ای، همچنان طلا را سپری در برابر تورم و بی‌ثباتی تلقی می‌کنند. این رفتار، به‌ویژه در شرایطی که چشم‌انداز سیاست‌های اقتصادی شفاف نیست و ریسک‌های بیرونی همچنان پابرجاست، قابل انتظار به نظر می‌رسد.

از منظر تحلیلی، ثبت سقف‌های قیمتی جدید لزوما به معنای جهش‌های شتابان و بی‌وقفه در کوتاه‌مدت نیست، اما نشان‌دهنده آن است که کف انتظارات بازار در سطوح بالاتری نسبت به گذشته شکل گرفته است. تا زمانی که تورم بالا مهار نشود، سیاست‌های پولی و مالی به‌صورت منسجم عمل نکنند و چشم‌انداز روابط خارجی و درآمدهای ارزی کشور در‌هاله‌ای از ابهام باقی بماند، تقاضای احتیاطی برای دارایی‌های امن همچنان یکی از پیشران‌های اصلی بازار خواهد بود.