«دنیای‌اقتصاد» یکی از شرکت‌های سیمانی بورسی را بررسی می‌کند
سیمان ایلام خوشبخت شد
شاخص‌‌‌های سودآوری «سیلام» نشان می‌دهد که در چهارسال گذشته روند حاشیه سود این شرکت روبه‌‌‌رشد بوده است. با این تفاسیر پیش‌بینی می‌شود که این روند در سال مالی 1402 ادامه داشته باشد و شرکت مذکور بتواند به حاشیه سود ناخالص 36درصدی دست پیدا کند. با بررسی میزان تولیدات «سیلام» درمی‌‌‌یابیم که بهطور میانگین 62درصد به تولیدات آن افزوده شده؛ اما با این حال در 9ماهه 1401، 12درصد از تولیدات نسبت به دوره قبل کاسته شده است که با توجه به بالا بودن عمر شرکت نسبت به میانگین صنعت، خطوط تولیدی مستهلک شده‌‌‌اند و این عامل در کنار قطعی‌‌‌های برق و گاز موجب افت تولید در «سیلام» شده است. از طرفی مبلغ فروش شرکت سیمان ایلام ظرف سه‌سال اخیر 54درصد افزایش را به ثبت رسانده است. مجموع عوامل ذکرشده موجب می‌شود که برای سال مالی 1402 به‌میزان 27درصد افزایش درآمد فروش و 15درصد کاهش میزان تولید پیش‌بینی شود. در نتیجه، این امر سبب تحقق 134تومان سود بهازای هر سهم شرکت می‌شود. لازم به ذکر است که پایان سال مالی شرکت سیمان ایلام مصادف با دی‌ماه است، بنابراین هرجا که به سال مالی اشاره شده، منظور ابتدای بهمن سال جاری تا آخر دی‌ماه سال بعد است.
معرفی شرکت
براساس آمارهای منتشرشده، شرکت سیمان ایلام در تاریخ 12 آبان سال1382در سازمان بورس اوراق بهادار تحت نماد «سیلام» پذیرفته شد و در حال حاضر جزو شرکت‌های سیمان تهران به شمار می‌رود که شرکت نهایی گروه کاوه‌پارس است. ظرفیت سالانه حال حاضر این شرکت یک‌میلیون و 600هزار تن کلینکر و یک‌میلیون و 708هزار تن سیمان است. در این میان، طبق اساسنامه، موضوع فعالیت سیمان ایلام ایجاد و تاسیس کارخانههای تولید سیمان و صنایع جانبی وابسته به آن و تهیه و تامین کلیه مواد و وسایل، دستگاه‌‌‌ها و ماشین‌آلات موردنیاز این صنایع از داخل و خارج از کشور است. از دیگر موضوعات فعالیت شرکت می‌‌‌توان به اکتشاف، استخراج و بهره‌‌‌برداری از کلیه معادن موردنیاز این صنعت از قبیل سنگ‌آهن، سنگ‌آهک، خاک‌رس، سنگ گچ، سیلیس و همچنین تاسیس شرکت‌های جدید یا سهیم‌شدن در شرکت‌های موجود در جهت تعقیب اهداف شرکت اشاره کرد. از جهتی انجام کلیه معاملات و عملیات مجاز صنعتی و تولیدی و بازرگانی اعم از داخلی و خارجی از جمله صدور خدمات فنی و مهندسی و کالاهای تولیدی کارخانههای سیمان و شرکت‌هایی که به نحوی از انحا در آنها سهیم بوده یا مشارکت داشته باشد، به خارج از کشور و همچنین وارد شدن در معاملات سازمان بورس، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت نزد بانک‌ها، خرید و فروش اوراق قرضه یا مشارکت از فعالیت‌‌‌های شرکت محسوب می‌شود. بهطور کلی موضوع فعالیت شرکت انجام کلیه عملیات و معاملات مالی، تجارتی، صنعتی و خدماتی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به تمام یا هریک از موضوعات فوق مربوط باشد، به شمار می‌رود.
محصولات شرکت
بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که محصولات اصلی شرکت سیمان ایلام در مهرماه 1401 که مصادف با دوره 9ماهه شرکت مذکور بود، شامل سیمان عرضه‌شده در بورس کالا، کلینکر صادراتی و سیمان صادراتی بوده است. از طرفی در چهار سال گذشته، 28درصد درآمد شرکت را فروش صادراتی تشکیل داده و این روند افزایشی بوده، به‌‌‌طوری که در دوره 9ماهه 1401، 55درصد از درآمد شرکت محصولات صادراتی بوده است. با این تفاسیر می‌‌‌توان گفت که شرکت سیمان ایلام محصولات خود را هم در بازار داخل و هم به‌‌‌صورت صادراتی به فروش می‌‌‌رساند.
با بررسی مواد مصرفی شرکت سیمان ایلام درمی‌‌‌یابیم که هفت‌نوع ماده اصلی از جمله آهن، پاکت، آلوویم، سیلیس و آهک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این میان تامینکنندگان عمده مواد مصرفی شرکت داخلی هستند. با این تفاسیر می‌‌‌توان گفت ریسک عدم‌تامین مواد اولیه در سیمان ایلام که حدود 24درصد بهای تمام‌شده را شامل می‌شود پایین است. در شرکت‌های سیمانی همواره سربار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بررسی اقلام موجود در سربار شرکت «سیلام» نشان می‌دهد که درشت‌‌‌ترین اقلام مربوط به انرژی، حقوق و دستمزد و تعمیرات و نگهداری دارایی‌‌‌ها بوده است. در بحث انرژی همواره ریسک قطعی و کمبود برق و گاز با شرکت‌های سیمانی همراه بوده که این امر مستلزم ذخیره موجودی انبار این شرکت‌ها در فصلهای پاییز و بهار برای فصلهای تابستان و زمستان است.
بررسی موجودی انبار «سیلام» نشان می‌دهد، در فصل‌‌‌هایی که تولید به اوج خود می‌رسد شرکت موجودی خوبی را از کلینکر و سیمان خاکستری ذخیره می‌کند که این موضوع ریسک مذکور را تا حدی کاهش می‌دهد. در خصوص هزینه تعمیرات و نگهداری، بیشترین هزینه مربوط به تعمیرات آسیاب سیمان و مواد و آجرهای نسوز است که سیمان ایلام به‌‌‌دلیل عدم‌کاهش بهرهوری در خطوط تولید در هر دوره هزینه‌‌‌هایی را در این زمینه به انجام می‌‌‌رساند. در مجموع با بررسی اقلام سربار به این نتیجه می‌‌‌رسیم که غیر از بحث انرژی، در زمینه‌‌‌های دیگر ریسکی که باعث اخلال در تولیدات شرکت شود، وجود ندارد. بررسی آمار تولید، فروش و سودآوری «سیلام» می‌‌‌تواند نقشه‌‌‌ای از عملکرد آن در گذشته به تحلیلگران ارائه دهد. بر این اساس در بخش تولیدات بررسی آمارها نشان می‌دهد که در دوسال اخیر بهطور میانگین 60درصد به میزان تولیدات افزوده شده، این در حالی است که در دوره 9ماهه 1401 نسبت به دوره مشابه قبل 12درصد از میزان تولیدات «سیلام» کاهش پیدا کرده است. باتوجه به روند تاریخی می‌‌‌توان گفت، اتفاق مذکور احتمالا یک‌رویداد تکرار‌ناپذیر است و عمده دلیل این افت تولید، قطعی برق و گاز شرکت در فصلهای تابستان و زمستان و همچنین مستهلک‌شدن خطوط تولید با توجه به بالا بودن عمر آن نسبت به صنعت بوده است.
یکی دیگر از آمارهای مهم شرکت سیمان ایلام، مبلغ فروش است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که «سیلام» در سه‌سال گذشته در مبلغ فروش رشد خوبی را به ثبت رسانده و بهطور میانگین 54درصد به این مبلغ افزوده شده است. بر همین اساس در 9ماهه 1401 شرکت مذکور موفق شده است نسبت به دوره مشابه سال قبل 83درصد به مبلغ فروش خود بیفزاید که این امر رشد درآمدی بسیار خوبی را برای این شرکت نشان می‌دهد. بررسی‌‌‌ها حاکی از آن است که دلیل عمده افزایش درآمد فروش «سیلام» با توجه به عدم‌رشد میزان تولید در دوره 9ماهه 1401، عرضه محصولات شرکت در بورس‌کالا و در نتیجه خروج محصولات شرکت از قیمت‌گذاری دستوری و همچنین افزایش میزان فروش صادراتی شرکت بوده است.
آخرین موردی که باید در «سیلام» به بررسی روند آن بپردازیم، حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص است. بر همین اساس در چهارسال اخیر میانگین حاشیه سودهای شرکت مذکور بهترتیب برابر با 24درصد، 7درصد و صفر‌درصد بوده، این در حالی است که در 9ماهه 1401 حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص به 45درصد، 32درصد و 27درصد رسیده است. با بررسی روند حاشیه سود شرکت می‌‌‌توان نتیجه گرفت که عمده دلیل ضعیف‌بودن میانگین حاشیه سودهای شرکت، بالا بودن هزینه‌‌‌های سیمان ایلام در سال‌های 1397 و 1398 بوده، به‌‌‌طوری که در سال 1397 حاشیه سود خالص به صفر و در سال 1398 به زیان رسیده است. از این سال شرکت با مدیریت درست منابع و هزینه‌‌‌های خود نه‌تنها توانسته است زیان خود را جبران کند، بلکه موفق به ثبت حاشیه سود خالص 27درصدی در دوره 9ماهه 1401 شده که این امر با توانمندی «سیلام» در کنترل هزینه‌‌‌ها در کنار حذف قیمت‌گذاری دستوری رقم خورده است.
نسبت سهامداران شرکت
سهامداران عمده حقوقی شرکت سیمان ایلام عبارتند از شرکت سیمان تهران، گروه سرمایه‌گذاری امید و صندوق سرمایه‌گذاری.ا.ب. سینابهگزین که به ترتیب مالکیت 48درصد، 6/ 33درصد و 3/ 2درصد از سهام «سیلام» را در اختیار دارند. در این میان در ترکیب سهامداران شرکت یک شخص حقیقی وجود دارد که مالکیت 5/ 1درصد سهام سیمان ایلام را در اختیار دارد. با این تفاسیر شناوری «سیلام» حدود 16درصد است.
تحلیل سود سال آینده
به‌منظور تخمین سهم سود سال مالی 1402 «سیلام»، ابتدا باید مفروضات و متغیرهای موثر بر سودآوری شرکت را مشخص کرد. مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر سودآوری این شرکت نرخ محصولات تولیدی آن است. محصولات اصلی «سیلام» که بیشترین درآمد شرکت را حاصل می‌کنند، شامل سیمان خاکستری عرضه‌شده در بورس‌کالا و کلینکر صادراتی هستند که نرخ آنها براساس رشد 33درصدی نسبت به آخرین گزارش فعالیت ماهانه (آذرماه) بهترتیب 662هزار تومان و یک‌میلیون و 49هزار تومان به ازای هر تن در نظر گرفته شده است. در این میان همان‌طور که اشاره شد، به دلیل وابستگی زیاد شرکت به مصرف انرژی در تولید و قطعی‌‌‌های مکرر برق و گاز در تابستان و زمستان و همچنین مستهلک‌شدن خطوط تولید با وجود روند افزایشی تولیدات در سال‌های گذشته، در 9ماهه 1401 «سیلام» با افت 12درصدی تولیدات مواجه بوده است. بر این اساس برای سال مالی 1402 شرط محافظه‌‌‌کاری رعایت شده و با وجود پیش‌بینی افزایشی شرکت در میزان تولیدات خود، افت 15درصدی میزان تولیدات نسبت به سال گذشته در برآورد مبلغ فروش پیش‌بینی شده است. از طرفی نرخ‌های مهم دیگر عبارتند از افزایش حقوق، تورم و حمل‌‌‌ونقل که به ترتیب 60درصد، 40درصد و 35درصد برآورد شده‌‌‌اند. همچنین نرخ دلار در سامانه نیما برای سال مالی 1402 بهطور میانگین برابر با 30هزار تومان در نظر گرفته شده است. با فرض این متغیرها فروش شرکت سیمان ایلام در سال مالی 1402 برابر با 828میلیارد تومان خواهد شد. از این میزان فروش 300میلیارد تومان سود ناخالص، 200میلیارد تومان سود عملیاتی و 161میلیارد تومان سود خالص برآورد می‌شود. این در حالی است که در 9ماهه 1401 «سیلام» توانسته است به میزان 449میلیارد تومان فروش به ثبت برساند. با این مفروضات سود خالص بهازای هر سهم شرکت سیمان ایلام برای سال مالی 1402 برابر با 134تومان پیش‌بینی می‌شود. همان‌طور که در بخش مبلغ فروش به بررسی روند سالانه پرداخته شد، «سیلام» در 9ماهه 1401 موفق به افزایش درآمد فروش خود به میزان 83درصد شده است. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود برای سال مالی 1402 رشد 127درصدی در درآمد شرکت نسبت به سال مالی 1401 به وقوع بپیوندد. با توجه به آخرین قیمت هر سهم «سیلام» که برابر با یک‌هزار و 164تومان بوده است، نسبت قیمت به سود هر سهم شرکت برای سال مالی 1402 برابر با 9 می‌شود.
ریسک‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های شرکت
اولین ریسکی که می‌‌‌تواند سودآوری شرکت سیمان ایلام را تحت‌تاثیر قرار دهد، نوسانات نرخ ارز است. براین اساس نوسانات ارزی بر صنعت سیمان تاثیرات چندگانه‌‌‌ای داشته؛ چرا که از یک طرف رشد صادرات را تشویق کرده و از طرفی هزینه‌‌‌های تعمیر و نگهداری را افزایش داده است. همچنین صنعت سیمان به دلیل تسهیلات ارزی بالایی که طی سال‌های اخیر برای اجرای طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای و خرید تکنولوژی‌‌‌های جدید دریافت کرده، تغییر نرخ ارز از این موضع بر این صنعت تاثیرات زیادی داشته است. بنابراین هرگونه جهش قابل‌توجه ارزی می‌‌‌تواند باعث رشد سودآوری و فروش صادراتی شرکت شود و هزینه‌‌‌های شرکت را افزایش دهد. اما در مجموع با توجه به صادراتی بودن شرکت می‌‌‌تواند تراز مثبتی برای «سیلام» به ارمغان آورد.
از طرفی در حال حاضر قدرت چانه‌‌‌زنی عرضه‌‌‌کنندگان سیمان در تعیین قیمت داخلی و صادراتی با توجه به فزونی میزان عرضه بر تقاضا و همچنین تعداد زیاد کارخانههای تولیدی فعال در کشور کاهش یافته است. قدرت رقابت در صنعت سیمان به‌‌‌خصوص طی سال‌های اخیر با توجه به محدودیت ایجادشده در منابع مصرف داخلی و بازارهای صادراتی وجود داشته و هر روز نیز شدت بیشتری به‌‌‌خود می‌گیرد که این میزان رقابت در سال‌های گذشته وجود نداشته است. بنابراین در شرایط کنونی در صحنه رقابت میان شرکت‌های سیمانی، مهم‌ترین عامل پیروزی عبارت است از کاهش هزینه‌‌‌های تولید. در فضای رقابتی فعلی هر شرکت سیمانی که هنر افزایش بهرهوری و کاهش هزینه‌‌‌های خود را نداشته باشد قطع به یقین بازنده رقابت بر سر قیمت عرضه محصولات است و ناگزیر باید سهم بازار خود را تقدیم رقبا کند.
از دیگر عوامل موثر بر پیشی‌گرفتن از رقبا می‌‌‌توان به کیفیت بالای سیمان تولیدی، قابلیت بیشتر کارخانه‌ها در نوآوری، مطالعه دقیق‌‌‌تر بازارهای هدف و اتخاذ استراتژی‌‌‌های مناسب‌‌‌تر و بالاخره شبکه بهتر و فعال‌‌‌تر توزیع و فروش محصولات، چه در داخل و چه در خارج از کشور اشاره کرد. مجموعا با توجه به قدمت بالای شرکت سیمان ایلام و در نتیجه رابطه خوبی که با تامینکنندگان مواد اولیه و خریداران محصول خود دارد می‌‌‌توان با وجود رقبای زیاد در صنعت سیمان همچنان روند فروش شرکت را برای سال‌های آتی پایدار در نظر گرفت.
جمع‌‌‌بندی
اگر به روند سود بهازای هر سهم شرکت سیمان ایلام نگاهی بیندازیم، درمی‌‌‌یابیم که در سال‌های گذشته همواره این نسبت روندی رو به رشد داشته، به‌‌‌طوری که در پایان 9ماه منتهی به مهر 1401 توانسته است 100تومان بهازای هر سهم سود ثبت کند که این عدد در مقایسه با سود 5ریالی دوره مشابه سال قبل رشد بیش از 19هزار درصدی را نشان می‌دهد که به‌نوعی رکورد تاریخی در سودآوری شرکت محسوب می‌شود. برهمین اساس پیش‌بینی می‌شود که برای سال مالی 1402 شرکت مذکور بتواند 134تومان سود برای هر سهم شناسایی کند. از طرفی با توجه به محاسبات انجام‌شده، نسبت قیمت به ازای درآمد هر سهم برابر با 9 برای سال مالی 1402 برآورد شده است. با توجه به مجموع این عوامل می‌‌‌توان گفت شرکت از نظر میزان فروش و تولید و حاشیه سودهای ناخالص، عملیاتی و خالص در حال رشد است که این موضوع توانمندی آن را در کنترل هزینه‌‌‌های خود نشان می‌دهد. با این حال این مهم را باید در نظر گرفت که تولیدات شرکت به دنبال قطعی‌‌‌های پی‌‌‌درپی برق و گاز و استهلاک خطوط تولید در دوره 9ماهه 1401 نسبت به دوره قبل افت کرده که در حال حاضر چشم‌‌‌انداز مثبتی در خصوص رفع محدودیت‌های برق و گاز در تابستان و زمستان وجود ندارد. البته شرکت تمهیداتی در نظر گرفته است تا از موجودی انبار خود در روزهایی که با افت فشار گاز یا قطعی برق مواجه است، استفاده کند.
در مجموع با توجه به آزادسازی نرخ محصولات و عرضه محصولات شرکت در بورس‌کالا در کنار فروش روبه رشد صادرات «سیلام» می‌‌‌توان گفت، حتی با افزایش بهای تمام‌شده در درآمد شرکت خللی ایجاد نخواهد شد و از این منظر می‌‌‌توان افق روشنی برای سیمان ایلام متصور بود.
