میراث فرهنگی در تنگنای ضعف قانون

کبوترخانه بزرگ اژیه در شرق اصفهان متعلق به دوران قاجار و در مسیر رسیدن به تالاب گاوخونی قرار دارد؛ جایی در میان اراضی کشاورزی که به گفته فعالان میراث فرهنگی اقدامات مالک زمین و رعایت نکردن ضوابط حفاظت و نگهداری، این اثر ملی را در آستانه تخریب قرار داده است.

به گفته فعالان میراث فرهنگی مالک این بنای ثبت ملی بدون استعلام از میراث فرهنگی و حتی شهرداری اقدام به ساخت و ساز غیر مجاز در حریم کبوترخانه، حصار کشی اطراف کبوترخانه و ایجاد آب راه در اطراف آن کرده است است.

آن طور که کوشندگان میراث فرهنگی به ایرنا گفته اند، مالک بنا از انجام هرگونه اقدام پیشگیرانه برای حفظ و مرمت این بنا خودداری کرده است و ساخت و سازهای انجام شده توسط وی مانند ایجاد جوی و استخر خاکی ذخیره آب در اطراف کبوترخانه منجر به تخریب شالوده این اثر تاریخی خواهد شد. بر اساس اطلاعات دریافتی، فعالیت‌های غیرقانونی مالک مثل ساخت استخر ذخیره آب و دیگر ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم این بنا بوده است.

کبوترخانه بزرگ اژیه درگیر چالش‌های حقوقی

به گفته مقامات، میراث فرهنگی استان اصفهان تاکنون ۲ بار به دلیل تعدی به حریم این اثر تاریخی به مراجع قضایی شکایت کرده و با وجود جذب اعتبار پنج میلیارد ریالی به منظور مرمت کبوترخانه، مالک از انجام این کار جلوگیری و مخالفت کرده است.

به باور فعالان میراث فرهنگی، با وجود قوانین روشن جهت حفاظت از آثار تاریخی ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور اما این قوانین در برخی موارد بازدارندگی لازم را ندارند.

یک باستان‌شناس و کارشناس دادگستری در امور بناهای تاریخی با اشاره به اهمیت کبوترخانه اژیه به ایرنا گفت: این بنا یکی از بزرگ‌ترین کبوترخانه‌های تاریخی استان اصفهان است.

علیرضا جعفری‌زند با انتقاد از ضعف‌های قانونی در تعیین دقیق عرصه و حریم آثار تاریخی در هنگام ثبت ملی، تبرئه مالک را مصداق ناکارآمدی سیستم حفاظتی دانست و افزود: میراث فرهنگی باید با جدیت بیشتری در موضوع دخالت کند، چرا که تخریب در پوشش ثبت ملی صورت گرفته است.

شکایت تازه برای نجات کبوترخانه

معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان نیز  گفت: با وجود ۲ شکایت قبلی و تبرئه مالک در دادگاه‌ها، بخش حقوقی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان به رای صادره اعتراض کرده و مراحل تجدید نظر همچنان ادامه دارد.

سید روح‌الله سیدالعسگری افزود: با احتمال تایید مجدد رای به نفع مالک، سازمان در تلاش برای تنظیم شکایت دیگری بر اساس مواد ٣٣٣ قانون مدنی و بند ٩٨ برنامه ششم توسعه است.

وی تصریح کرد: شکایت جدید بر عدم رعایت تکالیف قانونی مالک در حفظ و نگهداری اثر تاریخی و جلوگیری از مرمت کبوترخانه متمرکز خواهد بود. این مقام مسوول خاطرنشان کرد که پیشتر، مبلغ پنج میلیارد ریال اعتبار برای مرمت این بنای تاریخی تخصیص یافته بود، اما مالک از اجرای این پروژه جلوگیری کرده است. شهردار اژیه نیز با تایید اینکه زمین مربوط به کبوترخانه در حریم شهری قرار دارد و شهرداری مسوول نظارت بر ساخت و ساز در آن است، گفت: مالک بدون اخذ مجوز، اقدام به ساخت و ساز در مجاورت کبوترخانه کرده است و دارای پروانه نیست.

به گفته عباس شفیعی، شهرداری اخطار لازم را در این رابطه به مالک داده و رونوشت آن را به میراث فرهنگی ارسال کرده است.