از احداث نیروگاه شهید رجایی تا عبور از مرز تولید ۵۰ هزار مگاوات برق
مپنا؛ تجربه‌ای ارزشمند در ساختار صنعتی کشور
نسل‌ها و درس‌ها
نایب‌رئیس هیات مدیره و مدیرعامل حوزه برق گروه مپنا، نحوه و دلایل تشکیل مپنا و اهدافی را که برای این سازمان نوپا ترسیم شد واجد درس‌آموخته‌های بسیار ارزشمند در فضای صنعتی کشور می‌داند؛ با این حال بسیاری از دستاوردها مبتنی بر درس‌آموخته‌های درونی مپنا را می‌توان در نسل‌های سه‌گانه قبلی و نسل تازه مپنا به طور مجزا برشمرد. «خلیل بهبهانی» حضور و تاثیرگذاری چهار نسل را طی سه دهه در مپنا به این شکل تحلیل کرده است: ایجاد هویت مپنا، سخت‌کوشی در فضای ناباوری، مدیریت پروژه، پاسخ به حلقه‌های مفقوده صنعت برق، حرکت به سوی یکپارچگی، موثر و بی‌ادعا، پروژه‌محوری با تکیه بر فاز احداث ( Construction Orientated - (Project Management از ویژگی‌های بارز نسل نخست مدیران و کارکنان مپنا بود. در نسل دوم، اثبات هویت مپنا، اعتماد به‌نفس، خودباوری، دریافت و بومی‌سازی تکنولوژی (Manufacturing Oriented) و زمینه‌سازی تنوع‌گرایی کسب‌وکار
(ِDiversification) در دستور کار قرار گرفت. نسل سوم مپنا، خلق تکنولوژی، گسترش کسب‌وکار، دستگاه حل مسئله، توسعه در گرو نوآوری، صنایع انرژی‌بر، P۲X، شرایط پیرامونی کشور، آثار تورم و دیگر چالش‌های اقتصادی را سرلوحه کار خود قرار دادند و نسل چهارم به دنبال خلق آینده، جهانی شدن، هوشمندسازی و ایجاد برند برتر رفته است. تجمیع این موارد، سازمان ارزشمندی را به بازار کسب‌وکار صنعت ایران معرفی کرد که می‌تواند بستر شکوفایی بیشتر فنی، علمی، اجرایی و خلق ثروت در کشور و منطقه باشد.
تولید برق و شرایط بین‌الملل
مشارکت فعال مپنا در زنجیره تولید برق شامل سرمایه‌گذاری، مهندسی، تامین و ساخت، احداث و بهره‌برداری و تعمیرات نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر منتج به تامین نیازهای صنعت برق در بیش از دو دهه گذشته به نحوی ساماندهی شد که کشور در دهه‌های مذکور، مشکل ناترازی در برق را تا حد امکان برطرف کرد. از سوی دیگر در سال‌های گذشته با توجه به شرایط پیرامونی و مشکلات اقتصادی مترتب بر آن، تامین مالی برخی از پروژه‌ها با چالش مواجه شد و میزان مشارکت بخش خصوصی در توسعه نیروگاه‌های کشور را محدود کرد که نتایج آن در کاهش عرضه برق در سال‌های اخیر مشهود است.
خودباوری؛ ایده‌ای که در بدو امر غیرممکن می‌نمود
ایده «نماد خودباوری» تجسم تفکری بود که ساخت نیروگاه‌های حرارتی در کشور و با توان داخلی را امکان‌پذیر دانست. به همین منظور، روندی که از ساخت نخستین نیروگاه در گروه مپنا اتفاق افتاد به شکل‌گیری این ایده کمک کرد و در سازمان مپنا درونی شد و در زمینه‌های دیگر کسب‌وکار مپنا نیز تسری یافت. گروه مپنا از احداث نیروگاه شهید رجایی تا عبور از تولید بالای ۵۰ هزار مگاوات برق را در سه دهه طی کرد؛ راهی که در بدو امر غیرممکن می‌نمود. در پارادایم تفکرات گروه مپنا، همزمان با توسعه نیروگاه‌های حرارتی، جایگزینی سوخت‌های فسیلی با منابع تجدیدپذیر به عنوان فرصتی برای توسعه سبد محصولات فناورانه نگریسته می‌شود. مپنا در این راستا گام‌های اساسی در تصاحب فناوری و ساخت داخلی تجهیزات نیروگاه‌های تجدیدپذیر برداشته و در سرمایه‌گذاری و احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور پیشرو بوده و سهم قابل توجهی را نیز داراست. در زمان ساخت و توسعه مکتبی صنعتی در حدود و اندازه‌های مپنا تغییرات زیادی نیز در حوزه تکنولوژی به وقوع پیوسته است و این تغییرات البته برای این گروه امری بدیع نبوده است. مپنا در گذشته هم در معرض تغییرات تکنولوژی بوده و این مجموعه را با تغییرات همگام کرده است. برای مثال می‌توان به توربین‌های گازی مپنا اشاره کرد که در گذر زمان از حیث ظرفیت و از حیث کلاس با تغییرات زمان و تکنولوژی به‌روز شده‌اند. در حالی که تجدیدپذیرها در کشور و در دنیا اهمیت بسزایی پیدا کردند، گروه مپنا نیز در راستای رسالت خود، لزوم ورود به حوزه تجدیدپذیر را با توجه به روندهای جهانی احساس کرد.
نگاه ویژه مپنا به توسعه تجدیدپذیرها
مدیرعامل حوزه برق گروه مپنا می‌گوید: «مذاکرات گسترده‌ای با وزارت نیرو و مسئولان وقت انجام و مقرر شد، دانش فنی ساخت توربین‌های بادی در گروه مپنا به جهت گسترش این حوزه در کشور بومی‌سازی شود. در نتیجه انتقال دانش فنی در مپنا صورت گرفت و فناوری ساخت توربین‌های ۵/ ۲مگاواتی از کشور آلمان انتخاب و بومی‌سازی آن در گروه مپنا انجام شد. ماحصل این فعل‌وانفعال به احداث اولین نیروگاه بادی کشور در تاکستان قزوین انجامید که به مزرعه بادی «کهک» معروف است. در پروژه کهک با سرمایه‌گذاری گروه مپنا، ۲۲ توربین بادی ۵/ ۲مگاواتی با ظرفیت کلی ۵۵ مگاوات و مزرعه خورشیدی دومگاواتی نیز احداث شده است.» «در ادامه مسیر گسترش این حوزه در گروه مپنا، نیروگاه ۵۰ مگاواتی آقکند در شهر میانه در استان آذربایجان شرقی و نیروگاه ۵۰مگاواتی میل‌نادر در شهر زابل استان سیستان و بلوچستان با سرمایه‌گذاری مستقیم گروه مپنا احداث شد. همچنین مپنا به صورت EPC در سرمایه‌گذاری برای اجرای پروژه‌های تجدیدپذیر نقش پررنگی داشته و در مزارع بادی در منطقه درح و خواف خدمات مربوطه را ارائه می‌کند. در حوزه خورشیدی نیز مپنا به عنوان مجری نیروگاه ۶۰۰مگاواتی فولاد مبارکه به عنوان بزرگ‌ترین نیروگاه متمرکز خورشیدی کشور در حال فعالیت است.»
بالاترین میزان سرمایه‌گذاری در حوزه تجدیدپذیر کشور
گروه مپنا به عنوان سرمایه‌گذار در اولین مناقصه برگزارشده توسط ساتبا در سال ۱۴۰۱ در حوزه انرژی خورشیدی مشارکت کرد و موفق شد بیشترین ظرفیت آن مناقصه را به میزان ۴۳۰ مگاوات از آن خود کند. ضمناً با توجه به گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر، بومی‌سازی اینورترهای استرینگ و سنترال و همین‌طور سامانه‌های ذخیره‌سازی انرژی BESS توسط گروه مپنا در حال ساخت و عرضه است. علاوه بر این در حوزه بادی به جز توربین ۵/ ۲مگاواتی فعلی، توربین‌هایی با ظرفیت بالاتر و کلاس بادی متناسب‌تر با شرایط کشور در مپنا در حال تامین و تولید است و قابلیت عرضه به مشتریان را داشته و بالاترین میزان سرمایه‌گذاری انجام‌شده و بیشترین ظرفیت نصب‌شده و در حال بهره‌برداری در کشور در حوزه تجدیدپذیر را نیز مپنا در اختیار دارد.
توسعه پایدار
به این ترتیب مپنا در سیر تحول خود از تمرکز بر حوزه نیروگاهی صرف، به یک شرکت اصلی با بیش از ده‌ها شرکت زیرمجموعه مستقیم تبدیل شده است که علاوه بر آنکه سازنده تجهیزات اصلی نیروگاهی و مجری پروژه‌های بزرگ در صنایع نیروگاهی است، همزمان در حوزه‌های نفت و گاز، حمل‌ونقل، آب، برقی‌سازی و دیگر صنایع انرژی‌بر فعالیت می‌کند. به باور نایب‌رئیس هیات مدیره و مدیرعامل حوزه برق گروه مپنا، برای تحقق رویاها در آینده، یکی از نیازهای اساسی، پرهیز از اشباع‌شدگی در هر سطح مختلف سازمانی است. خلیل بهبهانی در پایان می‌گوید: «اگر به دنبال یک انگاره نوین، بدیع و پایدار برای تحقق رویاهایمان در جهت خلق آینده، برند مرجع بین‌المللی و پیشرو در کسب‌وکارهای محوری و ارزش‌آفرین مبتنی بر فناوری هستیم، به نظر می‌رسد ورای همه پارادایم‌های پیشین و جدید، باید همواره «نامحدود و آزاد در راه توسعه پایدار، مفتخر در راه خدمت و به‌روز و هوشمند در راه کسب‌وکار» حرکت کنیم.»
