آوار پاییز کم بارش بر سر اصفهان

حمیدرضا خورشیدی، رئیس سازمان هواشناسی استان اصفهان، در روز ۵ مهر ۱۴۰۲ به خبرنگاران گفته بود:

«بارش‌های پاییز و زمستان امسال بالاتر از حد نرمال خواهد بود و احتمال وقوع بارش‌های سنگین، رگباری و سیلابی وجود دارد که اطلاع‌رسانی و هشدارهای لازم در پیش بینی‌های چند روز قبل از آن ارائه خواهد شد.»

احد وظیفه، رئیس مرکز ملی تغییر اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، نیز درباره این موضوع در ۹ مهر ماه گفته بود:

«غالب مدل‌های پیش‌بینی فصلی بیانگر بارش‌های نرمال و بالاتر از نرمال در غالب مناطق ایران در فصل پاییز و زمستان است.به طور قطع پاییز و زمستان امسال بهتر از سال گذشته خواهد بود چون پاییز سال گذشته بسیار کم بارش بود، انتظار بالایی داریم که در پاییز و اوایل زمستان بارندگی‌های بیش از نرمال داشته باشیم.»

مسوولان استانی نیز به این اخبار امیدوار شده بودند؛ منصور شیشه فروش مدیر کل بحران استانداری اصفهان در اینباره در روز یکم مهرماه ماه گفته بود:

«به علت تداوم کاهش بارندگی استان طی سه سال متمادی و دمای فراتر از نرمال بین یک تا دو درجه در تابستان، افزایش تبخیر و کاهش رطوبت خاک شرایط تشدید خشکسالی برای استان اصفهان کماکان محسوس است. با بیان اینکه براساس مطالعات یک دوره ۱۰ ساله تا پایان مرداد ماه امسال؛ ۹۶ درصد مساحت استان را خشکسالی با شدت مختلف دربرگرفته بود اما بر اساس اعلام اداره هواشناسی، بهبود شرایط بارندگی در استان اصفهان طی پاییز امسال نسبت به پاییز سه سال گذشته انتظار می‌رود.»

پس از بیان تمامی این امیدها برای افزایش بارش در اصفهان و دیگر نقاط کشور؛ آنچه شاهد آن بودیم، بارش‌های پراکنده در کمتر از یک هفته در سطح شهر اصفهان بود.

با این وجود سحر تاجبخش، در پاسخ به خبرنگاران در رابطه با عدم تحقق پاییز پربارش گفته است:

«ما بر اساس یک سری شواهد و مدل‌ها اظهارنظر می‌کنیم، صحبت‌هایمان پیش‌بینی است، پیش‌گویی نیست، یعنی آنچه را که روی نقشه‌ها و مدل‌ها می‌بینیم، اعلام می‌کنیم در آخرین شورای آبی عالی نیز که با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد، اعلام کردم که براساس تمام مدل‌های تولیدی داخلی و مدل‌های کشورهای دیگر، شواهد، افزایش بارش‌ها را نشان می‌داد که در مهرماه بارش‌های بالای نرمال در کشور داشته باشیم اما در آبان ماه هم اتفاق نیفتاد و ما خودمان بیشتر از همه از این موضوع ناراحت بودیم!.»

حالا سوال اساسی اینجاست که چرا با این همه تبلیغات و آرزو فروشی برای بارش باران، میزان بارش شهر اصفهان در مهر ماه ۲۱.۱ میلی متر و میزان بارندگی سال زراعی جاری طبق آمار سازمان هواشناسی ۱۶.۲ میلیمتر بوده است. آمار نگران کننده ای که نسبت به سال‌های قبل از خود پس رفت دارد. مسئله دیگر بحث عدم دقت سازمان هواشناسی در کل کشور به خصوص در اصفهان است که علت خطای محاسبه آن‌ها چه بوده است؟ آیا شاهد اتفاق هواشناسی عجیب و جدیدی در جو هستیم که منجر به عدم تحقق پیش‌بینی‌ها شده است؟ آیا بحث بارورسازی ابرها توسط کشورهای همسایه موجب این مسئله شده است؟ یا دستگاه‌های هواشناسی در کشور دارای مشکلاتی از جنس نداشتن فناوری‌های جدید هستند؟ با توجه به همه گیری پیش بینی سازمان هواشناسی در زمینه پاییز پربارش و ایجاد انگیزه برای کشاورزان و مردم، حالا باید این سازمان پاسخگوی مردم باشد که چرا این سازمان با بیش از نیم قرن سابقه تا این حد دچار خطای آماری است؟ آیا دیگر آمارهای هواشناسی نیز ممکن است درگیر خطاهایی به این حد وسیع شوند و در صورتیکه شهروندان با اعتماد به این سازمان، آمار آب و هوای جاده‌ها را از این منبع پیگیری کرده و راهی سفر شوند؛ آنگاه آب و هوا به شکل دیگری رقم بخورد، چه کسی پاسخگوست؟ فارغ از بحث پاسخگویی، از دست رفتن اعتماد عمومی به این نهاد علمی، زیان بزرگ تریست که باید به هر طریق جبران شود.

با توجه به اینکه مسئله آب در استان اصفهان که ۹۶ درصد آن درگیر خشکسالی است، مسئله‌ای بسیار حیاتی محسوب می‌شود؛ مردم بر روی پیش‌بینی‌های آب‌وهوایی حساب دیگری بازمی کنند. به نوعی تقاضای آّب در اصفهان بیش از عرضه آن است که باعث می‌شود ابزارآلات مربوط به این حوزه از جمله هواشناسی نیز درگیر آن شود. اصفهان حالا وارد زمستان شده و مشخص نیست چه اتفاقی در این فصل رخ دهد. در هر حال آنچه شاهد آن هستیم کمبود آب، عدم رسیدن آب دریای عمان، کاهش سطح آب ذخیره در سدها و تنش آبی کشاورزی است که تا پایان اردیبهشت‌ماه برای جبران نسبی وقت دارد اما تجربه پاییز، امید‌ها را برای بارش کافی کاهش داده است.