گام حمایتی از تولید و صادرات

مطابق با این دستورالعمل، فعالان تولیدی مجاز اقتصادی، از این پس قادر خواهند بود از تسهیلاتی ۱۸گانه برخوردار شوند. «استفاده از تضمین بیمه‌ای برای صادرات»، «استفاده کامل از تسهیلات بسته حمایت از تولید و صادرات» و «ارائه مجوز ایجاد انبار اختصاصی» از جمله تسهیلات ویژه‌ای هستند که در بسته حمایتی گمرک برای تولیدکنندگان خوشنام جانمایی شده است.

اوایل آذرماه سال گذشته بود که گمرک از برنامه‌های جدیدی برای تسریع در ترخیص کالا رونمایی کرد. این نقشه راه جدید که با هدف ایجاد بسترهای لازم برای تسهیل واردات و ترخیص کالاها از گمرکات طراحی شده بود، از سه بخش اصلی تشکیل می‌شد. «شناسایی فعالان اقتصادی مجاز»، «ترخیص مواد اولیه واحدهای تولیدی» و «تخصیص تسهیلات ویژه برای واردات مواد اولیه و مورد نیاز صنایع بالادستی»، مثلث جدید برای تسریع و روان‌سازی تجارت به شمار می‌رفت. براساس برنامه عملیاتی گمرک ایران، مقرر شد که با شناسایی فعالان اقتصادی مجاز، شرایط ترخیص کالاها از گمرکات تسهیل شود. یکی از فازهای اصلی این دستور کار، شناسایی فعالان اقتصادی مجاز بود. سیاست‌گذار اقتصادی با صدور این دستورالعمل به‌دنبال آن بود که با این روش بتواند نسبت به ترخیص بخشی از کالاهای استراتژیک از گمرکات سراسری اقدام کند و از سوی دیگر فعالان اقتصادی مجاز نیز از امتیازاتی بهره‌مند شوند. فعالان اقتصادی مجاز می‌توانند در چارچوب مقررات بین‌المللی و داخلی از امتیازات متعددی برخوردار شوند که بخشی از آنها شامل «مسیر سبز»، «ترخیص سریع» و «ارزیابی در محل» می‌شود. البته فعالان اقتصادی باید برای قرار گرفتن در دسته «مجازها» دارای شرایطی باشند که سازمان جهانی گمرک آن را مشخص کرده است. «داشتن دفاتر قانونی»، «واردات و صادرات بالا» و «سوابق رعایت مقررات» بخشی از ضوابط جهانی برای تعریف فعالان اقتصادی مجاز است.

مشوق‌های ۱۸گانه

اما «فعالان اقتصادی مجاز» که در اجرای این طرح به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی مورد تاکید گمرک ایران قرار گرفتند، دارای تعاریف بین‌المللی است که این دسته از فعالان اقتصادی می‌توانند براساس ضوابط مشخص شده، از تسهیلات ویژه‌ای برخوردار شوند. فعالان اقتصادی مجاز (AEO) به واردکنندگان یا صادرکنندگانی گفته می‌شود که گمرک برای آنها طیف گسترده‌ای از تسهیلات را قائل شده است. «ترخیص سریع» و «ارزیابی در محل» از جمله امتیازاتی است که فعالان مجاز در این چارچوب می‌توانند از آنها استفاده کنند. همچنین پس از آنکه یک فعال اقتصادی در فهرست فعالان مجاز قرار گیرد، گمرک داخلی مطابق آیین‌نامه‌ها و مواد قانونی خود تسهیلات متنوعی را در اختیارش قرار می‌دهد.

اما در تازه‌ترین بخشنامه‌های صادر شده از سوی گمرک، لیست تسهیلات ویژه برای فعالان مجاز به‌روزرسانی شد. گمرک ایران روز گذشته طی بخشنامه‌ای تسهیلات ۱۸گانه‌ای برای حمایت از تولید و فعالان مجاز اقتصادی ارائه کرد. در این دستور‌العمل، گمرک ایران امتیازاتی مانند «ترخیص کالا خارج از سطح ۳ (مسیر قرمز)»، «پذیرش ضمانت‌نامه بانکی حداکثر یک ساله برای ترخیص قطعی ماده ۶ قانون امور گمرکی»، «پذیرش ضمانت‌نامه بانکی برای ترخیص قطعی و سایر رویه‌های ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی»، «استفاده از تسهیلات ماده ۵۷ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی»، «استفاده از تضمین بیمه‌ای برای صادرات»، «استفاده کامل از تسهیلات بسته حمایت از تولید»، «استفاده کامل از تسهیلات بسته حمایت از صادرات»، «تخفیف در هزینه خدمات انجام امور گمرکی، موضوع بند الف ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی (حداکثر تا سقف ۵۰ درصد)»، «استفاده از حداقل تضمین در کلیه مواردی که در قانون امور گمرکی و آیین‌نامه اجرایی به تضمین اشاره شده است»، «رسیدگی به پرونده اختلافات گمرکی فعالان اقتصادی مجاز به‌صورت فوری و خارج از نوبت در کمیسیون‌های پیگیری اختلافات گمرکی»، «ارائه مجوز ایجاد انبار اختصاصی»، «انجام فرآیند استرداد، مطابق با تسهیلات پیش‌بینی شده در بسته حمایت از تولید با اخذ تعهد»، «نگهداری بخشی از کالا به‌عنوان وثیقه خارج از نوبت مطابق تسهیلات پیش‌بینی شده در بسته حمایت از تولید با اخذ تعهد»، «استفاده از تسهیلات ماده ۴۲ قانون امور گمرکی»، «استفاده از تسهیلات موضوع استاندارد ۳۲-۳ کنوانسیون تجدیدنظر کیوتو»، «استفاده از تسهیلات ماده ۶ قانون امور گمرکی کالای متعلق به وزارتخانه و موسسات دولتی با تعهد مسوولان مالی سازمان و اشخاص با اخذ ضمانت‌نامه بانکی با حداکثر سقف یک ساله»، «رسیدگی خارج از نوبت اظهارنامه با توجه به ضرایب تعیین شده و ضریب اهمیت زمانی سطح دو در سامانه جامع امور گمرکی» و «پذیرش و تسهیل ورود موقت برای صادرکنندگان» را به این گروه از فعالان اختصاص خواهد داد.