«صنعتسنجِ معدن و فلزات اساسی» توسط «ایلیا» منتشر می‌شود
کارنامه معدن و فلزات پایه
در صنعت‌‌‌سنج سعی کردیم فقط از داده‌‌‌های معتبری که در کشور منتشر می‌‌‌شوند استفاده کنیم تا کاربران بتوانند به تصویر کلی و قابل اتکایی از صنعت دسترسی داشته باشند.
اولین سری از این گزارشها با عنوان «صنعت‌‌‌سنج صادرات» همزمان با ششمین نمایشگاه ایران-اکسپو در هشتم اردیبهشت‌‌‌ماه ۱۴۰۳ منتشر می‌شود. این سری به بررسی اجمالی هفت صنعت کلیدی ایران (کشاورزی، خودرو، غذا و نوشیدنی، لوازم خانگی، معدن و فلزات پایه، پتروشیمی، و دارو) به دو زبان فارسی و انگلیسی می‌‌‌پردازد و شامل چهار بخش اصلی است:
۱. نگاهی به اقتصاد کلان ایران
۲. آمارها و روندهای کلی صنعت
۳. آمار صادرات
۴. بازیگران کلیدی
این گزارش، «صنعت‌‌‌سنج معدن و فلزات اساسی» است که به بررسی اجمالی معدن و فلزات اساسی ایران در چهار بخش کلی می‌‌‌پردازد:
بخش ۱ - نگاهی به اقتصاد کلان ایران
•در میان بخش‌‌‌های اصلی تولیدناخالص‌‌‌داخلی، بین سال‌های ۱۳۹۰-۱۴۰۱، بیشترین نرخ رشد مرکب سالانه به ترتیب مربوط به خدمات (۴درصد)، کشاورزی (۲درصد)، صنعت و معدن (۱درصد) بوده و نفت‌‌‌وگاز با نرخ ۴-درصد افت داشته است.
بخش ۲- آمارها و روندهای کلی معدن و فلزات اساسی
•بخش معدن از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰، رشد ۱ درصدی در تعداد معادن، ۵ درصدی در کارکنان، ۱۳ درصدی در ارزش تولید و ۱ درصدی در سرمایه‌گذاری تجربه کرده است.
• حجم تولیدات معدنی ایران از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰، ۴۰درصد رشد داشته و ارزش تولید آن بیش از دو برابر شده است.
•در حالی که سرمایه‌گذاری در پایان سال ۱۴۰۰ در همان سطح سال ۱۳۹۱ باقی ماند، ارزش افزوده در این دوره بیش از سه برابر شده که موضوعی قابل بررسی در این صنعت است.
•در حالی که تولید، ارزش تولید و ارزش افزوده استخراج سنگ‌آهن از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ به طور مداوم افزایش یافته، سرمایه‌گذاری در این دوره کاهش یافته است که می‌تواند زنگ خطری برای این صنعت به‌‌‌حساب آید.
•ارزش تولید سنگ مس بسیار نزدیک به ارزش افزوده آن است که نشان‌‌‌دهنده سودآوری بالای این صنعت است.
•با وجود ثابت بودن سطح تولید آلومینیوم در ایران از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰، ارزش تولید و ارزش افزوده در این صنعت کاهش یافته است.
•با توجه به محاسبات انجام‌‌‌شده تخمین زده می‌شود تعداد سال‌های باقی‌مانده از ذخایر آهن ۲۲ سال، آلومینیوم ۳۵ سال و مس ۵۶ سال است.
•با یک ساده‌‌‌سازی و برفرض سرمایه‌گذاری اولیه یکسان، سرمایه‌گذاری در صنعت استخراج سنگ مس، پایدارتر و مقرون به‌‌‌صرفه‌‌‌تر از سنگ‌آهن است.
•تولید فلزات اساسی ۹ درصدکل کارگاه‌‌‌های تولیدی، ۱۰درصد نیروی کار صنعتی، ۲۰ درصد تولید و ۲۹ درصد سرمایه‌گذاری را نسبت به کل کارگاه‌‌‌های صنعتی در سال ۱۳۹۹ تشکیل می‌دهد.
•سرمایه‌گذاری در تولید فلزات اساسی طی دوره ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ با نرخ رشد مرکب سالانه ۵۱درصد رشد داشته است.
بخش۳ - صادرات
•ارزش صادرات مواد معدنی و فلزات بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ با نرخ رشد مرکب سالانه ۹درصد افزایش یافت در حالی که این نرخ برای حجم صادرات ۴- درصد بوده است.
•با توجه به اختلاف بین سهم حجمی و ارزشی مقاصد صادراتی مواد معدنی و فلزات در سال ۱۴۰۱، به نظر می‌رسد ترکیه و چین مقاصد جذاب‌‌‌تری هستند تا عراق.
•چین، عراق و ترکیه سهم ارزش خود را از ۴۵درصد به ۶۰درصد افزایش دادند بدون اینکه تغییر قابل‌توجهی در سهم حجمی خود داشته باشند.
بخش ۴ – بازیگران برتر
•با توجه به IMI۵۰۰ (نسخه ۱۴۰۱) چهار بازیگر برتر فعال در صنعت معدن و فلزات اساسی عبارتند از: فولاد مبارکه، شرکت ملی صنایع مس ایران، گل‌‌‌گهر و فولاد خوزستان.
در مجموع این گزارش می‌تواند به عنوان منبعی جامع برای فعالان، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی باشد تا با بستر کلی اقتصاد ایران و نقش کلیدی که می‌تواند در بازار جهانی ایفا کند آشنا شوند.
