«صنعت‌‌‌سنجِ خودروی ایران» توسط «ایلیا» منتشر می‌شود
از معرفی کلی بازیگران برتر تا رمزگشایی از نهفتگی‌‌‌های صنعت خودروی ایران با «صنعت‌‌‌سنج»
مجموعه گزارش‌‌‌های «صنعت‌‌‌سنج» با هدف توانمندسازی کسب‌و‌کارهای ایرانی و تقویت تصمیم‌گیری آگاهانه برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بین‌المللی تدوین شده است.
این گزارش‌‌‌ها با بررسی صنعت بخش‌‌‌های متنوع ایران، ترکیبی منحصر به فرد از دیدگاه‌‌‌های محلی و جهانی ارائه می‌دهند.
اولین سری از این گزارش‌‌‌ها با عنوان «صنعت‌‌‌سنج صادرات» همزمان با ششمین نمایشگاه ایران‌اکسپو در تاریخ هشتم اردیبهشت‌‌‌ماه ۱۴۰۳ منتشر می‌شود. این سری به ارائه اجمالی هفت صنعت کلیدی ایران (کشاورزی، خودرو، غذا و نوشیدنی، لوازم خانگی، معدن و فلزات پایه، پتروشیمی، دارو) به دو زبان فارسی و انگلیسی می‌‌‌پردازد و شامل چهار بخش اصلی است:
۱. نگاهی به اقتصاد کلان ایران
۲. آمارها و روندهای کلی صنعت
۳. آمار صادرات
۴. بازیگران کلیدی
گزارش «صنعت‌‌‌سنجِ خودروی ایران» در چهار بخش مجزا به بررسی این صنعت مهم می‌‌‌پردازد:
بخش اول نگاهی اجمالی به روندهای کلی حاکم بر اقتصاد کلان ایران طی سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۲ می‌‌‌اندازد. در این بخش سهم بخش صنعت (به جز نفت و گاز) از تولید ناخالص داخلی طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ در حدود ۲۵درصد ثابت باقی مانده است.
بخش دوم مبتنی بر دو منبع است:
۱) گزارش «دفتر صنایع خودرو» از زیرمجموعه‌‌‌های وزارت صمت
۲) گزارش‌‌‌های «کارگاه‌‌‌های صنعتی با ۱۰ نفر کارکن و بیشتر» که توسط مرکز آمار ایران ارائه می‌شود.
گزیده‌ای از یافته‌‌‌ها و عناوین
• در حال حاضر تولید خودرو نزدیک به سطح تولید در سال ۱۳۹۵ است و خودروهای سواری به عنوان بخش غالب، ۸۸درصد از کل تولید را در سال ۱۴۰۱ تشکیل می‌دهند.
• در مقایسه با استانداردهای جهانی، خودروسازان ایرانی حدود ۵۰درصد هزینه مواد بالاتر و ۴۸درصد نیروی کار مستقیم کمتری پرداخت می‌کنند که نشان‌‌‌دهنده تفاوت در فناوری تولید خودرو است.
• ایران خودرو و سایپا مجموعا بیش از ۹۰درصد از کل خودروهای سواری ایران را تولید می‌کنند، به‌رغم اینکه تنها از حدود ۶۰درصد ظرفیت خود استفاده می‌کنند.
طبق این گزارش:
• نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) برای سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ برای حجم و ارزش صادرات خودروی ایران به ترتیب ۱ و منفی۴درصد بوده که نشان‌‌‌دهنده فروش کالاهای با ارزش کمتر است.
• عراق با خرید ۳۴.۶ میلیون دلار محصول در سال ۱۴۰۱ که ۳۰درصد ارزش کل صادرات را شامل می‌شود، مقصد اصلی صادرات خودروی ایران بوده است.
• سبد صادراتی ایران در سال ۱۴۰۱ تحول شگرفی داشته است؛ در حالی که ونزوئلا در سال ۱۴۰۰ حدود یک درصد از ارزش صادرات را داشت، در سال ۱۴۰۱ سهم خود را به ۲۴درصد رساند.
• صادرات خودرو پس از اعمال تحریم‌‌‌ها در سال‌های ۱۳۹۷-۱۴۰۱ احیا شده و رشد چشمگیری هم از نظر ارزش و هم از نظر حجم در سال‌های منتهی به سال ۱۴۰۱ داشته است.
• روسیه و ایتالیا از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ به ترتیب ۱۰۷ و ۹۰درصد رشد صادرات خودروی ایران را به عنوان بازارهای رو به رشد برای صادرات خودرو ایران نشان داده‌‌‌اند.
• برخلاف دسته خودرو، صادرات خودروهای حمل بیش از ۱۰ نفر هنوز به مقادیر قبل از اعمال تحریم‌‌‌ها برنگشته است.
در بخش سوم، ایلیا اقدام به معرفی بازیگران برتر این صنعت طبق طبقه‌‌‌بندی «سازمان مدیریت صنعتی» کرده است.
• بر اساس IMI-۵۰۰ (نسخه ۱۴۰۱) چهار شرکت از ۵۰۰ شرکت برتر در صنعت خودرو فعال هستند: ایران‌‌‌خودرو، سایپا، ایران‌‌‌خودرودیزل و بهمن.
• خودروسازانِ با سطح تولید پایین‌‌‌تر، نرخ رشد بسیار بالاتری دارند که نشان‌‌‌دهنده بازیگران جدید نوظهور و شکل‌‌‌گیری رقابت بالاتر در صنعت خودرو است.
در مجموع این گزارش می‌تواند به عنوان منبع جامعی برای سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی باشد تا با نهفتگی‌‌‌های اقتصاد ایران و نقش کلیدی که می‌تواند در بازار جهانی ایفا کند آشنا شوند.
