اقتصاد در دوراهی

در شرایطی که ریسک‌های سیاسی مشاهده می‌شود اولین واکنش طبیعی اقتصاد تجربه کردن نوسانات است. رصد روند شاخص‌های اقتصادی در ایران نیز طی روزهای گذشته این موضوع را تایید می‌کند. حال به عقیده کارشناسان اقتصاد در دوراهی‌ای قرار دارد که در یک سو نگاه خود را به تحولات منطقه در روزهای آینده دوخته و از سوی دیگر آمادگی خود را برای تخلیه ریسک‌های موجود و بازگشت به مدار آرامش اعلام می‌دارد. رصد وضعیت بازارهای مختلف در روز گذشته و پس از صورت گرفتن اقدام تنبیهی ایران علیه اسرائیل نیز نشان می‌دهد تمایل فعالان بازار به تحقق سناریوی دوم، یعنی حاکم شدن فضایی باثبات بر اقتصاد، بالاست و تحقق این سناریو محتمل‌تر است.

طی هفته‌های گذشته با افزایش ریسک‌های سیاسی در منطقه، بازارهای دارایی نیز نوساناتی را تجربه کردند که ناشی از افزایش نااطمینانی در اقتصاد بود. سوال مهمی که این روزها به میان آمده، این است که اقتصاد در کدام مسیر قدم خواهد گذاشت؟ اولین نکته‌ای که در تحلیل شرایط موجود باید به آن توجه کرد، این است که به طور کلی این یک امر طبیعی است که با بالاگرفتن ریسک‌های ژئوپلیتیک و غیراقتصادی، مسیر اقتصاد دچار اختلالاتی شود و این موضوع در همه کشورها و اقتصادها صادق است. دلیل این موضوع ارتباط تنگاتنگ اقتصاد و سیاست و همچنین اثری است که اقدامات سیاستگذار می‌تواند بر انتظارات تورمی عموم مردم بگذارد. به این صورت که اگر نااطمینانی‌هایی نسبت به شرایط آینده وجود داشته باشد، این انتظارات افراد را به سمت برخی تصمیم‌گیری‌ها برای حفظ دارایی‌های خود سوق خواهد داد.

در همین رابطه می‌توان به درگیری‌ میان روسیه و اوکراین اشاره کرد که اقتصاد این دو کشور را تحت‌تاثیر خود قرار داد.‌با‌این‌حال باید توجه کرد که اقتصاد ایران نیز از این موضوع مستثنی نبوده و طی روزهای گذشته با انتظار برای واکنش تنبیهی ایران به اقدامات اسرائیل، نااطمینانی‌هایی در اقتصاد رخ داد. این ریسک‌ها اثر خود را در بازارهای دارایی نیز منعکس کرد به‌طوری‌که نرخ ارز نوساناتی را تجربه کرد و حتی در بازارهای جهانی شاهد افزایش قیمت دارایی‌ها مانند طلای جهانی بودیم. البته باید به این موضوع توجه کرد که کارشناسان اعتقاد دارند که به دلیل اینکه معاملاتی در قیمت‌های ذکر‌شده صورت نمی‌گیرد، نمی‌توان این افزایش قیمت‌ها را چندان مورد توجه قرار داد و بسیاری از این نرخ‌های اعلامی می‌تواند نشانه‌ای از برخی انتظارات زودگذر و هیجانات مقطعی باشد. اما به طور کلی می‌توان گفت بازارها و شاخص‌های اقتصادی طی روزهای گذشته در حالت انتظار قرار داشته و نگاه‌ها به روزهای آینده و تحولات منطقه خواهد بود.

دو سناریو برای اقتصاد ایران

در این دوراهی اقتصادی، یکی از سناریوها این است که با توجه به اقدامات صورت‌گرفته از سوی ایران، تعیین‌تکلیفی در بازارها انجام شود. این نگاه تاکید می‌کند که با گذشت زمان، ریسک‌های احتمالی در بازار تخلیه شده و دائمی نیستند. نکته مهم این است که رصد روند بازارها در روز گذشته نیز این موضوع را تایید می‌کند و به نظر می‌رسد تحقق این سناریو محتمل‌تر است. برای مثال آغاز روند نزولی قیمت‌ها در بازار ارز پس از اقدام تنبیهی ایران، نشان می‌دهد فعالان اقتصادی حاضر در بازارها نیز تمایل بیشتری به قرار گرفتن اقتصاد در مسیر ثبات و کاهش ناآرامی‌ها دارند. بنابراین باید توجه کرد ریسک‌های غیراقتصادی که به نااطمینانی و نوسانات در بازارهای دارایی دامن می‌زنند، دائمی نبوده و رصد واکنش بازارها نشان از تمایل فعالان به فروکش کردن هیجانات دارد.