آنها از پشت خنجر زدند
پوتین خشمگین در کرملین
رئیس‌جمهور روسیه در بخشی از سخنانش گفت که «کل روسیه» در برابر این رویداد «متحد باقی ماند.» «والری هاپکینز» در گزارش ۲۶ ژوئن در نیویورک‌تایمز نوشت: پوتین در سخنرانی خود از ضمیر سوم شخص جمع یعنی «آنها» استفاده می‌کرد: «آنها می‌خواستند روس‌ها با یکدیگر بجنگند»، «آنها از پشت خنجر زدند و رویای گرفتن انتقام از شکست‌هایشان در خط مقدم جنگ و طی آن ضد حمله را می‌دیدند.» به نوشته این گزارشگر، کرملین سخت تلاش داشت تا در غیاب پوتین در همان اوان شورش واگنر-این شدیدترین بحران در تاریخ معاصر روسیه- به گونه‌ای وانمود کنند که همه چیز آرام است. مقام‌های روسی به دنبال القای این بودند که وحدت و ثبات در جامعه روسیه تنیده شده است. وقتی هم که پوتین روی صفحه تلویزیون ظاهر شد پرسش‌های بی‌پاسخی را در آن نطق ۵ دقیقه‌ای باقی گذاشت.
پوتین پس از نطق خود در جلسه‌ای نشان داده شد که در آن وزیر دفاع، وزیر کشور، دادستان کل و روسای سرویس‌های امنیتی و گارد ملی حضور داشتند تا در مورد نحوه پاسخ به این بحران چاره اندیشی کنند. رهبر واگنر هم در یک نطق ۱۱ دقیقه‌ای مواضعی اتخاذ کرد که بوی تناقض از آن به مشام می‌رسید. او با اشاره به اینکه دولت به دنبال نابودی واگنر بود افزود: «ما فقط می‌خواستیم اعتراض خود را نشان دهیم و قصدمان ساقط کردن دولت نبود.» به نوشته هاپکینز، گزارشگر نیویورک‌تایمز، معلوم نیست که پریگوژین به راستی کجاست و سیستم چگونه شورش او را مدیریت خواهد کرد چرا که در چنین نظامی اندک مخالفتی بلافاصله جنبه امنیتی و کیفری یافته و با معترض به شدت برخورد می‌شود. پیام کرملین هم پیامی آشفته و متناقض بود. از یکسو گفته شد که پرونده کیفری رهبر واگنر بسته شده و وی به بلاروس رفته و از سوی دیگر گزارش‌های رسانه‌های دولتی روسیه نشان می‌دهد که او هنوز با اتهامات و تحقیقات کیفری روبه‌رو است و بسیار محتمل است که تحت پیگرد قرار گیرد.
«پاول سان» و «آناتولی کورمانایف» هم در گزارش۲۷ ژوئن در نیویورک‌تایمز نوشتند، قبل از اینکه رهبر واگنر فرمان حرکت به سوی مسکو را صادر کند و تهدیدی متوجه پوتین سازد، او جنگ خود را باخته و کارتش سوخته بود. اکنون ارتش خصوصی پریگوژین حاشیه نشین شده است و قراردادهای سودآور دولتی‌اش از بین رفته است. فرمانده روسی که بسیار مورد تحسین او در جنگ اوکراین بود اکنون از قدرت کناره گرفته است. در عین حال، مهم‌ترین منبع جذب نیروی خود - یعنی زندانیان- را هم از دست داده است. به نوشته این گزارشگران، بخش زیادی از نیروهای ارتش مزدور پریگوژین، زندانیان روس بودند. در میانه این بحران، پوتین جانب شویگو (وزیر دفاع) را گرفت و تاکید کرد که تمام نیروهای غیررسمی و داوطلب باید زیرمجموعه وزارت دفاع قرار بگیرند. این در حالی است که شویگو و پریگوژین دشمنان خونی و قسم خورده هم هستند. به نوشته «سان- کورمانایف»، این طغیان «یکی از استثنایی‌ترین کشمکش‌ها بر سر قدرت در روسیه» بود.
با این حال، «تاتیانا استانووایا»، کارشناس مسائل روسیه در موقوفه کارنگی، می‌گوید: «طغیان پریگوژین برخاسته از شهوت قدرت او یا سرنگون کردن ساکن کرملین نبود. بلکه برخاسته از حس ناامیدی و سرخوردگی او بود؛ او از اوکراین بیرون رانده شد و خود را در حفظ و مدیریت واگنر آنگونه که می‌خواست ناتوان یافت در حالی که ماشین تبلیغات دولتی هم شمشیر را علیه او از رو بسته بود.» پریگوژین یک امپراتوری مالی- نظامی برای خودش ساخته بود اما با فزونی یافتن تمرد سیاسی او، جریان پول از وزارت دفاع و دیگر ارگان‌های دولتی در آستانه «خشکیدن» قرار گرفت.
به گفته استانووایا، رهبر واگنر دیگر یک نیروی راستین نبود و حرکت او به سمت مسکو حرکتی برخاسته از شکست بود زیرا می‌دانست که دیر یا زود پایانش با شکست همراه خواهد بود. چنین بود که به وی این فرصت داده شد که بحران را با عقب کشیدن نیروهایش خاتمه دهد. «مایکل کوفمان»، مدیر مطالعات روسیه در گروه تحقیقاتی CNA مستقر در ویرجینیا، می‌گوید: «شورش رهبر واگنر اقدامی ناامیدانه از سوی کسی بود که حاشیه‌نشین شده است. با تشدید نبرد، گزینه‌های او یکی یکی آب می‌رفت.»«ایلیان پلتی یر» هم در گزارش دیگری در تاریخ ۲۷ ژوئن در نیویورک‌تایمز نوشت که اکنون وقت آن است که شبکه واگنر از سوی ایالات متحده و کشورهای اروپایی در زمره سازمان‌های تروریستی قرار گیرد. یک سازمان سیاسی مستقر در آفریقا دیروز سه‌شنبه در گزارشی توصیه کرد که پس از مستند کردن سوءاستفاده‌های واگنر در جمهوری آفریقای مرکزی (CAR)، این اتهامات می‌تواند به جرائم جنگی و جنایت علیه بشریت بینجامد. این گزارش افزود که جرائم واگنر شامل کشتارهای دسته‌جمعی و اقدامات مرتبط با شکنجه است.
اما «تجاوز به عنف» یکی از «اقدامات اصلی» این گروه در جریان عملیات‌های نظامی‌اش است. سربازان ارتش آفریقای مرکزی که از سوی عوامل واگنر آموزش دیده‌اند، آموخته‌اند که چگونه قطع عضو کنند، ناخن‌ها را بکشند، گوشت را از چاقو جدا کنند و چگونه انسان‌ها را زنده بسوزانند.این گزارشگر نوشت که طغیان رهبر واگنر علیه پوتین پرسش‌هایی را در مورد آینده فعالیت‌های این گروه در آفریقا برانگیخته است. آفریقا حوزه اصلی فعالیت‌های این گروه پس از اوکراین است. عوامل واگنر در مالی علیه گروه‌های افراطی می‌جنگند و در سودان هم علیه ژنرال‌های جنگ طلب در حال نبرد هستند. نیروهای واگنر در سال ۲۰۱۸ وارد آفریقای مرکزی شدند و ظرف ۵ سال کنترل بخش‌های زیادی از تشکیلات نظامی و سیاسی این کشور را به دست گرفتند و در عین حال به استخراج الماس و طلا مشغول بوده و از قتل‌عام شهروندان این کشور هم کوتاه نمی‌آیند.
«سرگه اشمنان» در گزارش ۲۶ ژوئن در نیویورک‌تایمز به شرح حال پریگوژین و سابقه او پرداخته و می‌نویسد: پریگوژین نماد اوباش پساشوروی است. او بیشتر دهه ۸۰ را در زندان گذراند اما در روزهای پساشوروی به تدریج به عنوان آشپز به پوتین نزدیک شد. اگرچه خودش مدعی است که هرگز هیچ غذایی برای پوتین نپخته است. واگنر در سال ۲۰۱۴ شکل گرفت، تقریبا هم زمان با حمله روسیه به کریمه و جدایی آن. او از آن زمان از دوستان و متحدان نزدیک پوتین بوده است. از آن زمان او در کشورهای مختلف جنگیده است (البته به تشویق پوتین) اما کرملین هرگز حاضر نبود ترکش‌های اقدامات او را بپذیرد.
