مخالفان اردوغان از چه چیزی شکست خوردند؟
دوئل نابرابر ماشین تبلیغاتی با رایدهندگان ترکیه
«سوکرو اوکتای کیلیچ» در گزارش ۹ژوئن در المانیتور نوشت: عملکرد رسانههای ترکیه در طول فصل مبارزات انتخاباتی کمتر پوشش داده شده و زمانی هم که پوشش داده شده است، این پوشش بر کنترل شدید اردوغان بر رسانهها متمرکز شده است، اما سوگیری گسترده رسانهها به خوبی پیشبینی میشد و بلوک اپوزیسیون زمان و فرصت را داشت تا فضایی را فراهم کند که رسانههای منتقد یا مستقل بتوانند جایگزینی ارائه دهند. ظاهرا ترجیح دادند این کار را نکنند. دو روز قبل از دور دوم انتخابات ۲۸مه، کلیچداراوغلو در ویدئویی که در توییتر منتشر کرد، خشمگین ظاهر شد. او با متهم کردن شرکتهای مخابراتی به جلوگیری از ارسال پیامک حتی برای خبرنگاران به دستور دولت گفت: «من در خاموشی مطلق هستم. تهمت مداوم، دروغ، توطئه... آیا نباید در انتخابات شرکت کنم؟ این همان چیزی است که میخواهی؟»
در مقابل، یک روز قبل از دور اول رایگیری، رئیسجمهور مستقر مصاحبهای زنده انجام داد که همزمان از بیش از چندین کانال پخش شد. ناظران بینالمللی خاطرنشان کردند که انتخابات نه دور اول در ۱۴مه و نه دور دوم در دو هفته بعد، عادلانه نبود و دلیل آن پوشش مغرضانه رسانهها به نفع دولت در طول دوره مبارزات انتخاباتی بود. مثلا رسانه دولتی TRTرا در نظر بگیرید. اگرچه این رسانه توسط مالیاتدهندگان تامین مالی میشود و طبق قانون اساسی ملزم به بیطرفی بود؛ اما بیش از ۴۸ساعت زمان پخش زنده به کمپین اردوغان داد؛ درحالیکه کیلیچداراوغلو تنها ۳۲دقیقه فرصت داشت تا پیامهای خود را بین ۱آوریل تا ۱۱مه منتشر کند.
برای کسانی که اخبار خود را از TRT دریافت میکنند، سینان اوغان، سومین نامزد ریاستجمهوری، حتی قبل از رایگیری در دور اول حضور خاصی نداشت تا آنجا که او در اعتراض، جلسه ای خارج از مقر TRT برگزار کرد. تنها پس از حمایت او از اردوغان در آستانه دور دوم انتخابات بود که از اوغان بهعنوان یک «پادشاه ساز» ستایش شد و درهای قفلشده بهطور جادویی به روی او باز شد. طی سالها، تسلط حزب عدالت و توسعه بر رسانههای جریان اصلی منجر به فروپاشی چشمگیر کیفیت و کارآیی روزنامهنگاری شده است.
در فصل انتخابات، این وضعیت غمانگیز در چندین رویداد غمانگیزِ پخش زنده منعکس شد. یکی از آنها در « A Haber» -یک کانال خبری تلویزیونی خصوصی که متعلق به گروه رسانهای «ترکوواز» طرفدار دولت است- رخ داد. گروهی از خبرنگارانش در فرودگاه استانبول با رایدهندگانی که از صندوق رایگیری خارج میشدند، مصاحبه کردند. یکی از آنها به عربی پاسخ داد: «من هرگز انتخابات دموکراتیکی را که در ترکیه دیدهام در جایی ندیدهام.»
اگرچه خبرنگار به سرعت صحبتهای او را قطع کرد، اما این لحظه در رسانههای اجتماعی در فضای مجازی پخش شد و انتقاداتی را نسبت به طرح گذرنامه برانگیخت که از طریق خرید ملک در ترکیه شهروندی اعطا میکند. اشتباهات مشابه دیگری هم رخ داد. با وجود این اشتباهات، اما نفوذ گسترده حزب عدالت و توسعه بر رسانههای اصلی کار خود را کرد. رسانهها با تمام وجود از انتخاب مجدد اردوغان حمایت کردند. اما چنین هم انتظار میرفت. رسانهها به نفع اردوغان موضع گرفتند و با توجه به اینکه ماشین تبلیغاتی در سمت اردوغان ایستاد، میتوان مدعی شد که یکی از علتهای شکست کلیچداراوغلو همین نبرد رسانهای هواداران اردوغان بود.