پیشرفت در مذاکرات عادیسازی اسرائیل و عربستان
اگرچه اسرائیل به ریاض دعوت نشد، اما دولت بایدن اسرائیل را در جریان گذاشت. در نشانه دیگری از پیشروی در این مسیر، اکسیوس روز سهشنبه (۲۶اردیبهشتماه) گزارش داد که «رونن لوی» مدیر کل وزارت خارجه اسرائیل برای گفتوگو با «وندی شرمن» معاون وزیر امور خارجه و «آموس هوخشتاین» مشاور ارشد انرژی کاخ سفید برای گسترش پیمان ابراهیم، وارد واشنگتن شد. «بن کاسپیت» در گزارش ۱۶مه در المانیتور نوشت: حقیقت را بخواهید، با اسرائیل تحت حاکمیت ملیگراترین کابینه تاریخش، ادامه خروج سریع آمریکا از خاورمیانه و تقریبا تمام کشورهای سنی منطقه در مسیر آشتی با ایران، رویای صلح بین اسرائیل و عربستان سعودی باید به حوزه داستانهای علمی-تخیلی تنزل داده شود. با کمال تعجب، این امری واقعی است.
با این حال، در هفتههای اخیر نشانههایی چند از تحولات در محور اسرائیل-سعودی ظاهر شده است، از جمله تماس تلفنی آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا و الی کوهن وزیر امور خارجه اسرائیل در ۸ مه، تماس ۱۰مه بین جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده و تزاخی هانگبی همتای اسرائیلی وی که طی آن بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر نیز بهطور خلاصه صحبت کرد و اظهارات مختلف مقام های ارشد درگیر در تلاش برای عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل. سالیوان خود در ۷مه در ریاض با رهبران سعودی دیدار کرد و پس از آن دو تن از مشاوران ارشد جو بایدن، برت مک گورک هماهنگکننده شورای امنیت ملی آمریکا برای خاورمیانه و شمال آفریقا و آموس هوخشتاین نماینده ویژه آمریکا در امور انرژی، از عربستان سعودی به اسرائیل پرواز کردند تا نتانیاهو را در جریان قرار دهند. سالیوان قبل از عزیمت به ریاض در ۴مه با «موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» صحبت کرد. او گفت: «در نهایت، رسیدن به عادیسازی کامل در زمره منافع اعلامی امنیت ملی ایالات متحده است. ما در این مورد صریح بودهایم.»
این نشانههای خوشبینانه درباره چشمانداز عادیسازی از منافع مشترک ناشی میشود. یک منبع ارشد دیپلماتیک اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت: «زمانی که همه اضلاع این مثلث برای رسیدن به یک هدف علاقهمند باشند، بحث امکانپذیر است. برای نتانیاهو، مساله عربستان اکنون بیش از هر چیز دیگری در سیاست خارجی او و شاید در سیاست داخلی او مهم است. او می داند که اسرائیل به تنهایی نمیتواند ایران را متوقف کند.» این منبع به کاهش حمایت داخلی از نتانیاهو بهدلیل بازنگری بحثبرانگیز قضایی که کابینه او در حال انجام است و نیز رکود اقتصادی اشاره کرد. این منبع گفت: «تنها چیزی که او برای ارائه به مردم دارد عربستان سعودی است. این امر وجهه عمومی او را بهعنوان یک رهبر در کلاس جهانی بازمیگرداند. او شب و روز درباره آن خواب میبیند.» دستیاران نتانیاهو بر این باورند که توافق با عربستان سعودی چهره خاورمیانه را تغییر میدهد، موانع نهایی برای ادغام کامل اسرائیل در منطقه را از بین میبرد و بزرگی آن را همسان بزرگی معاهده صلح تاریخی ۱۹۷۹ اسرائیل با مصر میداند که اولین معاهده صلح اسرائیل با یک کشور عربی بود.
اسرائیل معتقد است که این اقدام، راه را برای توافق با کشورهای مسلمان مانند اندونزی هموار میکند و با توجه به اهمیت عربستان سعودی در جهان عرب و اقتصاد عظیم آن، روابط با این پادشاهی یک نفع استراتژیک مهم است. هیچ یک از این استدلالهای آشنا توضیح نمیدهد که چرا با وجود سیاستهای افراطی کابینه ششم نتانیاهو، رویای اسرائیل دفن نشده است. این منبع دیپلماتیک اسرائیلی گفت: «کلید توافق اسرائیل و عربستان در واشنگتن است و برخلاف تصور مردم، این مساله روی میز رئیسجمهور بایدن قرار دارد و در اعماق کشوی کناری دفن نشده است.» این منبع افزود: «آمریکاییها کاملا درک میکنند که چنین دستاوردی موقعیت رئیسجمهور قبل از انتخابات را تا حد زیادی بهبود میبخشد. این اثباتی بر سرزندگی، قاطعیت او، توانایی او برای تغییر تاریخ خواهد بود و همچنین بهعنوان یک اقدام متقابل در برابر گسترشطلبی سریع چین در منطقه تلقی خواهد شد. این یک جایزه مطلوب در واشنگتن است. ممکن است ضروری نباشد، اما این یک امتیاز بسیار ارزشمند است و دولت مایل است روی آن سرمایهگذاری کند.»