دانشگاه‌های چین کلاس‌‌هایی ترتیب داده‌‌اند تا به دانشجویان «درک درست»ی از جنگ بدهند و اغلب نارضایتی روسیه از غرب را برجسته می‌‌کنند. روزنامه‌های حزبی مجموعه‌ای از تفسیرها را منتشر کرده‌اند که ایالات متحده را مسوول این درگیری می‌دانند. در سراسر کشور، حزب کمونیست جلساتی را برای مقامات برای تماشا و بحث درباره مستند تاریخی ترتیب داده است. این ویدئوی ۱۰۱دقیقه‌ای که سال گذشته تکمیل شد، به جنگ در اوکراین اشاره‌ای نمی‌کند؛ اما استدلال می‌کند که روسیه حق دارد نگران همسایگانی باشد که از اتحاد جماهیر شوروی جدا شده‌اند. این مستند پوتین را به‌عنوان فردی توصیف می‌کند که روسیه را از سموم سیاسی که اتحاد جماهیر شوروی را از میان برد، پاکسازی می‌کند. راوی این مستند با صدای خشک و خشن به نقل از یک محقق روسی می‌گوید: «قوی ترین سلاحی که غرب در اختیار دارد، جدای از سلاح‌های هسته‌ای، روش‌هایی است که در مبارزه ایدئولوژیک استفاده می‌کنند.» این مستند برای تماشای داخلی استفاده شد - یعنی برای مخاطبانی که توسط مقامات حزب انتخاب می‌‌شوند نه برای انتشار عمومی - اما ویدئو و فیلم‌نامه اخیرا در چین به صورت آنلاین منتشر شده است. این مستند می‌گوید: از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی «برخی از کشورها در اروپای شرقی، آسیای مرکزی و ماورای قفقاز به خط مقدم غرب تبدیل شده‌‌اند تا روسیه را مهار و در امور داخلی آن مداخله کنند.» رهبران چین مدت‌هاست که از فروپاشی شوروی به‌عنوان یک داستان یا ماجرای هشداردهنده استفاده کرده‌‌اند؛ اما «شی»، رهبر چین به این روایت آب و تاب بیشتری داده است. «شی» با انجام این کار، پوتین را به‌عنوان یک همکار اقتدارگرا که در برابر سلطه غرب شناسانده است و به مردم چین نشان می‌دهد که «شی» در آرمان خود شریک دارد و تنها نیست. مشخص نیست که آیا اتهامات و اقدامات دهشتناک سربازان روس، با غیرنظامیانی که قبل از کشته شدن به سرشان شلیک شده یا دست‌‌هایشان از پشت بسته‌‌ شده، بر حمایت چین از تهاجم روسیه تاثیر می‌‌گذارد یا خیر. اما چین تاکنون از محکوم کردن پوتین به‌خاطر جنگی که هزاران غیرنظامی را کشته است، خودداری کرده است. پکن به‌رغم فشار دیگر رهبران جهان برای استفاده از نفوذ خود بر مسکو برای کمک به پایان دادن به بحران، به جز دعوت به صلح، کاری انجام نداده است. روز پنج‌شنبه «وانگ یی»، وزیر امور خارجه چین در جریان گفت‌وگو با همتای روسی خود، سرگئی لاوروف در چین، تعهد کشورش به روابط قوی با مسکو را ابراز کرد. دولت بایدن جنگ را رقابتی بین دموکراسی و اقتدارگرایی معرفی کرده است. مقامات چینی ادعای مخالفی ارائه می‌دهند دال بر اینکه سلطه آمریکایی منبع درگیری در اوکراین و جاهای دیگر است. مقام های چینی، چین و روسیه را در معرض تهدید «انقلاب رنگی» می‌‌دانند؛ عبارت این حزب برای شورش‌‌های مورد حمایت دولت‌های غربی. اظهارات اخیر بایدن که خواستار برکناری پوتین شد، احتمالا دیدگاه پکن را تقویت می‌کند. «کریستوفر کی.جانسون» رئیس گروه استراتژی چین و تحلیلگر سابق آژانس اطلاعات مرکزی درباره چین می‌گوید: «آنها در واقع به روایت خود درباره انقلاب‌های رنگی اعتقاد دارند و تمایل دارند کل این وضعیت را یک انقلاب رنگی به رهبری ایالات متحده برای سرنگونی پوتین ببینند.» جانسون در مصاحبه‌‌ای گفت: «شی هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌‌المللی و از زمانی که قدرت را به‌دست گرفته است، این روایت تاریک را عرضه می‌‌کند. این روایت به او اجازه می‌‌دهد تا با ایجاد این احساس مبارزه و خطر، انباشت قدرت و تغییراتی را که ایجاد کرده است، توجیه کند.» این مستند فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را به‌عنوان درسی به مقامات چینی نشان می‌دهد که فریفته لیبرالیسم غربی نشوند. این مستند می‌گوید چین هرگز نباید مسیری را که میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی در پیش گرفته بود، دنبال کند که گلاسنوست و تعامل با غرب را آغاز کرده بود.

در سال۲۰۱۳، مقامات تبلیغاتی تحت رهبری شی یک مستند درباره درس‌های فروپاشی شوروی پخش کردند. این برداشت اخیر تفسیر توطئه‌آمیزتری ارائه می‌دهد. این مستند افول اتحاد جماهیر شوروی را به لیبرالیزاسیون سیاسی نسبت می‌‌دهد؛ به‌‌ویژه آنچه پکن آن را «نیهیلیسم تاریخی» یا تاکید بر اشتباهات و اعمال نادرست حزب کمونیست می‌‌نامد. این مستند مورخان منتقد انقلاب شوروی را متهم می‌‌کند که درباره تعداد تخمینی مرگ‌ومیرها دستکاری کرده و این مرگ‌ومیرها را در جریان پاکسازی‌های استالین، میلیون‌ها نفر ذکر می‌کنند. این مستند استدلال می‌‌کند که استالین یک رهبر مدرن‌‌کننده و نوساز بود که پاکسازی‌‌هایش بیش از حد پیش رفت؛ اما در ابتدا با توجه به تهدیدات بر حاکمیت شوروی «یک ضرورت بود». این نشان می‌‌دهد که موسیقی راک و مدهای مدرن نشانه‌های پوسیدگی اخلاقی بودند که بعدا به‌وجود آمد. سرگئی رادچنکو، استاد دانشکده مطالعات بین‌‌المللی پیشرفته جانز هاپکینز که تاریخ چین و شوروی را مطالعه می‌‌کند، می‌‌گوید: «آنها تنها یک درس از همه اینها گرفته‌‌اند و آن این است که شما هیچ‌‌گونه آزادی بیانی را مجاز نمی شناسید؛ زیرا این نوع آزادی ناگزیر منجر به از دست دادن کنترل سیاسی می‌شود و این امر هرج و مرج ایجاد می‌کند.» این مستند به پوتین برای بازگرداندن روح روسیه اعتبار می‌دهد. این مستند پوتین را در رژه‌‌ای به مناسبت پیروزی روسیه بر آلمان نازی نشان می‌‌دهد و جوانان روس در حال بوسیدن بنری با پرتره او هستند. رهبران قبلی در مسکو – مهم‌تر از همه گورباچف و نیکیتا خروشچف – به‌عنوان افراد ساده لوحی به تصویر کشیده می‌شوند که با آواز و آژیر اصلاحات لیبرال و برتری غرب جادو شده‌اند.

بر اساس گزارش‌هایی که در وب‌‌سایت‌‌های دولتی محلی منتشر شده است، مستند «نیهیلیسم تاریخی و فروپاشی شوروی» محور یک کمپین چند ماهه بوده که مقامات حزبی را هدف گرفته است؛ کمپینی که از زمان آغاز حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ادامه داشته است. «ژنگ کیانگ»، معاون سابق دفتر تحقیقات سیاست مرکزی حزب و مشاور مستند در بحثی درباره این مستند که توسط یک وب‌سایت طرفدار حزب در ماه جاری منتشر شد، می‌گوید: «دوست داشتن یک حزب و رهبر آن یک کیش شخصیت نیست.» رهبران چین از زمانی که اتحاد جماهیر شوروی در سال۱۹۹۱ منحل شد، درباره چرایی فروپاشی آن در حال بحث بودند. شی بیش از پیشینیان خود، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را ناشی از فقدان مبانی ایدئولوژیک و براندازی سیاسی غرب دانسته است.

«جوزف توریگیان» استادیار دانشگاه آمریکایی در واشنگتن که در زمینه سیاست نخبگان در چین و روسیه مطالعه می‌کند، در مصاحبه‌ای گفت: «اگر جهان‌بینی‌ای را که در این مستند می‌بینید دارید، می‌توانید این داستان را برای خود تعریف کنید که روس‌ها با یک تهدید واقعی از سوی غرب روبه‌رو هستند.» هدف این مطالعه القای وفاداری در میان کادرها قبل از کنگره حزب کمونیست چین در اواخر سال جاری است؛ جایی که به نظر می‌رسد شی قرار است سومین دوره ریاست‌جمهوری خود را شروع کند.

اخبار مرتبط