به گزارش دیپلماسی ایرانی، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا اواخر سال گذشته به گروه خود گفته بود از پنتاگون درباره گزینه‌های حمله به ایران پرس و جو کنند؛ اقدامی که نگرانی مقامات ارشد دفاعی را درباره قریب‌الوقوع بودن یک جنگ جدید احتمالی در خاورمیانه برانگیخت. ششم سپتامبر گذشته سه خمپاره‌ در مجموعه دیپلماتیک بغداد که مامن سفارت ایالات‌متحده هم است، شلیک شد. دو روز بعد، مهاجمان ناشناس در میانه تظاهرات ضدایرانی در بصره، موشک‌هایی را به سمت کنسولگری آمریکا در این شهر شلیک کردند. به گفته مقامات آمریکایی و افراد آشنا با ماجرا، این حملات که هیچ کشته یا زخمی‌ای نداشتند برای بولتون بهانه‌ای شد تا شورای امنیت ملی را به درخواست از وزارت دفاع برای برنامه‌ریزی حمله به ایران وادارد.

به‌دنبال این تحولات، وال‌استریت‌ژورنال اخیرا گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد دولت ترامپ به‌صورتی جدی به تشدید سیاست‌گذاری‌ها علیه ایران می‌اندیشد. با این حال، شماری از مقامات آمریکایی از جمله گرت مارکیز، سخنگوی شورای امنیت ملی گفتند که درخواست بولتون صرفا برای کسب اطمینان از ارائه همه گزینه‌های موجود به رئیس‌جمهوری بوده است. مارکیز در ایمیلی نوشت: «شورای امنیت ملی سیاست‌های دولت را هماهنگ و گزینه‌ها را برای پیش‌بینی و واکنش به تهدیدهای گوناگون به رئیس‌جمهوری ارائه می‌کند.»

با این حال، درخواست بولتون با اختلافات شدید در پنتاگون همراه شد. به گفته یکی از مقامات ارشد دولت، جیمز متیس که در آن زمان وزیر دفاع بود، حتی نمی‌خواست به حملات یاد شده با یک بیانیه شدیداللحن پاسخ داده شود و در این زمینه به همه مقامات آمریکایی هشدار داده بود. کاخ سفید در نهایت بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد که ایالات‌متحده، ایران را در هرگونه حمله‌ای که منجر به آسیب دیدن کارکنان و تاسیسات دولتی ایالات‌متحده شود، مسوول می‌داند. پنتاگون نهایتا چند گزینه نظامی به کاخ سفید ارائه داد که از جمله آنها حمله به یک تاسیسات نظامی ایرانی بود، اما متیس و دیگر مقامات ایده حمله گسترده تلافی‌جویانه را رد کردند.

برخی مقامات آمریکایی می‌گویند که درخواست بولتون نمونه دیگری از کینه دیرینه او علیه ایران بوده است. مشاور ارشد ترامپ چه در داخل و چه در خارج از دولت بارها از تمایل خود به تغییر نظام در ایران سخن گفته است. اما مساله اینجاست که به گفته یکی از افراد آشنا به عملکرد شورای امنیت ملی، بولتون از این شورا برای تاثیرگذاری بر سیاست خارجی مطابق خواسته خودش و اتخاذ موضعی شدیدتر در برابر ایران، استفاده می‌کند و همه این اتفاق‌ها زیرنظر ترامپ صورت می‌گیرد. او افزود: «آنها هر کاری می‌خواهند، انجام می‌دهند. اگر هر دولت دیگری بود، آنها تاکنون اخراج شده بودند.»

این مساله مشکل‌ساز است به این دلیل که معلوم نیست بولتون با ادعای انجام وظیفه، تا چه اندازه از قدرت خود برای پیشبرد هدف بلند مدتش یعنی تغییر نظام در ایران استفاده می‌کند. شورای امنیت ملی که بولتون ریاست آن را بر عهده دارد، سیاست‌های امنیت ملی را در سراسر دولت آمریکا گسترش می‌دهد.

اطلاعاتی درباره موضوعات مهم از وزارت امورخارجه، وزارت خزانه‌داری، پنتاگون و سایر سازمان‌ها جمع‌آوری می‌کند تا بهترین گزینه‌ها را در اختیار رئیس‌جمهوری قرار دهد. اکنون نگرانی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه شورای امنیت ملی مطابق خواسته‌های بولتون و پیشبرد اهداف سیاست‌گذاری او به‌ویژه در رویکرد ضدایرانی عمل می‌کند و نه برمبنای نیازهای دولت و کشور. بولتون افرادی با دیدگاه‌های مشابه خودش را در شورای امنیت ملی روی کار آورده که به عنوان نمونه می‌توان به ریچارد گلدبرگ یکی از چهره‌های اصلی مخالف ایران اشاره کرد. چارلز کوپرمن، مدیرعامل پیشین بوئینگ و یکی از معتمدان دیرینه بولتون هم از این افراد است. ظاهرا این افراد به بولتون در تعیین سیاست خارجی آمریکا بدون دخالت رئیس‌جمهوری، کمک می‌کنند.

استفاده بولتون از قدرتش برای پیشبرد اهداف ضدایرانی چندان جای تعجب ندارد. او در ماه مارس سال ۲۰۱۵ در مقاله‌ای نوشته بود که آمریکایا اسرائیل باید ایران را بمباران و به این ترتیب از دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای جلوگیری کنند. دو سال بعد از آن هم بولتون در یک سخنرانی ابراز امیدواری کرد که ایران تا پیش از پایان سال ۲۰۱۸ شاهد تغییر نظام باشد. در ارتباط با توافق هسته‌ای ایران هم ترامپ درست زمانی آمریکا را از آن خارج کرد که بولتون به‌عنوان مشاور امنیت ملی وارد دولت شد. تا پیش از آن مایک پمپئو وزیر امورخارجه کنونی، رکس تیلرسون وزیر امورخارجه وقت و ژنرال اچ. آر. مک‌مستر، مشاور امنیت ملی برای راضی کردن ترامپ به ماندن در برجام بسیار تلاش کرده بودند.

هیچ‌کسی نمی‌داند بولتون از زمان ورود به کاخ سفید آشکارا از حمله به ایران حمایت کرده است یا خیر. او باتوجه به حملات در عراق و همچنین در رابطه با اقدامات ایران در سوریه، فرصت زیادی برای این کار داشته است. شاید حملات اسرائیل به اهداف ایرانی در سوریه که نتانیاهو همین اواخر برای اولین مرتبه آشکارا به آن اذعان داشته، ایالات‌متحده را دست‌کم برای اکنون، از حمله دور نگه داشته است. اما همچنان احتمال حمله آمریکا به ایران در آینده غیرممکن نیست. در حقیقت، با فعالیت بولتون به‌عنوان مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری، این احتمال بیشتر هم شده است.

اخبار مرتبط