مغرب رابطه با ایران را قطع کرد
بازی مراکش در زمین عربستان
نماینده پولیساریو در فرانسه نیز بعد از ادعای مغرب درباره کمک ایران و حزب‌الله به جبهه متبوعش، در گفت‌وگو با رسانه‌ها این اتهام را رد کرد. الجزایر، نیز در واکنش به این تصمیم کاهش سطح روابط دیپلماتیک خود با مغرب را در دست بررسی قرار داده است. بلافاصله پس از تصمیم مغرب، اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج‌فارس از جمله قطر و کویت که روابط خوبی با ایران دارند، اعلام کردند که از این تصمیم حمایت به‌عمل می‌آورند. تحلیلگران نقش عربستان سعودی در این تصمیم مراکش را مهم می‌دانند و معتقدند که ریاض تلاش‌های فراوانی را برای دور کردن بازیگران اصلی جهان عرب از ایران انجام داده است؛ به‌خصوص در شرایط کنونی که در آستانه انتخابات لبنان و تصمیم ترامپ برای برجام قرار داریم.
به گزارش «رویترز»، «ناصر بوریطه» وزیر خارجه مراکش روز سه‌شنبه گذشته گفت که این کشور، روابط دیپلماتیک با ایران را قطع می‌کند. او دلیل این اقدام را حمایت تهران از جبهه پولیساریو اعلام کرد. در واکنش به این اتفاق، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن تکذیب این ادعا گفت: «یکی از مهم‌ترین پایه‌های اصولی سیاست خارجی ایران، عدم مداخله در امور داخلی دیگر کشورها بوده و خواهد بود.».از سوی دیگر، «ابی بشرای البشیر» نماینده جبهه پولیساریو در فرانسه با به چالش کشیدن این ادعا گفت: «دولت مغرب تنها و تنها یک دلیل و مدرک بیاورد که پولیساریو از ایران یا هر طرف خارجی دیگری کمک گرفته باشد. ما دولت مغرب را به چالش می‌کشیم تا دلیلی برای اثبات ادعایش بیاورد؛ دلیلی که این ادعاهای بی‌سند و بی‌اساس را تایید کند.» او افزود: «پولیساریو جنگ آزادی بخش مردمی خود را فقط با اعتماد مطلق به نیروی انسانی و کادر صحرایی خود پیش برده و در طول مبارزه مسلحانه علیه اشغالگری مغرب، حتی وجود یک نفر نیروی نظامی وابسته به خارج در این جبهه مشاهده نشده است.»
سفر وزیر خارجه مراکش به تهران
همزمان با این تحولات، یک منبع آگاه در وزارت خارجه با اشاره به اینکه وزیر امور خارجه مراکش روز سه‌شنبه برای دیدار با محمدجواد ظریف همتای ایرانی خود به تهران سفر کرده، اظهار کرد: «در این ملاقات ظریف اتهامات مطرح شده از سوی مراکش مبنی بر حمایت ایران از جبهه پولیساریو را تکذیب کرد.» این منبع آگاه در گفت‌وگو با «ایسنا» با بیان اینکه وزیر امور خارجه ضمن تکذیب چنین ادعاهایی، بر احترام ایران به حاکمیت ملت‌ها و سیاست ایران در عدم مداخله در امور داخلی کشورها تاکید کرد، ادامه داد: «پس از این دیدار سفیر مراکش در تهران به همراه وزیر خارجه این کشور، تهران را به مقصد مراکش ترک کردند.»
این منبع آگاه همچنین با اشاره به برخی از اظهارنظرها مبنی بر اینکه مراکش اعلام کرده سفیر ایران در رباط را اخراج خواهد کرد، تاکید کرد: «این موضوع درحالی مطرح می‌شود که سفیر ایران در مراکش به علت پایان مدت ماموریتش در این کشور چند هفته‌ای است به کشور برگشته است.» محمدتقی موید از سال ۱۳۹۳ و بعد از برقراری روابط مجدد بین ایران و مراکش به‌عنوان سفیر ایران در این کشور شمال آفریقا ماموریتش را آغاز کرد. براساس این گزارش، در سال ۱۳۸۷ نیز مراکش به‌صورت یکجانبه و با طرح این ادعا که کارکنان سفارت ایران در مراکش اقدام به تبلیغ تشیع در این کشور کرده‌اند، روابط خود را با ایران قطع کرد و در سال ۱۳۹۳ بعد از ۶ سال قطعی روابط، ایران بار دیگر سفیری را عازم مراکش کرد.
حمایت اتحادیه عرب و شورای همکاری
بلافاصله پس از تصمیم وزیر خارجه مغرب، اتحادیه عرب اعلام کرد که از تصمیم مراکش برای قطع رابطه با ایران به‌دلیل ادعای آن کشور در مورد کمک ایران به جبهه پولیساریو حمایت می‌کند. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، محمود عفیفی سخنگوی دبیرکل اتحادیه عرب روز چهارشنبه گفت این نهاد دخالت ایران در امور داخلی مراکش یا هر کشور عربی دیگر را محکوم می‌کند. او در عین حال از کشورهای عرب خواست در برابر آنچه آن را استراتژی ایران برای گسترش آشوب و بی‌ثباتی در منطقه توصیف کرد، منفعل نمانند.
همزمان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس نیز حمایت خود از قطع رابطه مراکش با ایران را اعلام کردند. دولت‌های عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و قطر ضمن ابراز همبستگی با دولت مراکش از قطع رابطه آن کشور با ایران حمایت کردند. پادشاه عربستان طی گفت‌وگویی تلفنی با همتای مراکشی بر ضرورت یکپارچگی مواضع و هماهنگی تلاش‌ها برای رویارویی با آنچه «اقدامات خصمانه ایران در منطقه» خواند، تاکید کرد. وزارت خارجه عربستان سعودی روز سه‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای که در خبرگزاری دولتی آن کشور منتشر شد، تاکید کرد: «در برابر تمامی اقداماتی که امنیت، ثبات و تمامیت ارضی پادشاهی مراکش را به‌خطر بیندازد» در کنار آن کشور خواهد ایستاد. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی نیز روز سه شنبه در پیامی در شبکه توییتر نوشت: «ایران با شعله ور کردن آتش فرقه‌گرایی، دخالت در امور داخلی و حمایت از تروریسم، امنیت کشورهای اسلامی و عرب را به خطر می‌اندازد.» او افزود آنچه ایران به‌وسیله حزب‌الله لبنان در مورد مراکش انجام داده نمونه‌ای از این نوع اقدامات است. وزرای خارجه امارات متحده عربی و بحرین نیز در بیانیه‌های مشابهی ضمن حمایت از تصمیم دولت مراکش اقدامات ایران را که آن را دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر توصیف می‌کنند، محکوم کردند.
بازی مغرب در زمین عربستان
قدری ساده‌انگارانه است که بپنداریم قطع روابط مراکش با ایران به بهانه حمایت ایران از جبهه پولیساریو، نتیجه بررسی‌های دقیق مقامات مغرب بدون نقش مخرب عربستان بوده است. عربستان در چند سال اخیر و به‌خصوص پس از روی کارآمدن ملک سلمان و بلندپروازی‌های محمد بن‌سلمان، تلاش گسترده‌ای را برای ایجاد یک ائتلاف فراگیر منطقه‌ای علیه ایران صورت داده است که چندان مورد توجه مراکش قرار نگرفته بود. حتی در موضوع حمله به یمن نیز، عربستان نتوانست مراکش را در ائتلاف عربی علیه یمن قرار دهد. به‌رغم این ناکامی‌ها، اما ریاض تلاش کرد تا با حمایت‌های آمریکا و دولت ترامپ، موضوع ایران را در یک چارچوب کلان‌تر «ضرورت مقابله با نفوذ منطقه‌ای ایران» قرار دهد تا به زعم خود آنچه «خطر ایران» می‌نامد، برای دولت‌هایی چون مراکش ملموس‌تر شود.
از سوی دیگر، عکس سلفی پادشاه مغرب، ولیعهد عربستان و نخست‌وزیر لبنان در توییتر سعد حریری با عنوان «بدون شرح» هم در این زمان منتشر شد تا به گفته برخی، عمق روابط بین این سه مسوول عرب را نشان دهد. با تصمیم اخیر پادشاهی مغرب برای قطع روابط با ایران به بهانه حمایت از پولیساریو، حالا خطوط واقعی سیاست‌ها و ائتلاف‌سازی‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای عربستان در ارتباط با حمایت از طیف سعد حریری در جریان ۱۴ مارس پررنگ‌تر می‌شود. باید اذعان کرد که مغرب از دیدگاه خود بهترین زمان را برای قطع روابط با ایران انتخاب کرد؛ درست چند روز مانده به تصمیم دولت آمریکا درباره برجام با هدف اعلام پیشاپیش حمایت رباط از تصمیم واشنگتن، کمتر از سه روز مانده به انتخابات لبنان برای جلب حمایت عربستان سعودی و تلاشی برای تخریب چهره حزب‌الله در کنار ایران و تضمین حمایت سعودی‌ها در بحران اقتصادی مغرب.
چرایی اقدام قطر
قطر نیز به نقل از وزارت خارجه آن کشور گزارش داد دوحه از منافع مراکش و حفظ ثبات و امنیت آن کشور در برابر هر تهدیدی علیه تمامیت ارضی و امنیت شهروندان آن حمایت می‌کند. قطر که پس از قطع روابط عربستان، امارات، بحرین و مصر در سال گذشته، به ایران نزدیک و روابط بسیار خوبی را برقرار کرد، از این تصمیم رباط حمایت به‌عمل آورده است. اقدامی که از نظر برخی کارشناسان، نسنجیده و برخلاف حسن‌نیت بوده است. این گروه معتقدند که در بحبوحه فشارها بر قطر و منزوی کردن این کشور، این تهران بود که با ارسال مواد غذایی و باز نگه داشتن آسمانش، باعث شد تا قطر تسلیم فشارهای عربستان نشود و روی پای خود بایستد. در مقابل اما دیدگاه دوم بر این عقیده است که دولت‌ها در هر موضوعی براساس منافع ملی و مصالح دوجانبه و حتی منطقه‌ای خود عمل می‌کنند و نهایتا تصمیم می‌گیرند که چه اقدامی را انجام دهند و از این‌رو تصمیم قطر در قضیه حمایت از قطع روابط مراکش با ایران، نمی‌تواند برخلاف حسن‌نیت و حسن همجواری با ایران باشد. بنابراین دوحه می‌تواند ضمن حفظ روابط با ایران، در قضایایی این‌چنین تصمیمی مغایر اتخاذ کند.
ارسال نظر