شاخص کل نماینده بازار نیست

علی عصاری/ تحلیلگر بازار سرمایه شاخص کل قطعا نمایانگر پرتفوی افراد نیست و این یک واقعیت است ولی مانند ابزاری است که فردی سال‌ها از آن استفاده کرده، به همین جهت حذف یکباره آن شاید برای خیلی از افراد خوشایند نباشد. البته اصلا لزومی به حذف آن هم نیست،‌ شاید بهتر باشد شاخص‌های جدیدی برای بازار تعریف کنند که بهتر نمایانگر بازار باشد و بهتر بتوان از آنها استفاده کرد. دلیل اینکه شاخص کل نماینده پرتفوی افراد نیست این است که ضریب بتای بازار و اکثر شاخص‌سازان ضریب بتای بالای یک و نزدیک ۲ بودند. برای مثال خودرو، ‌خگستر بانکی‌ها و پالایشی‌ها را می‌توانستیم در ضریب بتای شاخص کل ببینیم. بنابراین شاید تغییر شاخص کل کار معقولی باشد چون با این وضعیت با دستکاری ۵ نماد می‌شود شاخص را مثبت یا منفی کرد.

در مورد اینکه شاخص هم‌وزن نمایانگر بهتری برای بازار هست یا نه باید گفت شاخص هم‌وزن قطعا وضعیت بهتری دارد، اما شاخص‌های دیگری هم هستند که می‌توانند نماینده بهتری برای نشان دادن وضعیت پرتفوی افراد باشند. به طور کلی من حذف شاخص کل را اقدام مفیدی نمی‌دانم؛ اما اضافه کردن شاخص جدید که با داشته‌ها و استفاده از شاخص هم‌وزن می‌تواند گزینه مناسبی باشد. شکی در این نیست که استفاده از شاخص‌های جدید نیازمند کار کارشناسی است. چند ماه پیش در جلسه فرابورس در خصوص شاخص‌ها صحبتی شد. ظاهرا روی یک سری از شاخص ها کار می‌کردند که بتواند چندبارشماری را مخصوصا در صندوق‌‌ها و سهم‌هایی که زیرمجموعه‌های زیادی دارند حذف کند. نمی‌دانم این اقدامات به کجا رسیده اما قطعا نیازمند کارهای فنی است و به اطلاعاتی نیاز دارد که در اختیار سازمان بورس است.

سازمان بورس بعد از اتفاقات سال 99 خیلی منفعل عمل کرده است. چون هر تصمیم جدید در سازمان بورس تعداد زیادی از افراد زیان‌دیده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و مورد انتقاد قرار می‌گیرد شاهد تصمیمات و اقدامات جدیدی در بازار نیستیم. در نتیجه این موضوع سازمان نه تصمیمی می‌گیرد نه حرکت جدیدی برای بازار سرمایه انجام می‌دهد. حتی طرحی که طی آن قرار بود هر فصل یک درصد به دامنه نوسان اضافه شود نیز منتفی شد و این اتفاق نیفتاد. به نظر من سازمان بورس باید مقداری جسورانه‌تر عمل کند. بازار سهام بازاری است که پتانسیل رشد دارد و فقط منتظر یک محرک است؛ اما ظاهرا سیاست‌ها بر این اساس است که بازار را زیاد دستکاری نکنند و با اینکه اگر اتفاق جدیدی بیفتد قطعا برای بازار مفید خواهد بود سازمان بورس زیاد تمایلی به این کار ندارد و همین که بازار را آرام نگه دارد به نظر برایش کافی است. به طور کلی باید گفت شاخص کل قطعا نماینده پرتفوی سهامداران نیست و با وضعیتی که دارد فقط سهام‌ بزرگ بازار می‌توانند آن را مثبت یا منفی کنند. البته شرایط بازارهای موازی هم بر شاخص کل تاثیرگذار است اما به‌راحتی و با شاخص‌‌سازی می‌توانند نوسانات را درست کنند. شاخص کل برای بررسی بازدهی بازار سرمایه در رسانه نماینده خوبی نیست، چون خیلی راحت می‌توان آن را دستکاری کرد و سود واقعی سهامداران را نشان نمی‌دهد.