«دنیای‌اقتصاد» نقش «رکود ساخت‌وساز» و «بحران انرژی» در بازار ماده اولیه ساختمانی را بررسی می‌کند
دو فرضیه پاییزی برای سیمان
بازار معاملات سیمان در حالی سه ماه سخت تابســتان ناشی از بحران دسترسی به برق و تعطیلی‌های مکرر به دلیل خاموشی‌‌‌های گسترده در این صنعت را با افت محسوس حجم عرضه و رشد قابل‌توجه سطح قیمت‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل (تابستان ۱۴۰۲) پشت سر گذاشت که فعالان این صنعت در فصل سرد نیز با بحران انرژی، این‌بار از ناحیه محدودیت دسترسی به گاز مواجه‌‌‌اند.
بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد هم‌‌‌اکنون فعالان بازار معاملات سیمان در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران و همچنین سازنده‌‌‌ها به‌عنوان اصلی‌‌‌ترین مصرف‌کنندگان این ماده اولیه ساختمانی، با دو احتمال یا دو فرضیه مهم در مورد وضعیت عرضه و تقاضا و همچنین تغییرات سطح قیمت سیمان در سه‌ماهه سوم ۱۴۰۳ (پاییز) روبه‌رو هستند. یک فرضیه مربوط به احتمال افت و تضعیف عرضه سیمان در رینگ فیزیکی بورس‌کالا ناشی از برخی گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها درباره شروع زودهنگام بحران پاییزی انرژی است. تحت‌تاثیر این فرضیه، رشد بهای سیمان در فصل پاییز نسبت به تابستان مطرح است. فعالان بازار سیمان به‌تازگی از احتمال شروع زودهنگام بحران دسترسی واحدهای تولیدکننده این ماده اولیه ساختمانی به گاز به دلیل شروع فصل سرد خبر داده‌‌‌اند. به گفته آنها احتمالا شروع محدودیت‌های دسترسی به گاز در فصل سرد در پاییز امسال زودتر از سال‌های قبل خواهد بود. به گفته آنها برخی گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها از شروع این محدودیت‌ها از نیمه دوم مهرماه حکایت دارد. در فرضیه دوم، اثر رکود ساختمانی بر تقاضا و همچنین تغییرات سطح قیمت سیمان رصد می‌شود. براساس این فرضیه، اگرچه چشم‌‌‌انداز پاییزی سیمان در بورس‌کالا و همچنین بازار فروش آزاد این ماده اولیه ساختمانی، نشان‌دهنده ادامه شرایط عرضه ضعیف در این بازار است، اما رکود ساختمانی و به تبع آن تقاضای نه‌چندان قوی برای خرید این محصول، می‌‌‌تواند تا حدودی مانع جهش تند بهای سیمان در بازار شود. در واقع ضعف تقاضای ناشی از رکود ساختمانی، به منزله ضربه‌‌‌گیر ضعف عرضه وارد عمل شده و اگرچه چشم‌‌‌انداز رشد بهای سیمان دور از انتظار نخواهد بود، اما این رشد به دلیل تقاضای ضعیف، احتمالا جهش‌گونه نخواهد بود. در صورتی که سیگنال‌‌‌های خروج از رکود در بخش مسکن و ساخت‌وساز، به بازار پاییزی مصالح ساختمانی منتقل شود، میزان رشد بهای سیمان در نیم‌سال دوم، می‌‌‌تواند تندتر از پیش‌بینی‌‌‌های فعلی شود. در حال حاضر اما هیچ علامتی از رشد تقاضا برای خرید سیمان از ناحیه سازنده‌‌‌ها تحت‌تاثیر افزایش فعالیت‌‌‌های ساختمانی رصد نمی‌شود.
تابستان سیمان چگونه گذشت؟
بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» با اتکا به آمارهای بورس‌کالای ایران نشان می‌دهد، میزان عرضه، سطح تقاضا و همچنین حجم معاملات سیمان در رینگ فیزیکی بورس‌کالا، در تابستان امسال نسبت به تابستان سال قبل، کاهشی بوده است. تابستان امسال در مجموع بالغ بر ۱۶میلیون و۶۳۰هزار تن انواع سیمان در بورس‌کالا عرضه شد که این میزان در تابستان ۱۴۰۲، معادل ۱۷میلیون و۷۷۰هزار تن بود. به این ترتیب، حجم عرضه سیمان در رینگ صنعتی بورس‌کالا در تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته ۶.۴درصد کاهش داشته است. تقاضا نیز تحت‌تاثیر کاهش عرضه و همچنین ادامه رکود ساخت‌وساز، کاهش ۴درصدی داشته است. در حالی که حجم تقاضا برای خرید سیمان از رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران در تابستان سال گذشته بالغ بر ۱۹میلیون و۷۰۰هزار تن بود، این میزان در تابستان سال‌جاری به ۱۸میلیون و ۹۰۰هزار تن کاهش یافت. معاملات تابستانی سیمان در رینگ فیزیکی بورس‌کالا نیز تابستان امسال نسبت به تابستان ۱۴۰۲، بالغ بر ۸درصد کاهش یافت و از ۱۵میلیون تن به ۱۳میلیون و ۸۰۰هزار تن رسید. قطعی گسترده برق کارخانه‌‌‌های تولیدکننده سیمان در تابستان امسال و همچنین ادامه شرایط رکودی در بازار ساخت‌وساز، مهم‌ترین دلایل روند نزولی در وضعیت عرضه، میزان تقاضا و حجم معاملات این ماده اولیه ساختمانی بوده است.
قیمت‌ها ۳۹درصد رشد کرد
بررسی آمارهای بورس‌کالای ایران نشان می‌دهد، تورم نقطه به نقطه سیمان در تابستان امسال ۳۹درصد بوده است. متوسط قیمت هر کیلوگرم انواع سیمان عرضه‌شده در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران تابستان ۱۴۰۳به هزار و۳۸۶تومان رسید که این میزان به طور متوسط در تابستان سال گذشته معادل ۹۹۷تومان بود. قیمت پایه عرضه سیمان در بورس‌کالا نیز تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته ۳۵درصد افزایش یافته و از سطح ۹۴۴تومانی به هزار و۲۷۲تومان به ازای هر کیلوگرم رسیده است.
فرضیه مکمل با احتمال ضعیف
در کنار دو فرضیه گفته‌شده، یک فرضیه مکمل اما با احتمال بسیار ضعیف وجود دارد و آن ثبات قیمت سیمان ناشی از افزایش عمق رکود ساختمانی در نیم‌سال دوم ۱۴۰۳ است. براساس این فرضیه، در صورت افزایش عمق رکود ساختمانی، حتی در صورت عرضه ضعیف سیمان، احتمال رشد بهای سیمان به میزان محسوس وجود ندارد. احتمال وقوع این فرضیه اگرچه تقریبا نزدیک به صفر است؛ اما می‌‌‌توان به‌عنوان یک احتمال، ناشی از رخدادهای غیرقابل پیش‌بینی، در کنار دو فرضیه اول، به آن توجه داشت. هفته اول مهرماه امسال، بهای سیمان نسبت به میانگین قیمت این ماده اولیه ساختمانی در تابستان ۷.۷درصد کاهش یافت و به سطح هزار و ۲۷۹تومانی رسید. گروه قابل‌توجهی از فعالان بازار سیمان معتقدند با شروع محدودیت‌های ناشی از قطعی گاز در پاییز و زمستان، احتمال صعود قیمت سیمان در کانال‌‌‌های بالاتر وجود دارد.
