چالش عرضه فرآوردههای نفتی در بورس انرژی چقدر جدی است؟
صعود ارزش معاملات از چالش عرضه
از ابتدای سال‌جاری تا ۱۵ آذرماه امسال بالغ بر ۴ میلیون و ۸۱۲هزار تن محصول هیدروکربوری در بازار فیزیکی بورس انرژی ایران مورد معامله قرار گرفته است؛ این در حالی است که ظرف بازه زمانی مشابه سال قبل بالغ بر ۵میلیون و ۸۶هزار تن محصول هیدروکربوری از رینگ فیزیکی بورس انرژی ایران مورد معامله قرار گرفته بود. به این ترتیب حجم فروش فرآوردههای هیدروکربوری از رینگ فیزیکی بورس انرژی نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۵درصدی دارد.
اما صعود نرخ ارز و افزایش میانگین قیمت محصولات مورد معامله در این بازار در بازارهای جهانی باعث شد تا افت حجم معاملات بر ارزش ریالی معاملات این بخش تاثیر منفی نگذارد، به نحوی که ۲۳درصد بر ارزش ریالی معاملات این بازار در بازه یادشده افزوده شد. ارزش معاملات تابلوی هیدروکربوری رینگ بینالملل و داخلی بورس انرژی از ابتدای سال‌جاری تا نیمه آذرماه امسال از ۱۰۵۹هزار میلیارد ریال عبور کرد؛ این در حالی بود که ارزش معاملات این بازار در بازه زمانی مشابه در سال قبل برابر ۸۵۸هزار میلیارد ریال بود.
بررسی دقیق‌‌‌تر رینگ‌های داخلی و بین‌المللی تابلوی هیدروکربوری بورس انرژی از آن حکایت دارد که رینگ داخلی با افزایش ۲۴درصدی حجم معاملات و رشد ۵۰درصدی ارزش معاملات ظرف هشت‌ماه و نیم ابتدایی امسال نسبت به دوره مشابه قبل مواجه بوده است. این در حالی است که تابلوی هیدروکربوری رینگ بینالملل با افت ۱۹درصدی حجم معاملات و در عین حال رشد ۱۲درصدی ارزش معاملات ظرف هشت‌ماه و نیم ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است.
افت حجم معاملات بورس صادراتی
بررسی داده‌‌‌های معاملاتی رینگ بینالملل بورس انرژی نشان می‌دهد که از حجم عرضه‌‌‌های صادراتی کم شده و این موضوع، خود را در افت حجم و ارزش معاملات این بازار نمایان کرده است. تلاش دولت برای افزایش تولید بنزین در کشور ظرف سال‌جاری باعث شده است تا از میزان تولید برخی فرآوردههای هیدروکربوری در کشور کاسته شود که این موضوع به افت حجم عرضه فرآوردههای هیدروکربوری در رینگ صادراتی بورس انرژی منجر شده است. میزان وزنی فروش فرآوردههای هیدروکربوری از رینگ صادراتی بازار فیزیکی بورس انرژی ظرف دوهفته ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۲۲درصدی داشت.
بررسی داده‌‌‌های معاملاتی رینگ فیزیکی بینالملل بورس انرژی از روز ابتدایی این ماه تا روز چهارشنبه پانزدهم این ماه از عرضه ۲۹۰هزار و ۹۲۸تن محصول در این بازار حکایت دارد. این محصولات شامل گاز مایع، متانول و سایر میعانات و فرآوردههای نفتی می‌شود. همچنین ظرف این بازه دوهفته‌‌‌ای بالغ بر ۱۷۰هزار و ۲۰۷بشکه هیدروکربن سنگین، نفت گاز و نفت سفید در رینگ بینالملل عرضه شد. مجموعه تقاضای ثبت‌شده برای ۲۹۰هزار تن فرآورده هیدروکربوری عرضه‌شده در رینگ بینالملل بورس انرژی ظرف ۱۷روز ابتدایی آذرماه برابر ۳۸۷هزار و ۱۳۱تن بود که در نهایت ۱۶۱هزار و ۴۵۸تن محصول از این بازار مورد معامله قرار گرفت و مجموع ارزش معاملات این بازار در این بازه زمانی به ۳۵.۶هزار میلیارد ریال رسید. با احتساب فروش هیدروکربن سنگین، نفت گاز و نفت سفید از رینگ فیزیکی بورس انرژی، ارزش کل معاملات این بازار به ۶۶.۶هزار میلیارد ریال رسید.
بررسی داده‌‌‌های معاملاتی رینگ فیزیکی بینالملل بورس انرژی ظرف دوهفته ابتدایی آذرماه سال گذشته نیز نشان می‌دهد که ظرف این بازه زمانی بالغ بر هزار و ۱۹۳تن نفت و فرآورده هیدروکربوری در رینگ بینالملل این بازار عرضه شده بود. همچنین در این بازه زمانی ۲۳هزار بشکه حلال در این بازار عرضه شده بود. به این ترتیب باید اذعان کرد که میزان عرضه نفت و فرآوردههای هیدروکربوری در رینگ فیزیکی بین‌المللی بورس انرژی ظرف دوهفته ابتدایی آذرماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته سقوط ۷۵درصدی داشت. ظرف دوهفته ابتدایی آذرماه سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۳۷۳هزار و ۸۵۰تن نفت و فرآوردههای هیدروکربوری از رینگ بینالملل بازار فیزیکی بورس انرژی مورد معامله قرار گرفت که این رقم نسبت به حجم فروش این محصولات از این بازار ظرف دوهفته ابتدایی آذرماه امسال افت ۲۲درصدی داشت. ارزش معاملات رینگ بینالملل بورس انرژی ظرف دوهفته ابتدایی آذر سال گذشته ۶۶.۴هزار میلیارد ریال بود. به این ترتیب اگرچه از حجم فروش در رینگ بینالملل کاسته شد، جهش نرخ ارز و حمایت قیمت‌های جهانی باعث شد تا ارزش ریالی معاملات این بازار افزایشی باشد.
رینگ فیزیکی
رینگ فیزیکی داخلی بورس انرژی ظرف ۱۶روز ابتدایی آذرماه میزبان عرضه ۱۷۶هزار و ۵۹۰تن محصول هیدروکربوری بود. رقم ذکرشده برای محصولات عرضه‌شده برابر کل محصولات این بازار شامل کالاهایی است که معیار اندازه‌‌‌گیری آن واحد وزنی تن و مقدار معادل سایر محصولاتی است که بر مبنای سایر واحدهای وزنی نظیر بشکه و مترمکعب عرضه می‌‌‌شوند. ارزش کل معاملات این بازار در این بازه زمانی به ۳۱.۴هزار میلیارد ریال رسید. در عین حال در این بازه زمانی ۱۴۳هزار تن فرآورده هیدروکربوری که مبنای اندازه‌‌‌گیری وزنی آن به شکل استاندار تن است، در رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی عرضه شد که برای این میزان محصول تقاضایی بالغ بر ۱۳۸هزار تن به ثبت رسید و در نهایت به فروش ۸۵هزار تن محصول از این بازار انجامید. به این ترتیب ۵۹درصد محصولات عرضه‌شده در این بازار در این بازه زمانی معامله شد. ارزش فروش این میزان محصول از این بازار برابر ۱۸.۸هزار میلیارد ریال بود.
رینگ بینالملل؛ ارزش‌‌‌آفرین‌‌‌تر از رینگ داخلی
ارزش کل معاملات رینگ فیزیکی داخلی بورس انرژی ظرف دوهفته ابتدایی آذرماه برابر ۳۱.۴هزار میلیارد ریال بود. این در حالی بود که ارزش کل معاملات رینگ فیزیکی بینالملل به ۶۶.۷هزار میلیارد ریال رسید. به این ترتیب باید گفت ارزش معاملات تابلوی هیدروکربوری رینگ بینالملل بورس انرژی تقریبا ۲.۱برابر ارزش معاملات تابلوی هیدروکربوری رینگ داخلی است.
